Congo-Kinshasa

République Démocratique du Congo

(Details)

Basisgegevens

Officiële landstaal: Frans (Lingala, Kikongo, Swahili, Tshiluba hebben het statuut van nationale taal)

Hoofdstad: Kinshasa

Regeringsvorm: Republiek

Religie: Christelijk 80%

Oppervlakte: 2.345.410 km² (3,3%water)

Inwoners: 55,2 miljoen (24 / km²)

Overige

Volkslied: Debout Congolais

Munteenheid: Congolese frank (CDF)

UTC: +1/+2

Nationale feestdag: 30 juni

Web | Code | Tel. .cd | COD | 243

De Democratische Republiek Congo of Congo-Kinshasa, het vroegere Zaïre, is een onafhankelijk land in centraal Afrika en grenst aan Congo-Brazzaville, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Soedan, Oeganda, Rwanda, Burundi, Tanzania, Zambia, Angola alsmede de exclave Cabinda van Angola. Het is een voormalige Belgische kolonie. Congo betekent jager en stamt af van de bakongostam die vlak bij de Congo rivier woonde.

De Democratische Republiek Congo is onderverdeeld in 11 provincies.

[bewerk] Geschiedenis

[bewerk] Prekoloniale periode

Het gebied waar nu Congo-Kinshasa is werd 10.000 jaar geleden al bevolkt. Van 2000 v.Chr. tot 500 na Chr. kwamen migratiegolven van Bantoes het land waar nu Congo (Congo-Brazzaville inbegrepen) is binnen vanuit het noordwesten, waarbij de oorspronkelijke pygmeebevolking naar het zuiden verdreven werd. De etnische diversiteit werd aangevuld met daaropvolgende migraties vanuit Darfoer en Kordofan in Soedan in het noordoosten, en vanuit Oost-Afrika in het oosten. Hierdoor werd de Bantoe-taalfamilie ook de overheersende talengroep.

Tegen de 15e eeuw was de dominante politieke macht in Congo het Kongo-rijk. Dit was een hoger ontwikkelde staat in het zuidwesten van het moderne Congo en het noorden van Angola en Kabinda. Op zijn hoogtepunt reikte het rijk van de Atlantische oceaan in het westen tot de Kwango-rivier in het oosten, en van de Congo-rivier in het noorden tot de Loje-rivier in het zuiden. Het was een koninkrijk, met aan het hoofd de Manikongo die heerste over de Bakongo vanuit zijn hoofdstad in Mbanza-Kongo, waaruit de huidige stad Sao Salvador ontstaan is. Het rijk vormde het centrum voor een intensieve handel van grote hoeveelheden ivoor in Centraal-Afrika, en er werd koperwerk, raffiakledij en aardewerk geproduceerd, naast de natuurlijke producten. Deze handelsgoederen zouden, naast de slaven, de ruggengraat vormen van de handel van Kongo met de Europeanen (vooral de Portugezen).

De slavenhandel was een belangrijke factor in de ondergang van het koninkrijk, omdat toegelaten werd dat de Europese slavenhandelaars een groot percentage van de bevolking wegvoerden. Hoewel de historische bronnen schaars zijn doordat de invallende Europeanen bijna alles vernietigden is het duidelijk dat de Kongo-beschaving erg geavanceerd was. Zo was er bijvoorbeeld een nauwkeurig systeem van belastingheffing, en een officiële Kongo-taal.

Naast het Kongo-rijk waren er nog andere, kleinere staten verspreid over het land, zoals de pygmeeën en andere stammen, voornamelijk jagers-verzamelaars. De oostelijke bevolking werd sterk geteisterd door slavenhandel vanuit Zanzibar, die vooral van Arabische oorsprong was, in tegenstelling tot de Atlantische slavenhandel.

[bewerk] Koloniale periode (1870-1960)

Vanaf de jaren 1870 werd het land voor het eerst verkend door Europeanen en ontstond de eerste administratie. Het gebied werd voor het eerst in kaart gebracht door de Engelse ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley. In 1885 werd het land op de Conferentie van Berlijn toegekend aan koning Leopold II van België. Hij maakte er zijn persoonlijke eigendom van en noemde het de 'Congo Vrijstaat'. Toen kort daarna rubber een fel begeerd product werd, bracht het land een fortuin op voor Leopold, waarmee hij gebouwen oprichtte in Brussel, Tervuren en Oostende. De Congolezen werden ondertussen uitgebuit, en tussen 1885 en 1908 stierven naar schatting ongeveer 5 miljoen mensen (volgens sommige ramingen zelfs nog meer) aan uitbuiting en ziekten. Dit misbruik werd veroordeeld in een rapport van de Britse diplomaat Roger Casement en in internationaal protest waarin de Britse journalist E.D. Morel een centrale rol nam, en welk onder andere door de schrijver Mark Twain gesteund werd. In 1908 moest het Belgische Parlement plooien onder de druk en nam het de kolonie over van de koning. Het land werd nu Belgisch Congo genoemd. Het bestuur verbeterde aanzienlijk en er werd een niet onaanzienlijke economische en maatschappelijke vooruitgang gerealiseerd. De blanke koloniale heersers legden echter over het algemeen een neerbuigende, bevoogdende houding aan de dag ten opzichte van de inheemse bevolking, welke tot bittere rassentimenten aanleiding gaf.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog behaalde het kleine Congolese leger verschillende overwinningen tegen de Italianen in Noord-Afrika.

[bewerk] Eerste Republiek (1960-1965)

Congo werd onafhankelijk op 30 juni 1960, na bijna 10 jaar strijd; België trok zich uiteindelijk terug uit angst voor een onafhankelijkheidsoorlog zoals die in Algerije. Patrice-Emery Lumumba (1925-1961) werd eerste minister.

Kort na de onafhankelijkheid ontstond er muiterij in het leger, dat nog steeds geleid werd door Belgische officieren. Lumumba verving daarop deze officieren door Congolezen, waarna veel Belgen op de vlucht gingen en de administratie in elkaar stortte. De Belgische regering zond troepen om de Belgische burgers te beschermen en Lumumba riep de hulp van de Verenigde Naties in. De VN stuurde troepen om de orde te herstellen, met de steun van de Verenigde Staten, die in Lumumba een communist zagen en die wilden vermijden dat Congo zich tot de Sovjet-Unie zou richten. Op hetzelfde moment scheurde de rijke provincie Katanga zich af en riep haar onafhankelijkheid uit.

President Joseph Kasavubu probeerde Lumumba af te zetten, en Lumumba ontsloeg op zijn beurt Kasavubu als president. Kort daarna werd Lumumba onder huisarrest geplaatst door kolonel Joseph Mobutu. Lumumba ontsnapte, maar werd opnieuw opgepakt en in januari 1961 naar zijn vijanden in Katanga gevlogen, in opdracht van de Belgische minister voor Afrikaanse zaken. Daar werd Lumumba vermoord in onopgehelderde omstandigheden. Zijn lichaam zou opgelost zijn in zwavelzuur en werd nooit gevonden.

De CIA had Mobutu geholpen en was blij dat ze de door de Sovjet-Unie gesteunde Lumumba kwijt waren. Mobutu kreeg hierdoor meer macht en werd beschuldigd een Amerikaanse stroman te zijn. De Belgische regering heeft recent toegegeven dat zij in de omverwerping van Lumumba betrokken was.

[bewerk] Tweede Republiek (1965-1997)

Vlag van het toenmalige Zaïre (1963-1997)

Na vijf jaar van onstabiliteit en wanorde zette Mobutu, nu luitenant-generaal, Kasavubu af in 1965. Hij installeerde een één-partijstaat, en verklaarde zichzelf staatshoofd. Af en toe waren er verkiezingen waarbij hij de enige kandidaat was. Er ontstond een periode van relatieve vrede en stabiliteit, maar het regime werd regelmatig beschuldigd van mensenrechtenschendingen, onderdrukking en ongebreidelde corruptie. Het persoonlijke bezit van Mobutu werd in 1984 geschat op 4 miljard dollar, ongeveer even groot als de nationale schuld van Congo.

In een poging om de Afrikaanse bewustwording uit te dragen hernoemde Mobutu het land en de rivier naar Zaïre, en zichzelf naar Mobutu Sese Seko. Hij nationaliseerde in 1973 in één klap alle buitenlandse bedrijven (de Zairisering), en kleine bedrijven in handen van buitenlanders werden verplicht een Zaïrees aan het hoofd te zetten. Drie jaar later was hij verplicht dit besluit terug te draaien.

Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie bekoelden de relaties tussen Mobutu en de Verenigde Staten, hij werd niet langer beschouwd als een bondgenoot in de koude oorlog en de oppositie in Zaïre begon zich te roeren.

[bewerk] Derde Republiek (1997- )

Talen in Congo

Sinds 1994 werd Congo getroffen door etnische onlusten en burgeroorlog, mede door de instroom van vluchtelingen uit Rwanda en Burundi.

Op 18 mei 1997 trokken de soldaten van de Alliantie van Democratische Krachten onder leiding van Laurent-Désiré Kabila de Zaïrese hoofdstad Kinshasa binnen, waar zij als bevrijders werden binnengehaald. Meer dan 3000 kilometer hadden zij gelopen sinds zij eind oktober 1996 aan hun overwinningstocht begonnen. Twee dagen later riep Kabila zichzelf uit tot president van de Democratische Republiek Congo. Daarmee kwam een eind aan het jarenlange bewind van dictator Mobutu Sese Seko, maar niet aan de strubbelingen. De burgeroorlog in Congo sleepte zich jaren voort en verergerde in 1998 toen rebellen met steun van Rwanda en Oeganda probeerden president Laurent Kabila weg te jagen. Twee van de bekendste rebellengroepen zijn de Beweging voor Congolese Bevrijding (MLC, door Oeganda gesteund) en de Congolese Unie voor Democratie (RCD, door Rwanda geholpen).

Op 16 januari 2001 kwam Kabila tijdens een mislukte staatsgreep om het leven. Zijn zoon, Joseph Kabila, volgde hem op. Rond die moord speelde lange tijd een rechtszaak. In december 2002 werd in Pretoria, onder druk van onder meer Zuid-Afrika en België een akkoord gesloten tussen de partij van Kabila, de rebellengroepene en de politieke oppositie. Deze afspraken leidde tot het vormen van een overgangsregering onderleiding van Joseph Kabila, waarin zowel de voormalige rebellen en de politieke oppositie ook posten kregen toegewezen. Enkel de grootste oppositiepartij, de UDPS onder leiding van Ettienne Tshisekedi, is niet akkoord gegaan met de voorwaarden. Verder werd afgesproken dat er democratische verkiezingen zouden worden gehouden.

[bewerk] Politiek

Zie ook de lijst van presidenten en premiers van Congo-Kinshasa

Tot 1992 was Congo een eenpartijstaat met de Mouvement Populaire Révolutionnaire (MPR, de partij van Mobutu) als enige toegestane partij. Alhoewel daarna, onder toenemende druk van binnen- en buitenland, op papier een meerpartijenstelse invoerde, bleef de MPR tot de val van Mobutu in 1997 de dominerende partij.

Na de machtsovername van Laurent-Désiré Kabila verkreeg de AFDL (Alliance des Forces Démocratiques pour la Libération du Congo; Alliantie van de Democratische Krachten voor de Bevrijding van Congo) een bevoorrechte positie. Al snel echter leidde onenigheid binnen de partijen in de Alliantie tot een nieuwe burgeroorlog. Kabila werd op 16 januari 2001 doodgeschoten door een van zijn lijfwachten. Zijn zoon Joseph wordt naar voren geschoven als de nieuwe president van het land. De nieuwe president zette in op besprekingen met de verschillende strijdende partijen en de internationale gemeenschap. Dit leidde in december 2002, na bemiddeling van België en Zuid-Afrika tot een vredesakkoord en het vormen van een overgangsregering onder leiding van Joseph Kabila, waar ook de andere strijdende partijen en leden van de oppositie plaatsnamen.

[bewerk] Godsdienst

Meer dan 80% van de bevolking is christen, waarvan 50% rooms-katholiek, 30% protestants en 17% behoort tot de diverse inheemse kerkgenootschappen, waaronder de Kimbanguïstische Kerk (ca. 5 miljoen leden). Onder president Mobutu Sese Seko waren de betrekkingen in de jaren zeventig en jaren tachtig tussen de diverse kerkgenootschappen en de staat gespannen. Aartsbisschop Malula van de katholieke kerk moest in de jaren '70 in ballingschap gaan vanwege zijn kritiek op het regime. In 1973 werden onafhankelijke kerkelijke dagbladen verboden en moesten de protestantse kerken zich verplicht aaneensluiten. In 1990 werden de beperkingen rond de kerk en religie opgeheven en sindsdien genoot de bevolking godsdienstvrijheid. Desondanks bleven de kerken ageren tegen het ondemocratisch karakter van het regime en de schendingen van de mensenrechten. Naast de officieel erkende kerken zijn er nog diverse niet-geregistreerde kerkgenootschappen.

Naast Christenen zijn er ook islamieten in Congo. Hoewel zij slechts een klein deel van de bevolking uitmaken, hebben zij een belangrijke plaats in de geschiedenis.

Daarnaast zijn er nog Baha'i's en aanhangers van inheemse religies.

[bewerk] Geografie

Congo ligt in het centraal westelijk deel van sub-Sahara Afrika of anders gezegd in Zwart-Afrika. Het wordt doorsneden door de evenaar, een derde ligt ten noorden van de evenaar en twee derden ten zuiden. In wijzerszin vanaf het westen grenst het aan Angola, de Republiek Congo, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Soedan, Oeganda, Rwanda, Burundi, Tanzania, het Tanganyikameer, en Zambia. Het land heeft tevens een klein stukje kuststrook.

Congo omvat het grootste deel van het stroomgebied van de Congo-rivier, welke bijna een miljoen vierkante kilometer bestrijkt.

[bewerk] Belangrijke steden

Bandundu (Banningstad)
Bukavu (Costermanstad)
Ilebo (Port-Francqui)
Isiro (Paulis)
Kalemie (Albertstad)
Kananga (Luluaburg)
Kinshasa (Leopoldstad)
Kisangani (Stanleystad)
Kolwezi

Likasi (Jadotstad)
Lubumbashi (Elisabethstad)
Mbandaka (Coquilhatstad)
Mbanza-Ngungu (Thysstad)
Moba (Boudewijnstad)
Mobaye-Mbongo (Banzystad)
Mbuji-Mayi (Bakwanga)
Ubundu (Ponthierstad)
Kikwit

[bewerk] Meren

grootste meer: Seso Seko
het meer met de meeste vissen: Tanganyikameer
Andere grote meren: Mai Ndombe meer, Tumba meer, Edou meer en Kivu meer.

Deze meren bevinden zich allemaal aan de oostkant.

[bewerk] Vegetatie

In de Democratische Republiek Congo komen er 3 soorten vegetatie voor:

[bewerk] Bestuurlijke indeling

Congo-Kinshasa heeft 10 provincies en een stad de hoofdstad Kinshasa:

Neder-Congo
Bandundu
West-Kasaï
Oost-Kasaï
Maniema
Katanga
Zuid-Kivu
Noord-Kivu
Oostelijke provincie
Evenaarsprovincie

[bewerk] Zie ook

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Democratic Republic of the Congo van Wikimedia Commons.

Landen in Afrika

Overige gebieden: Mayotte | Réunion | Sint Helena | Westelijke Sahara

Categorieën: Congo-Kinshasa | Land