Grevenbicht
  |
|
| Provincie |  Limburg |
| Gemeente | Sittard-Geleen |
| Inwoners | 2550 (1 jan 2005) |
| Geografische ligging | {{{breedtegraad}}} NB {{{lengtegraad}}} OL |
| Geografische ligging | 51°2′30″NB 5°46′22″OL |
| Belangrijke verkeersaders | N297 |
| Netnummer | 046 |
| Postcodes | 6127 |
Grevenbicht (Limburgs: Beeg) is een plaats in Nederlands-Limburg, deel uitmakend van de gemeente Sittard-Geleen. Het aantal inwoners in 2002 was 2600 (bron: CBS). Grevenbicht was tot 1982 een zelfstandige gemeente. Vanaf 1982 tot 2001 maakte Grevenbicht deel uit van de gemeente Born.
In Grevenbicht is van alles twee: twee kerken, twee harmonieorkesten, twee schutterijen enzovoorts.
Over de Maas vaart een voet-fietsveer naar het Belgische Rotem.
Inhoud |
[bewerk] Ligging
Grevenbicht ligt op het smalste stukje van Limburg (en daarmee dus ook van Nederland) en ligt ingeklemd tussen het Julianakanaal en de Maas. Door het dorp zelf loopt de Kingbeek, die uitmondt in de Maas. In de beek bevindt zich een watermolen, de Grevenbichtermolen. Aan de westrand van het dorp bevindt zich een joodse begraafplaats, welke oorspronkelijk een Romeinse grafheuvel was, genaamd De 'Jodenberg'.
[bewerk] Naamgeving Grevenbicht
Opgravingen van Romeinse vondsten bewijzen dat er in de periode van 57 voor Chr. tot circa 400 na Chr. al volop bedrijvigheid heerste op de plek die vele eeuwen later Grevenbicht ging heten. Waarschijnlijk was Grevenbicht een knooppunt van Romeinse (handels)wegen.
De oudste vermelding van de plaatsnaam Grevenbicht dateert echter van 1400 na Chr. en werd toen nog als Grevenbiecht geschreven. Dit betekent zoveel als Bicht van de Graaf, waarbij Bicht weer een oude benaming is voor bocht.
[bewerk] Kerkgebouwen in Grevenbicht
Rooms Katholieke Sint Catharinakerk
Deze kerk is gebouwd in 1907 naar een ontwerp van de architecten Jos Cuypers en Jan Stuyt. De toegepaste bouwstijl is traditionalistisch. Aan de absiszijde is de kerk via de sacristie verbonden met de pastorie. Deze dateert van na 1945. In het najaar van 2006 is het interieur van de kerk opgeknapt.
Protestantse Kerk
Dit is het kerkgebouw van de Hervormde Gemeente van Grevenbicht. Het is gebouwd in 1851 naar een ontwerp van de architecten Damen en de Wit uit Someren. De toegepaste bouwstijl is Traditionalistisch met elementen neo-gotiek. In de onmiddellijke nabijheid van het kerkje is de voormalige pastorie van de Hervormde Gemeente gesitueerd.
[bewerk] Het wapen van Grevenbicht
Met een schrijven ‘van wege den Koning’, gedateerd 2 juli 1870, werd de gemeente Grevenbicht (Hertogdom Limburg) gerechtigd tot het gebruik van een wapen 'omschreven en getekend zijnde een schild van lazuur (blauw) beladen (gevuld) met eene kapel met drie gedekte torens van zilver (wit) en omgeven van het randschrift Gemeente Grevenbicht'.
De voorstelling verwijst mogelijk naar een vroegere Heilig Kruiskapel, maar zekerheid hierover is er niet. De veronderstelling dat de drie torens op de rooms-katholieke, de protestantse en de joodse gezindten in Grevenbicht zou duiden, is evenmin met bewijzen te staven.
Bij de herindeling in 1982 werden in het oude gemeentewapen van Born voldoende gemeenschappelijke elementen van de drie deelgemeenten aanwezig gedacht, op grond waarvan het wapen van de voormalige gemeente Born kon worden gehandhaafd.
[bewerk] De geschiedenis van de Watermolen
De Grevenbichtse Watermolen is gelegen aan de Watermolenstraat en is al enkele eeuwen oud. Over het ontstaan van deze molen doen vele verhalen de ronde, maar een van de oudste is het verhaal van een overlevering over het ontstaan van ons dorp, dat ongeveer 150 jaar geleden werd opgetekend door Jan Frans Savelkoul, de stichter van café Aurora. Hij had dit verhaal weer van de vorige bewoners van dit pand, de familie Brouwers. Om het stuk en het gevoel erachter zo authentiek mogelijk te houden, is het geschreven in de schrijfwijze van die tijd.
Het ontstaan van de molen
"We hebben gezien dat de Maas geen bewoners aan haar oevers duldde en de bewoners van Horis zich gevestigd hadden op een 5-tal hooggelegen punten. De menschen die nu dichter bij elkaar woonden, vormden een gemeenschap of dorp. De landbouw vormde thans het hoofdmiddel van bestaan. Om het noodzakelijke meel te verkrijgen zonder ver te hoeven loopen, werd besloten een molen in het dorp te bouwen". Na rijp beraad vond men aan de Rattenberg de geschikte plaats, daar hier het meeste verval was.
Coöperatie
Een coöperatie van 24 leden werd gesticht, die een nieuwe beek groef tot aan de Rattenberg en verder naar de Oude Maas. De oorspronkelijke beek (de Bijge), die nu nog achter het kasteel te Obbicht ontspringt, had haar loop vanuit Obbicht, over de Rie, door de Kempenslak naar Beemde en Rieksgraaf en vervolgens langs Holtum naar de Geleenbeek.
Van Grevenbeek naar Beeg
Toen de molen klaar was, kreeg elk lid 2 weken maalrecht. Deze coöperatieve vereniging is meer dan drie eeuwen blijven bestaan. In het jaar 1820 is het maalrecht publiek verkocht en overgegaan aan de molenaar Arnoldus Baartz. De doorgraving van de beek gaf het dorp haar tegenwoordige naam. Eerst werd het Grevenbijge, daarna Grevenbeek en later Grevenbigt of Grevenbicht. In het dialect der plaats en omstreken wordt de naam afgekort tot Beeg.
In 1909 kwam de molen in handen van Henricus (Harie) Roelofs, een in 1880 geboren molenaar uit Venray die trouwde met Helena Brouwers, die ze meer dan 70 jaar in bedrijf hield.
[bewerk] Joods monument bij 't Weike
Voordat Grevenbicht in zuidelijke richting uitbreidde, lag de Weidestraat aan de rand van het dorp, in de richting van de weilanden, vandaar de naam. In de Weidestraat staat ook het Joods monumentje ter nagedachtenis aan de omgekomen joden in de Tweede Wereldoorlog: de families Croonenberg en Steinberg. Vanaf dat moment wonen in Grevenbicht geen joden meer.
Dat monumentje werd daar geplaatst, omdat in 't Weike ooit de sjoel of de synagoge was ingericht. Deze sjoel is waarschijnlijk in 1818 gebouwd, want tot dat jaar gingen de Grevenbichtse joden naar Sittard ter kerke, om de daaropvolgende jaren gebruik te maken van een eigen gebedshuis. In 1870 en 1886 moest de synagoge in de Weidestraat worden hersteld om ze van de ondergang te redden. In laatst genoemd jaar woonden 45 joden in Grevenbicht, waarvan het merendeel in behoeftige omstandigheden. Het aantal joden moet daarna sterk zijn teruggelopen, aangezien kort vóór de Eerste Wereldoorlog de joodse gemeente zo’n gering ledental had, dat zij werd opgeheven. Hoe lang de synagoge daarna nog intact bleef is niet bekend. Wel is bekend dat in 1966 de laatste schamele sporen van de specifieke inrichting van de Grevenbichtse synagoge zijn verdwenen.
[bewerk] De Nieuwe Grensmaas
De Nieuwe Grensmaas is het project dat de Maas tussen Maastricht en Roosteren veiliger en aantrekkelijker zal maken. De Maas wordt daarbij vooral verbreed.
Bij Grevenbicht zal in de Maasbocht een nevengeul gegraven worden, waardoor er een soort eiland ontstaat. Op dit eiland zal niet gegraven worden vanwege de ernstige bodemverontreiniging. Ten noorden van Grevenbicht, ter hoogte van de Koeweide, zal de Maas ook flink verbreed worden. Het is de bedoeling dat aan de oevers nieuwe natuurgebieden ontstaan.
De werkzaamheden aan de Grensmaas vinden gespreid plaats tussen 2012 en 2022.
[bewerk] Verenigingen in Grevenbicht
In Grevenbicht zijn vele verenigingen actief. Enkelen daarvan zijn:
- VV Armada
- Harmonie St. Cecilia
- Koninklijke harmonie Aurora
- Carnavalsvereniging De Zawpense
- Big Band Beeg
- Schutterij Eendracht
- Schutterij Heilig Kruis
- Tennis Vereniging Grevenbicht
- Zate Hermenie de Roepoepers
- Eerste Judoclub Grevenbicht
[bewerk] Trivia
Van 1953 tot begin jaren 1960 vond in Grevenbicht jaarlijks een wereldvrijgezellencongres plaats.
[bewerk] Externe links
- beeg.nl, website over Grevenbicht
- Pagina over de Grevenbichtermolen
- Historisch fotoalbum over Grevenbicht
- Toelichting op de straatnamen van Grevenbicht
| Gemeente Sittard-Geleen | |
|---|---|
| Steden: Geleen | Sittard | |
| Dorpen: Born | Broeksittard | Buchten | Einighausen | Grevenbicht | Guttecoven | Holtum | Limbricht | Munstergeleen | Obbicht | Papenhoven | |
| Buurtschappen en gehuchten: Abshoven | Daniken | Graetheide | Schipperskerk | Windraak | |
