Fytomenadion

Vitamine K1
Chemische formule en molecuulmodel
Algemeen
Molecuulformule	C31H46O2
Smiles
IUPAC
Andere namen	Fytomenadion, fylochinon, konakion, 2-Methyl-3-phytyl-1,4-naphtochinon
CAS-nummer	84-80-0
EINECS-nummer
EG-nummer
VN-nummer
Beschrijving
Vergelijkbaar met
Carcinogeen
Hygroscopisch
Risico (R) en veiligheid (S)	R-zinnen: S-zinnen:
Omgang
Opslag
ADR-klasse
MAC-waarde
LD50 (ratten)	mg/kg
LD50 (konijnen)	mg/kg
MSDS-fiches
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vloeistof
Kleur	geel
Dichtheid	0,97 g/cm³
Molmassa	450,71 g/mol
Smeltpunt	-20 °C
Kookpunt	140-145 °C
Vlampunt	°C
Zelfontbrandingstemperatuur	°C
Dampdruk	Pa
Andere eigenschappen
Oplosbaarheid in water	g/L
Goed oplosbaar in	vet
Slecht oplosbaar in	water
Onoplosbaar in
Dipoolmoment	D
Viscositeit	Pa·S
Kristalstructuur
ΔfGog	kJ/mol
ΔfGol	kJ/mol
ΔfGos	kJ/mol
ΔfHog	kJ/mol
ΔfHol	kJ/mol
ΔfHos	kJ/mol
Sog, 1 bar	J/mol·K
Sol, 1 bar	J/mol·K
Sos	J/mol·K
Cop,m	J/mol·K
Evenwichtsconstanten
Klassieke analyse
Spectra
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaard omstandigheden gebruikt (298,15K of 25°C, 1 bar)

Fytomenadion wordt ook wel Vitamine K₁ genoemd. Ook fyllochinon is gangbaar en wordt het meest in de Engelse en Duitse taal gebruikt. Het is een gele vloeistof, die slecht in water oplost en goed in vet.

De naam Vitamine K is afkomstig van de coagulatie van bloed (Deens: Koagulationsvitamine), d.w.z. bloedstolling.

[bewerk] Werking

Vitamine K is onmisbaar voor de synthese van trombinogeen en andere bloedstollingscomponenten in de lever, een tekort kan dan ook leiden tot bloedingen.

Vitamine K functioneert als een co-enzym voor een carboxylase, een enzym, dat de carboxylering van het aminozuur glutaminezuur, katalyseert tot gamma-carboxylglutaminezuur. Dit is kritisch voor het vermogen om calcium-ionen te binden. Deze eigenschap van calciumbinding is belangrijk voor de activering van 7 van vitamine K afhankelijke bloedstollingsfactoren.

Vitamine K is ook in botten gevonden. Het vermoeden is dat het ook een rol speelt bij het onderhoud van de botten, specifieker bij het voorkomen van osteoporose.

[bewerk] Voorkomen

Vitamine K1 bevindt zich in de lamellenmembranen van chloroplasten in groene planten (kool, spinazie, spruitjes). De andere vormen van vitamine K kunnen in het menselijk lichaam in de darmen gevormd worden. In het lichaam zit vitamine K in het bloedplasma, in de lever, nieren en milt.

[bewerk] Gevolgen van een tekort

Een tekort aan vitamine K is zeldzaam, omdat het in veel voedingsmiddelen voorkomt; de dagelijke behoefte bedraagt 80 μg. Er wordt ook vermeld dat ongeveer 50 % van de benodigde hoeveelheid in de darmen als vitamine K2 (menaquinon) gemaakt kan worden, maar dat wordt door andere bronnen aangetwijfeld (zie 2).

Pasgeboren baby's kunnen een tekort hebben aan vitamine K. Deze vitamine kan tijdens de zwangerschap niet via de placenta het ongeboren kind bereiken, waardoor het kind geen voorraad kan opslaan. De baby zelf heeft nog te weinig darmbacteriën om voldoende vitamine K aan te maken. Om bloedingen (met name hersenbloedingen) te voorkomen krijgen alle kinderen vlak na de geboorte extra vitamine K. Waarschijnlijk speelt het ook een rol bij de aanmaak van de botten, en kunnen misvormingen optreden bij een tekort.

Een tekort kan ook ontstaan bij volwassenen die langdurig antibiotica gebruiken of chronische diarree hebben. Antibiotica kunnen darmbacteriën vernietigen, waardoor er onvoldoende vitamine K wordt aangemaakt. Een vertraagde bloedstolling kan het gevolg zijn.

[bewerk] Gevolgen van een overschot

Bij personen die lijden aan overmatige bloedstolling, kan een overschot aan vitamine K Trombose veroorzaken. Wanneer men antistollingsmiddelen gebruikt is het sterk af te raden om vitaminesupplementen met vitamine K in te nemen, dit heeft tot gevolg dat de medicijnen minder goed werken. Wanneer men last heeft van overmatige bloedstolling en daar geen medicijnen voor gebruikt is het zeker aan te raden om zo min mogelijk voeding met vitamine K te consumeren.

[bewerk] Geschiedenis

In 1929 uit luzerne-bladeren geïsoleerd. In 1943 kregen Henrik Dam, voor de ontdekking, en Edward Adelbert Doisy voor het optekenen van de chemische structuur van vitamine K samen de Nobelprijs voor medicijnen.

[bewerk] Externe link

1. Vitamine K - website van het voedingscentrum Een gedeelte van de informatie in dit artikel is gebaseerd op informatie van deze website.
2. Linus Pauling instituut over Vitamine K (Engelstalig)

Vitamine
Overzicht van alle vitamines
Overzicht van alle vitamines B | Overzicht van alle vitamines D
retinol (vitamine A) | thiamine (B1) | riboflavine (B2) | nicotinezuur (B3) | panthotheenzuur (B5) | pyridoxine (B6) | biotine (B8) | foliumzuur (B11) | cobalamine (B12) | ascorbinezuur (C) | ergocalciferol (D2) | cholecalciferol (D3) | alfa-tocoferol (E) | fytomenadion (K1) | menaquinon (K2) | farnochinon (K3)