Vestmannaeyjar
De Vestmannaeyjar is een groepje eilanden op ongeveer 11 km voor de zuidwestkust van IJsland. Hun naamgeving voert terug tot ongeveer het jaar 870 na Christus. Volgens het oude IJslandse manuscript Landnámabók begon de kolonisatie van IJsland met de aankomst van de Noor Ingólfur Arnarson bij haar zuidkust. Onder zijn gevolg was zijn pleegbroer Hjörleifur Hróðmarsson, die een jaar na aankomst door zijn slaven werd vermoord (deze plek op IJsland heet nu Hjörleifshöfði). Ze vluchtten daarop naar een groepje eilanden voor de kust, en hoopten zo aan de toorn van Ingólfur te ontsnappen. Helaas voor hen kwam hij toch achter ze aan en hij slachtte ze allemaal af. Deze onfortuinlijke slaven kwamen oorspronkelijk uit Ierland, en werden de Westmannen (IJslands: Vestmenn) genoemd omdat men er in die tijd vanuit ging dat Ierland het meest westelijk gelegen land was. Ter nagedachtenis aan deze gebeurtenis werd de archipel toen Vestmannaeyjar, ofwel Westman-eilanden genoemd. Ingólfur Arnarson noemde later de plek waar hij zich permanent ging vestigen Reykjavik; de plaats die later zou uitgroeien tot de hoofdstad van IJsland
Inhoud |
[bewerk] Geologie
De Westman-eilanden maken deel uit van een van 's werelds jongste, submarien gelegen vulkanisch systeem. De eerste erupties vonden meerdere honderdduizenden jaren geleden plaats, maar ongeveer 10.000 jaar geleden kwamen de eerste delen boven water. Het grootste eiland, Heimaey, ontstond uit de samensmelting van meerdere vulkanen, hetgeen nu nog steeds zichtbaar is. Het gebied is nog steeds vulkanisch actief. Dit blijkt uit een onderzeese uitbarsting van 1963 tot 1967 (waarbij het nieuwe eiland Surtsey ontstond) en de uitbarsting van de vulkaan Helgafell op het eiland Heimaey in 1973, waarbij bijna 400 huizen werden verwoest, het eiland meer dan 2,3 km² groter werd en de Eldfell (letterlijk: vuurberg) ontstond.
Afhankelijk hoe men een eiland definieert bestaan de Vestmannaeyjar uit 15 tot 19 steile, spaarzaam begroeide rotsachtige eilanden en een stuk of 30 steile, uit zee oprijzende rotsen.
[bewerk] Historie
Hoewel het leven op het winderige en rotsige eiland moeilijk was, stonden de bewoners minder bloot aan bloederige vetes zoals die op IJsland werden uitgevochten. Wel waren ze kwetsbaar voor rovers en plunderaars. Zo is het eiland eerst meer dan een eeuw bezet geweest door de Engelsen die er een fortificatie hebben gebouwd. Zij werden in de 14-de eeuw verdreven door Deense handelaars.
In 1627 werd het zuiden van IJsland aangevallen door Algerijnse of Marokkaanse piraten, aangevoerd door de Nederlander Jan Jantzen. De bewoners op het vasteland konden aan hun wreedheden ontkomen doordat ze de lavavelden op konden vluchten, maar de Westman-eilanders zaten in de val. Velen zijn vermoord, en ca. 240 overlevenden werden als slaaf naar Algerije afgevoerd. Na betalen van losgeld door de Deense koning keerden slechts 13 personen terug. De aanval werd (en wordt nog steeds) door de IJslanders de Turkse invasie genoemd, omdat men het onderscheid tussen de diverse islamitische landen niet kende. Er doen meerdere heroïsche verhalen uit deze periode de ronde: bijvoorbeeld over Guðrún Símónarsdóttir, beter bekend als Turkse-Gudda, die haar weg via Tunesië, Italië en Denemarken terug naar IJsland kocht. Uiteindelijk trouwde zij met Hallgrímur Pétursson, naar wie de Hallgrímskirkja in Reykjavik is vernoemd.
[bewerk] De eilanden
- Álsey (0,25 km²)
- Bjarnaey (0,32 km²)
- Brandur (0,10 km²)
- Elliðaey (0,45 km²)
- Geirfuglasker (0,02 km²)
- Geldungur (0,02 km²)
- Heimaey (13,4 km²)
- Hellisey (0,10 km²)
- Suðurey (0,20 km²)
- Surtsey (1,9 km²)
- Súlnasker (0,03 km²)
De eilandjes Grasleysa, Hani, Hrauney en Hæna worden de Smáeyjar (Kleine eilanden) genoemd.
Litlistakkur, Stóristakkur, Stóri Örn en Faxasker zijn rotsen die boven het water uitsteken.
[bewerk] Diversen
Het grootste eiland, Heimaey (letterlijk: Thuis-eiland), is het enige bewoonde eiland waarop ongeveer 4400 mensen (2006) wonen. Op de andere eilanden komen schuilhutten en andere veelal vervallen gebouwtjes voor die voornamelijk door vogelaars en vogeljagers gebruikt worden. Naast 4 miljoen papegaaiduikers komen er nog vele, vele andere soorten zeevogels voor, miljoenen in totaal.
De bewoners van de Westman-eilanden beweren dat de groep niet uit 15 eilanden bestaan, maar uit 16. Het laatste eiland heet IJsland!
Een inham op Heimaey is van 1998 tot 2003 de thuishaven van de orka Keiko geweest, de hoofdpersoon uit de "Free Willy" films.
