Aleksandro la 1-a (Rusio)

El Vikipedio

Portreto de Aleksandro la 1-a en 1824

Aleksandro I, la Benita, (ruse Александр I (Благословенный); naskiĝis la 12-an de decembro 1777, mortis la 19-an de novembro 1825), estis rusia imperiestro, filo de Paŭlo la 1-a.

Aleksandro naskiĝis en Peterburgo, ĉefurbo de Rusio. Lia avino Katarina la 2-a donis al li klerecon en maniero de la 18-a jarcento. Frederico Laharpe, edukisto de Aleksandro kaj estonta aganto de svisia revolucio, estis respublikano. Jare 1793 Aleksandro edziĝis al filino de badena grafo, Luiza Marie Aŭgusta, kiu poste tenis rusigitan nomon Jelizavjeta Aleksjejevna. Aleksandro heredis tronon de sia patro, Paŭlo la 1-a mortigita en 1801. Aleksandro entreprenis grandajn reformojn:

Universitatojn en Kazan kaj Ĥarjkov estis estigitaj (1804).
Torturoj estis abolicitaj.
Importo de fremdlandaj libroj estis denove permesita.

Aleksandro rompis Kontrakton de Georgijevsk, fine aliginte orientan Kartvelion al Rusio (1801). Li partoprenis du koaliciojn kontraŭ napoleona Francio (kun Prusio en la jaroj 1804-1805 kaj kun Aŭstrio en la jaroj 1806-1807). Li malvenkis batalon sub Aŭsterlic jare 1805, kaj batalon apud Friedland jare 1807. Aleksandro alianciĝis la Tilzitan pacon jare 1807 kaj alianciĝis kun Napoléon Bonaparte. Li estis ankaŭ unu el estroj de Viena kongreso.

Ĉefa plenumisto de la reformoj de Aleksandro estis lia sekretario Miĥail Speranskij, kiu reorganizis ministeriojn, kreis Ŝtatan konsilion kaj plenumis financas reformon.

Laŭ oficialaj informoj, Aleksandro mortis en Taganrog jare 1825, sed ekzistis legendo, ke Aleksandro disvastigis falsan mesaĝon pri sia morto kaj efektive li loĝis en Siberio kiel ermito kun kaŝnomo Fjodor KUZMIĈ kaj mortis nur en 1864.

Imperiestroj de Rusio
		Petro la 1-a (la Granda) \| Katerino la 1-a \| Petro la 2-a \| Anna Ivanovna \| Ivano la 6-a \| Elizabeto Petrovna \| Petro la 3-a \| Katerino la 2-a (la Granda) \| Paŭlo la 1-a \| Aleksandro la 1-a \| Nikolao la 1-a \| Aleksandro la 2-a \| Aleksandro la 3-a \| Nikolao la 2-a