Wikipedia:Uitgelicht/oktober 2006

Breien is een manier om van wol kledingstukken te maken. Daarvoor zijn een of meerdere bollen wol en twee of meerdere breinaalden nodig. Breien is in het Europa van na de 19e eeuw geworden tot een bezigheid voor vrouwen. Daarvoor werd er evenwel ook door Europese mannen gebreid. Tot in de 20e eeuw was de breiende herder of visser nog een normaal verschijnsel. Naast wol wordt ook wel acryl of katoen gebruikt. Tot tenminste 1970 werd breien, evenals haken en borduren, aan meisjes geleerd op de basisschool. Het professioneel breien gebeurt inmiddels vrijwel alleen nog met de breimachine. Het machinebreien maakte het gebruik van dunnere materialen als acrylgaren, katoen, wol-acryl en katoen-acryl beter mogelijk. (lees verder)

De walvishaai of Rhincodon typus is de grootste vis, en dus ook de grootste haai. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is de walvishaai geen walvis. Walvishaaien vormen een bedreigde diersoort. Niettemin wordt er in ontwikkelingslanden nog wel op gevist. De soort geldt als een van de grootste mysteries in de biologie en is onderwerp van veel wetenschappelijk onderzoek. De gemiddelde walvishaai meet 8 meter, maar hij kan ongeveer 15 meter lang worden, of misschien nog wel langer. In dat geval weegt hij 15 ton. Vrouwtjes zijn gemiddeld groter dan mannetjes. De walvishaai heeft een uniek uiterlijk. Zijn kop is breed en plat. De bek bevindt zich vooraan, niet onderaan de kop zoals bij veel andere haaien, en is net zo breed. Hij bevat 300 rijen kleine tanden, in totaal zo'n 3000. (lees verder)

Zender Konstantynów of de Warschause Radiomast is de hoogste constructie ooit door mensen gebouwd; de mast heeft bestaan van 1973 tot 1991 en was 646 meter hoog.

Zender Konstantynów was een langegolfzender ten noordwesten van de Poolse hoofdstad Warschau. De zendmast, naar het ontwerp van ingenieur Jan Polak, werd voltooid op 18 mei 1973. Lange tijd was het de hoogste constructie ter wereld. Tijdens onderhoud op het hoogste niveau in 1991 stortte de toren plotseling in; hij is niet herbouwd. (lees verder)

Dynamic Positioning is een systeem dat automatisch de positie en koers van een schip constant houdt door gebruik te maken van de eigen schroeven. Werkzaamheden op zee die anders niet mogelijk zouden zijn, doordat er bijvoorbeeld niet geankerd kan worden door pijpleidingen op de zeebodem zijn door Dynamic Positioning wel uit te voeren. Dynamic positioning kan absoluut zijn waarbij een positie ten opzichte van de zeebodem wordt vastgehouden of relatief, waarbij een bewegend object, zoals een ander schip, een ROV of een drijvend productieplatform, wordt gevolgd. Ook kan een koers ten opzichte van wind en stroming worden vastgehouden, waarbij het benodigde vermogen om op positie te blijven minimaal is. (lees verder)

Ultramarijn is een blauw pigment. Van nature wordt het pigment aangetroffen in het mineraal lazuriet, dat onder andere aangetroffen wordt in het kostbare lapis lazuli. Het eerste aangetroffen gebruik van lapis lazuli als pigment stamt uit de 6e en 7e eeuwse grotschilderingen in Afghanistan. De schilderingen bevinden zich in als tempels ingerichte grotten die dicht bij de meest bekende bron van het mineraal liggen. Chinese schilderingen uit de 10e en 11e en Indiaase muurschilderingen uit de 11e, 12e en 17e eeuw bevatten eveneens lapis lazuli. Het pigment werd veel gebruikt gedurende 14e een 15e eeuw in Europa, waarheen het geïmporteerd werd, "vanover de zee", hetgeen de naam ultramarijn verklaart. (lees verder)

Johannes Vermeer is een van de beroemdste Nederlandse kunstschilders aller tijden en na Rembrandt de belangrijkste schilder van de Gouden Eeuw. Hij behoort ook tot de Oude Hollandse Meesters. Twee van zijn bekendste schilderijen zijn De Melkmeid (1660) en Het meisje met de parel (1664). Vermoedelijk maakte Vermeer in totaal zo'n 45 schilderijen, waarvan er 35 bewaard zijn gebleven. Dit betekent dat hij twee à drie doeken per jaar schilderde, wat uitzonderlijk weinig is, zelfs voor een fijnschilder als Vermeer. Men denkt dat hij voornamelijk in opdracht werkte. Vermeers geboortedatum is niet precies bekend, maar hij werd op 31 oktober 1632 in de Nieuwe Kerk in Delft gedoopt. (lees verder)