Bośnia i Hercegowina

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Bosna i Hercegovina
Босна и Херцеговина


Flaga Bośni i Hercegowiny	Godło Bośni i Hercegowiny

Dewiza: brak oficjalnej dewizy

Język urzędowy

serbsko-chorwacki, bośniacki, chorwacki, serbski

Stolica

Sarajewo

Ustrój polityczny

republika federacyjna

Głowa państwa

prezydencja kolektywna:
Haris Silajdžić (Bośniak)
Nebojša Radmanović¹ (Serb)
Željko Komšić ^(Chorwat)

Szef rządu

premier Adnan Terzić

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

124. na świecie
51 129 km²
~0%

Liczba ludności
• całkowita (2005)
• gęstość zaludnienia

120. na świecie
4 430 494
86 osób/km²

Niepodległość

od Jugosławii
5 kwietnia 1992

Jednostka monetarna

marka konwertybilna (KM)

Strefa czasowa

UTC +1 - zima
UTC+2 - lato

Intermeco

BIH

+387

1 - przewodniczący

Bośnia i Hercegowina (BiH) – państwo w południowo-wschodniej Europie, na Bałkanach, powstałe po rozpadzie Jugosławii. Graniczy od zachodu i północy z Chorwacją oraz z Serbią i Czarnogórą od wschodu. Składa się z dwóch organizmów: chorwacko-muzułmańskiej Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej.

Spis treści

1 Ustrój polityczny
- 1.1 Podział administracyjny
2 Geografia
3 Historia
4 Gospodarka
5 Demografia
6 Kultura
- 6.1 Radio i Telewizja
- 6.2 Prasa
7 Zobacz też
8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Ustrój polityczny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Ustrój polityczny Bośni i Hercegowiny.

Bośnia i Hercegowina jest federacyjną republiką parlamentarną.

Parlament (Skupstina) składa się z dwóch izb: Izba Narodowych Reprezentantów - 42 miejsca i Izba Narodowa - 15 miejsc. Główne partie polityczne Bośni i Hercegowiny to: Chorwacka Demokratyczna Unia Bośni i Hercegowiny, Muzułmańska Bośniacka Organizacja, Partia Akcji Demokratycznej, Serbska Partia Demokratyczna i Koalicja Socjalistyczna.

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Bośni i Hercegowiny.

Bośnia i Hercegowina składa się z dwóch głównych części składowych, którymi są Federacja Bośni i Hercegowiny i Republika Serbska. Na terenie obydwu tych części leży dystrykt Brčko, pozostający pod kontrolą międzynarodową.

[edytuj] Geografia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Geografia Bośni i Hercegowiny.

Bośnia i Hercegowina położona jest w zachodniej części Półwyspu Bałkańskiego. Łączna długość granic wynosi 1459 km. Państwo to graniczy z Chorwacją (932 km) i Serbią (527 km). Ma bardzo ograniczony dostęp do morza, wybrzeże ma zaledwie 17 km długości.

Jedyny kurort morski Bośni i Hercegowiny nosi nazwę Neum

Bośnia i Hercegowina jest krajem górzystym. Większość terytorium stanowią Alpy Dynarskie, tylko w północno-wschodniej części tego kraju znajduje się niewielka część Niziny Panońskiej. Blisko 90% jej obszaru znajduje się powyżej 200 m n.p.m. Liczne pasma górskie obejmujące Plješvicę, Grmeč, Klekovaca, Vitorog, Cincar i Radušę biegną z północnego zachodu na południowy wschód. Góry Dynarskie zbudowane są przeważnie z wapieni, dolomitów, łupków i piaskowców. Są to góry młode powstałe w orogenezie alpejskiej.

Najwyższy punkt: Maglić 2386 m n.p.m.
Najniższy punkt: Morze Adriatyckie 0 m

Większe miasta: Sarajewo (stolica), Banja Luka, Zenica, Tuzla. Pozostałe miasta w osobnym artykule miasta Bośni i Hercegowinie.

Rzeki: Sawa, Neretwa i Drina.

Na państwo składają się dwie historyczne krainy: Bośnia, która zajmuje 2/3 powierzchni kraju oraz Hercegowina, która obejmuje 1/3 powierzchni. Granice między tymi dwoma krainami nie są ściśle rozgraniczone.

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Bośni i Hercegowiny.

Socjalistyczna Republika Bośni i Hercegowiny

Bośnia i Hercegowina uzyskała niepodległość w referendum 1992, ale Serbowie zbojkotowali wyniki głosowania i utworzyli własne państwo Republikę Serbską. Ma bardzo mały dostęp do Morza Adriatyckiego (20 km). Stolica znajduje się w Sarajewie. W kraju odbywały się także igrzyska olimpijskie w 1984 na terenie miasta Sarajewo. W tym czasie Bośnia i Hercegowina wchodziła w skład Jugosławii.

[edytuj] Gospodarka

Zobacz więcej w osobnym artykule: Gospodarka Bośni i Hercegowiny.

Największe zznaczenie w gospodarce Bośni i Hercegowiny mają: leśnictwo, górnictwo i energetyka. Na terenie Bośni i Hercegowiny znajdują się eksploatowane złoża: rudy żelaza, węgla brunatnego, soli kamiennej, rud cynku i ołowiu oraz azbestu. Komunikacja jest słabo rozwnięta, a największe znaczenie ma kolej.

PKB na 1 mieszkańca: 1770 USD (1999)

[edytuj] Demografia

Wyznania w Bośni i Hercegowinie

Religie:

muzułmanie (40%),
prawosławni (31%),
katolicy (15%),
pozostali (14%)

[edytuj] Kultura

Zobacz więcej w osobnym artykule: Kultura Bośni i Hercegowiny.

[edytuj] Radio i Telewizja

Sarajewo

W Bośni i Hercegowinie są w większości kontrolowane przez 3 partie: Partię Akcji Demokratycznej, Chorwacką Wspólnotę Demokratyczną w Bośni i Hercegowinie i Serbską Partię Demokratyczną. Działalność radia i telewizji nadzorują 2 instytucje: Serbskie Radio i Telewizja (SRT), w której 1997 nastąpił rozłam programowy między studiem w Pale i studiem w Banja Luce, oraz Radio-Televizija Bosne-Hercegovine (RTV). Radio (działające od 1945) nadaje 4 programy w językach: serbskim, chorwackim i bośniackim, telewizja (założona 1969) – 2 programy, w tych samych językach. Ponadto, zgodnie z duchem porozumienia z Dayton, w Bośni i Hercegowinie działa kilka lokalnych, niezależnych stacji radiowych i telewizyjnych: kompanie telewizyjne Hajat (Sarajewo) i Zetel (Zenica) oraz utworzone 1996 wraz ze stacjami RTV w Mostarze i Tuzli – TVIN-TV International Network. W Bośni i Hercegowinie działa też Chorwackie Radio Herceg-Bosna, z siedzibą w Mostarze oraz Serbskie Radio Banja Luka, założone 1997, jako niezależne radio powstałe w wyniku rozłamu w SRT.

[edytuj] Prasa

Większość gazet w Bośni i Hercegowinie przestała się ukazywać w czasie wojny od 1992 do 1995. Jedynie poranny sarajewski dziennik "Oslobodjenje", założony w 1943, jest wydawany nieprzerwanie. W 1998 osiągnął nakład 56 tysięcy egzemplarzy. Ponadto ukazują się: dziennik "Vecernje novine", założony w 1964, w nakładzie 15 tysięcy egzemplarzy,"Glas srpski", rządowy dziennik Republiki Serbskiej, nakład 1900 egzemplarzy oraz niezależny chorwacki dziennik "Horyzont", założony w 1996, ukazujący się w Mostarze. Wśród czasopism najważniejszym jest ilustrowany tygodnik "Svijet", wychodzący w Sarajewie oraz "Zadrugar", tygodnik dla rolników, założony w 1945.