Bor

*Wyjaśnienie skrótów:
l.a.=liczba atomowa
wyst.=występowanie w przyrodzie,
o.p.r.=okres połowicznego rozpadu,
s.r.=sposób rozpadu,
e.r.=energia rozpadu,
p.r.=produkt rozpadu

Chemia > Pierwiastek chemiczny > H – He – Li – Be – B – C – N – O – F – Ne – Na – Mg – Al – Si – P – S – Cl – Ar – K – Ca – Sc – Ti – V – Cr – Mn – Fe – Co – Ni – Cu – Zn – Ga – Ge – As – Se – Br – Kr – Rb – Sr – Y – Zr – Nb – Mo – Tc – Ru – Rh – Pd – Ag – Cd – In – Sn – Sb – Te – I – Xe – Cs – Ba – La – Ce – Pr – Nd – Pm – Sm – Eu – Gd – Tb – Dy – Ho – Er – Tm – Yb – Lu – Hf – Ta – W – Re – Os – Ir – Pt – Au – Hg – Tl – Pb – Bi – Po – At – Rn – Fr – Ra – Ac – Th – Pa – U – Np – Pu – Am – Cm – Bk – Cf – Es – Fm – Md – No – Lr – Rf – Db – Sg – Bh – Hs – Mt – Ds – Rg – Uub – Uut – Uuq – Uup – Uuh – Uus – Uuo - Uue - Ubn - Ubb

Bor (B, łac. borum) jest pierwiastek chemiczny, o właściwościach półmetalu. W naturze nigdy nie występuje jako wolny pierwiastek, jego głównym źródłem jest boraks.

Boron posiada kilka odmian alotropowych:

bor amorficzny – posiadający brązowy kolor,
bor krystaliczny – czarny, bardzo twardy (twardość 9.3 w skali Mohsa). Bor krystaliczny jest słabym przewodnikiem prądu elektrycznego.

Bor w postaci wolnego pierwiastka stosuje się jako domieszkę do półprzewodników, natomiast związki boru znajdują zastosowanie w postaci lekkich materiałów, nietoksycznych środków owadobójczych i konserwantów oraz odczynników dla syntezy chemicznej.

Bor, będąc pierwiastkiem śladowym, jest niezbędny dla roślin i zwierząt.

Stabilne izotopy to ¹⁰B oraz ¹¹B. Czysty bor został wyizolowany w 1808 r. jednocześnie przez trzech chemików: Humphry Davy, Joseph Louis Gay-Lussac i Louis Jacques Thénard.

[edytuj] Występowanie

Zawartość w górnych warstwach Ziemi wynosi 0,0009%. Ważniejsze minerały boru to: boraks, kernit, kolemanit i aszaryt.

Z punktu widzenia odżywiania, bogatym źródłem boru sa świeże warzywa i owoce, a wśród tych ostatnich przede wszystkim orzechy.

[edytuj] Związki

Związki boru to: borowodory, borki, borany, kwas borowy, iminoborany.

[edytuj] Znaczenie biologiczne

Bor jest niezbędny do prawidłowego wzrostu roślin. Odpowiada za transport związków organicznych w łyku (głównie cukrów), wpływa na prawidłowy wzrost łagiewki pyłkowej (jego brak powoduje zahamowanie jej wzrostu), wpływa na wytworzenie elementów płciowych u roślin. Jest pierwiastkiem, który bardzo trudno przemieszcza się w roślinie. Jego niedobór może powodować zgorzel liści sercowych i suchą zgniliznę korzeni buraka.

Bor ma również wpływ na organizm człowieka, przede wszystkim na jego kościec. Przypuszcza się, iż jest niezbędny do prawidłowej gospodarki wapniowej organizmu. Razem z wapniem, magnezem i witaminą D reguluje metabolizm, wzrost, rozwój tkanki kostnej.

Jego niedobór powoduje utratę wapnia i deminarelizację kości.