Hallgrímur Pétursson
Hallgrímur Pétursson (1614 - 1674) was een van IJslands meest bekende dichters en invloedrijke Lutheraanse priester. Hij diende op Hvalnes op het schiereiland Reykjanes, en op Saurbær aan het Hvalfjörður fjord. De Hallgrímskirkja in Reykjavík en de Hallgrímskirkja in Saurbær zijn naar hem genoemd.
[bewerk] Biografie
Hallgrímur werd in 1614 geboren in Gröf, een boerderij even ten zuiden van Hofsós, Noord-IJsland, als zoon van Pétur Guðmundsson en Sólveig Jónsdóttir. Zijn vader was een pachter van zijn oom, bisschop Guðbranður Þorláksson, de bisschop van Hólar, een van de twee meest belangrijke religieuze centra van IJsland in die dagen. Hallgrímur groeide op in Hólar. Op jeugdige leeftijd verliet hij het huis en vertrok samen met een aantal kooplui van IJsland. Vanaf die tijd werd er niets meer van hem vernomen totdat de IJslandse priester Brynjólfur Sveinsson in Glückstadt (Duitsland) iemand in het IJslands hoorde praten. Dat bleek Hallgrímur te zijn die bij een smid in de leer was. Brynjólfur kreeg medelijden met de jongen en bekostigde zijn opleiding tot priester in Kopenhagen, Denemarken. Toen hij daar studeerde moest hij onder andere les geven aan een aantal IJslanders die eerder door algerijnse piraten waren ontvoerd (zie: Westman eilanden). Een van hen was Guðríður Símonardóttir, een reeds getrouwde vrouw die zwanger van Hallgrímur werd. Hij verliet de priesterschool en keerde samen met de groep naar IJsland terug. Daar kwam Guðríður er achter dat haar man reeds overleden was, en promt trouwde zij met Hallgrímur. De daarop volgende zware jaren werkte hij als arbeider.
Zeven jaar na zijn terugkeer op IJsland werd Brynjólfur Sveinsson, die Hallgrímur reeds eerder geholpen had, bisschop van Skálholt, het andere belangrijke religieuze centrum van IJsland. Hij benoemde Hallgrímur in 1644 tot priester van Hvalsnes (Wasvisstek), een plaatsje in Zuidwest-IJsland, hoewel hij zijn theologische studie nooit had afgemaakt. Men was nogal verbaasd dat een gewone arbeider priester werd, maar Hallgrímur bleek zeer goed te kunnen preken. Hallgrímur en zijn vrouw kregen daar een dochter, Steinunn. Zij stierf op jonge leeftijd, hetgeen Hallgrímur veel leed bezorgde. Hij houwde zelf een grafsteen voor haar en beitelde er ook zelf een inscriptie in. Deze steen is nog steeds in de kerk van Hvalsnes te zien. Tot 1651 woonde de familie in Hvalsnes, waarna hij naar het begerenswaardige Saurbær aan het Hvalfjörður fjord werd overgeplaatst. Dat mocht als een forse promotie worden beschouwd. Hij diende daar totdat hij op 27 oktober 1674 aan melaatsheid of lepra stierf. Hij is in Saurbær begraven.
[bewerk] Werken
Hallgrímur’s meest belangrijke werk zijn de Passíusálmar, een collectie van hymnen waarvan het de bedoeling was dat er gedurende de 9 weken voor Pasen elke dag één gezongen werd. Hij heeft er in totaal meer dan 50 geschreven. De volledige naam luidt: "Historia pínunnar og dauðans Drottins vors Jesú Kristí, með hennar sérlegustu lærdóms-, áminningar- og huggunargreinum, ásamt bænum og þakkargjörðum, í sálmum og söngvísum með ýmsum tónum samsett og skrifuð anno 1659" (hetgeen zoiets betekent als De geschiedenis van het lijden en sterven van onze Heer, Jezus Christus, met haar speciale onderwijzende, vermanende en troostende artikelen, tevens met gebeden en lofuitingen, in psalmen en gezangen met meerdere aantekeningen, gecomponeerd en geschreven in 1659). Elke hymne had een titel die aangaf naar welk deel van het lijden van Christus het verwees, en een aanduiding hoe het gezongen moest worden.
Andere werken van hem zijn Aldarháttur, de rímur van Lykla-Pétri en Magellónu, Króka-Refs rímur en een verzameling opvoedkundige rijmpjes voor kinderen.
