Stonewall-rellen
De Stonewall-rellen vonden eind juni 1969 plaats in de wijk Greenwich Village in New York City bij de ontruiming van de Gay bar The Stonewall Inn door de Metropolitan Police. Na jaren van treiterijen en geweldplegingen door de politie besloot het bezoekende publiek van homoseksuele mannen, lesbische vrouwen en travestieten terug te vechten. In tegenstelling tot wat er in de overlevering wordt beweerd, waren het vooral de travestieten (en niet de homo-mannen) die terug vochten. Deze opstand vormt een demarcatielijn in de geschiedenis van de holebi-beweging daar nooit eerder homo’s en travestieten in zulke grote aantallen hardhandig weerstand boden tegen de op hun gemeenschap gerichte vernederingen door de politie. Wereldwijd zijn deze rellen een voorbeeld geworden voor holebi-demonstraties.
Inhoud |
[bewerk] De rellen
Zaterdagmorgend 28 juni 1969 viel de politie binnen in de Stonewall Inn een Gay bar in Greenwich Village. Een aantal factoren maakte deze raid anders dan vorige invallen. Zo had het zesde kiesdistrict de uitbaters van de Stonewall Inn getipt. Daarnaast vonden de invallen doorgaans vrij vroeg op de avond plaats, zodat de zaak terug normaal draaide tijdens de piekuren ’s nachts. Om 1:20, veel later dan de gewoonlijke invallen, betraden acht officieren uit het eerste kiesdistrict, waarvan slecht één in uniform, de bar. Het merendeel van de klanten zou niet worden gearresteerd daar enkel de personen “zonder identiteitsbewijs, diegene die gekleed waren in de kledij van het andere geslacht en sommige of alle werknemers” [1] het doel waren.
Details over hoe de rellen precies van start gingen variëren. Volgens een getuige, wierp een vrouwelijke travestiet Sylvia Rivera een fles naar een politieofficier na te zijn gepord met diens knuppel [2]. Een andere getuige beweerd dat een lesbiënne zich verzette terwijl ze naar de patrouillewagen werd gebracht, dit zou de massa hebben aangemoedigd om hetzelfde te doen (D’Emilio 232). Wat er ook van aan zij, een handgemeen brak los onder de verzamelden. De politie werd al snel overweldigd en barricadeerde zich in de bar. De heteroseksuele folkzanger Dave van Ronk, die door het gebied wandelde, werd vastgegrepen door de politie, de bar binnengetrokken en in elkaar geslagen. De menigte viel onophoudelijk aan. Sommigen poogden het pand in brand te steken. Anderen gebruikten een parkeermeter als stormram om de politieofficieren naar buiten te krijgen. Het nieuws van de rellen verspreidde zich snel door de buurt en vele bewoners en klanten van nabijgelegen bars haastten zich naar het schouwspel.
Doorheen de nacht koos de politie vele verwijfd uitziende mannen/transseksuelen uit en sloegen deze vaak in elkaar. Tijdens de eerste nacht werden 13 mensen gearresteerd, vier politiemannen en een onbekend aantal manifestanten gewond. Bekend is dat ten minste twee relschoppers ernstig werden in elkaar geslagen door de politie (Duberman 201-202). Meer dan 2000 manifestanten wierpen flessen en stenen naar de 400 ingezette politieagenten, ondertussen “Gay Power!” scanderend.
De politie stuurde versterking in de vorm van de Tactical Patrol Force die gespecialiseerd was in het neerslaan van anti-Vietnam manifestaties. De Tactical Patrol Force slaagde er ook niet in de menigte te verspreiden. Ze werden bekogeld met stenen en andere projectielen.
Uiteindelijk doofden de rellen uit, maar de volgende nacht was de menigte terug. Deze nacht verliep minder gewelddadig dan de vorige, maar schermutselingen tussen manifestanten en politie vonden plaats tot 4.00 in de ochtend. De derde dag waarop rellen plaatshadden vond vijf dagen na de inval in de Stonewall plaats. Die woensdag verzamelden zich duizend mensen aan de bar en terug werd er uitgebreide schade aangericht.
[bewerk] Navolging
In juli werd in New York het Gay Liberation Front opgericht. Nog datzelfde jaar dook het GLF in andere Amerikaanse steden en universiteiten op. Exact één jaar na de Stonewall-rellen had de eerste Gay Pride Parade ter wereld plaats tussen Greenwich Village en Central Park. Deze telde tussen de 5.000 à 10.000 deelnemers.
Gelijkaardige initiatieven kwamen wereldwijd van de grond, zoals in Canada, Frankrijk, Groot-Brittanië, Duitsland, België, Nederland, Australië en Nieuw Zeeland. In Nederland begonnen in 1977 de Roze Zaterdagen, altijd plaats vindend op de laatste zaterdag van de maand juni, in wisselende steden. In België vinden sinds 1983 eveneens Gay and Lesbian Pride-Marsen plaats, altijd in Brussel, altijd op de tweede zaterdag in mei.
[bewerk] Bibliografie
- D'Emilio, John. Sexual Politics, Sexual Communities. Chicago: The University of Chicago Press, 1983.
- Duberman, Martin. Stonewall. New York: A Dutton Book, 1993.
- Teal, Donn. The Gay Militants. New York: Stein and Day, 1971.
- Carter, David. Stonewall: The Riots That Sparked The Gay Revolution. New York: St. Martin's Press, 2004
