Sophiaspoortunnel
De Sophiaspoortunnel is een Nederlandse spoortunnel, die onderdeel is van de Betuweroute. De naam is afgeleid van de Sophiapolder, waar de tunnel onderdoor loopt.
De tunnel kruist verder twee rivieren, 13 wegen en 5 sporen. Hij is daarom grotendeels uitgevoerd als boortunnel, en is inclusief toeritten 8115 meter lang. De eigenlijke tunnel ligt in de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht en Graafstroom en is 4240 meter lang. Hij bestaat uit twee enkelspoors tunnels die met een tunnelboor zijn aangelegd. Het diepste punt ligt op -26 meter NAP. De bouw begon in 1999 met de aanleg van een startschacht. Vervolgens werd in mei 2000 begonnen met de eerste tunnelbuis, en in december 2001 met de tweede tunnelbuis. In 2002 was de tunnel klaar.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
De Sophiaspoortunnel maakt deel uit van de Betuweroute, de spoorverbinding voor goederen tussen Rotterdam en Duitsland. Met 8 km is dit de langste tunnel voor deze goederenspoorlijn, het hart van de tunnel is een meer dan 4 km lange boortunnel met twee afzonderlijke buizen. De toeritten aan weerszijde van de tunnel verschillen, aan de ene zijde is een opentunnelbak en aan de andere een geslotentunnelbak.
De daadwerkelijke bouw van de Sophiaspoortunnel is in de tweede helft van 1998 gestart, begin 2000 is een start gemaakt met het boren van de eerste tunnelbuis. Het boorproces begon in de zogenoemde startschacht, die in de voorafgaande periode is gebouwd. Deze was gelegen langs de snelweg, het boorproces startte hier omdat hier relatief weinig bebouwing is. De startschacht was een enorme bouwput van zestig meter lang, dertig meter breed en twintig meter diep, hierin werd de Tunnelboormachine opgebouwd. Kenmerkend voor de toegepaste boormethode was dat het boren niet werd onderbroken voor het aanbrengen van de betonnen wandsegmenten. Het voordeel van deze methode is de hogere aanleg snelheid.
Het boren van de eerste buis duurde vijftien maanden, dat is gemiddeld ongeveer 9 meter per dag. De tunnelboormachine verscheen weer bovengronds in de zogenoemde ontvangstschacht met dezelfde afmeting als de startschacht. Nadat de boormachine in de ontvangstschacht arriveerde, is de machine gedemonteerd en op transport gezet. Terug in de beginschacht is de boormachine in de weer opgebouwd. In december 2001 is gestart met het boren van de tweede tunnelbuis. De tweede tunnelbuis was 9 maanden later gereed, september 2002. Volgens planning zal deze tunnel - net als de rest van de Betuweroute - in 2007 in gebruik worden genomen.
[bewerk] Bouwmethode
De opdracht tot het aanleggen van deze tunnel is verstrekt op basis van Design & Construct. Dit betekent dat zowel het ontwerp als de uitvoering valt onder de verantwoordelijkheid van de aannemer. Dit is onder meer gedaan vanwege de gebruikte bouwtechniek. De bouw van de Sophiaspoortunnel is volgens de techniek van het continu-boren aangelegd. Dit is een belangrijke stap gezet op het gebied van ondergronds bouwen in Nederland.
[bewerk] Locatie
Het begin van de tunnel ligt op het rangeerterrein kijfhoek in de gemeente Zwijndrecht, het eind is vlakbij Papendrecht. Op het traject gaat de tunnel onder een aantal gemeentes door, zo als Hendrik-Ido-Ambacht, Alblasserdam, Graafstroom en Papendrecht. Naast deze gemeente wordt ook rivier de Noord en de Merwede overgestoken. Halverwege gaat de tunnel ook onder de Sophiapolder door, hier ontleent de tunnel haar naam aan.
[bewerk] Cijfers
| Tunnelsegmenten | 40.000 stuks |
| Opgegraven grond | boortunnel 650.000 m3 toeritten 800.000 m3 |
| Gestort beton | 250.00 m3 |
| Prefab beton | 100.000 m3 |
| Lengte boordeel | 2x 4.240 m |
| Lengte toerit west | 1.975 m |
| Lengte toerit oost | 1.900 m |
| Diameter tunnelboor | 9,80 m |
| Bouwtijd | 1998 – 2003 |
[bewerk] Laagfrequent geluid
In de omgeving van de tunnel worden woningen gebouwd in de wijk De Volgerlanden (gemeente Hendrik-Ido-Ambacht). De woningbouw werd in het voorjaar van 2005 stilgelegd. Mogelijk zou laagfrequent geluid uit de tunnel hinder kunnen veroorzaken voor deze woningen. Na onderzoek van een expertteam van het ministerie van VROM werd de bouw voortgezet, waarbij echter een strook van 90 meter werd vrijgehouden. Verwacht werd dat de bewoners in woningen op meer dan 90 meter afstand het laagfrequent geluid van de treinen wel zouden kunnen horen, maar er niet door gehinderd zouden worden. Latere metingen moeten aanwijzen of de genoemde strook van 90 meter alsnog kan worden volgebouwd.
