Wisent
| Wisent IUCN-status: Bedreigd |
|||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Bison bonasus Linnaeus, 1758 |
De wisent of Europese bizon (Bison bonasus) is een Europees rund dat van oorsprong voorkomt in de bossen. De wisent is nauw verwant aan de Amerikaanse bizon (Bison bison). Aan het begin van de twintigste eeuw was de soort in het wild uitgestorven, maar tegenwoordig komen ze weer op enkele plaatsen in het wild voor.
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving
De wisent is een stevig dier met een korte, brede kop en een hoge rug. Een ruwe, warrige maan bedekt het voorste gedeelte van het lichaam, waardoor deze zwaarder lijkt. Vooral bij de stier is dit het geval. De vacht is donkerbruin van kleur. De rui valt in de lente of het begin van de zomer. Beide geslachten dragen hoorns.
De wisent heeft een kop-romplengte van 250 tot 270 centimeter en een schouderhoogte van 180 tot 195 centimeter. Mannetjes (stieren) worden zwaarder dan vrouwtjes (koeien). Het mannetje weegt tussen achthonderd en negenhonderd kilogram, het vrouwtje tussen vijfhonderd en zeshonderd kilogram.
[bewerk] Gedrag en leefgebied
De wisent komt voor in parkachtige loofwouden of in gemengde bossen waar loofbomen domineren. Ook leven ze in moerassige, bosachtige streken.
De wisent leeft van grassen, knoppen, bladeren van struiken en bomen en twijgjes, aangevuld met eikels in de herfst en hei en altijdgroene bomen in de winter.
De wisent is voornamelijk 's nachts actief, maar ook overdag laat hij zich zien. In de middag rust hij. De wisent leeft in kudden van tien tot dertig dieren, geleid door een oudere stier. Zeer oude dieren leven solitair.
De bronsttijd valt in augustus en september. Kalveren worden geworpen in mei of juni. Een koe verlaat de kudde als ze gaat werpen. Een wisent krijgt één kalf per worp, dat bij de geboorte zo'n dertig kilogram weegt en een kastanjebruine vacht heeft. Het kalf wordt zo'n zeven maanden gezoogd en blijft drie jaar bij zijn moeder. De moeder zal haar jong verdedigen bij gevaar. De wisent is na twee tot vier jaar geslachtsrijp. Hij kan zo'n 22 jaar oud worden. In gevangenschap kan een wisent gemiddeld zo'n 28 jaar oud worden.
[bewerk] Geschiedenis
Vroeger leefden wisenten in kudden van wel honderden dieren, die zich konden samenvoegen tot kudden van wel duizenden dieren, waarin ze migraties hielden tussen hun favoriete voedselgebieden. In de Romeinse tijd kwam de soort nog voor tot in België en Duitsland.
Het voortbestaan van de wisent heeft aan een zijden draadje gehangen. In 1921 was de soort uitgestorven in het wild en waren er nog maar 56 exemplaren in dierentuinen over. Dankzij een fokprogramma in dierentuinen kon de wisent weer in aantal toenemen. Nu lopen in bossen in Oost-Europa weer enkele kuddes wisenten rond, afstammelingen van dierentuindieren die daar in 1952 waren losgelaten. De diversiteit in bossen is hier enorm mee gediend. Hij komt onder andere voor in het wild in het Bialowieza bos in Polen en de Westelijke Kaukasus in Rusland.
Na de ramp in Tsjernobyl is aan de dierentuinen gevraagd zuinig te zijn met hun wisentpopulaties omdat er veel radio-actieve neerslag was in de gebieden waar de wisent vrij rond loopt.
[bewerk] Ecologische betekenis voor Nederland
De wisent is een van de Europese grote grazers, als zodanig neemt hij een niche in naast de tarpan, het edelhert, de ree, de eland en de oeros. Nu de oeros is uitgestorven is er discussie of runderen als het Heckrund de niche van de oeros innemen. Wanneer dit zo is, dan kunnen runderen naast de wisent in een gebied voorkomen.
[bewerk] Wisent en rund
Sommigen zijn van mening dat een wisent en een rund niet samen in een gebied kunnen voorkomen omdat er anders hybriden zouden ontstaan. In een publicatie van het blad Natuurbeheer wordt aangegeven dat stierkalveren steriel zijn en dat deze hybriden alleen voorkomen als rund en wisent te dicht op elkaar gehouden worden, een omstandigheid die zich in een gebied als de Oostvaardersplassen niet voor zou doen.
[bewerk] Herintroductie in Nederland
In Nederland is het voornemen om in het Nationaal Park Zuid-Kennemerland, op het 300 hectare voor het publiek gesloten Kraansvlak een proef met wisentbegrazing te starten. Hierbij zijn in hoofdlijnen drie partijen betrokken: Eén van de beheerders van Nationaal Park Zuid-Kennemerland PWN, Ecoplan Natuurontwikkeling en Stichting Kritisch Bosbeheer. Men zoekt nog naar sponsors.
[bewerk] De wisent in de dierentuin
In Nederland is dit dier te zien in onder andere Artis, Dierenrijk Europa en Natuurpark Lelystad.
[bewerk] Taxonomie
Taxonomisch is de naam Bison bonasus omstreden; de Amerikaanse bizon B. bison en de wisent kunnen vruchtbare levensvatbare hybriden opleveren en het geslacht Bison wordt gezien als een ondergeslacht van het geslacht Bos.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Bison bonasus op Wikimedia Commons. |
