Russisch-orthodoxe Kerk
| Russisch-orthodoxe Kerk | |
|---|---|
| stichtingsjaar | 988 |
| zetel | Moskou, Rusland |
| ritus | Byzantijns |
| taal | Kerkslavisch |
| aantal gelovigen | 100.000.000 |
| hoofd | Alexius II, patriarch van Moskou en geheel Rusland |
| katholieke tegenhanger | Russisch-katholieke kerk |
De Russisch-orthodoxe Kerk is een Oosters-Orthodoxe Kerk. De patriarch van Moskou staat aan het hoofd.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De Russische Kerk ontstond in 988, toen grootvorst Vladimir I van Kiev het christelijke geloof officieel als staatsreligie aannam. In 1988 vierde de Kerk dan ook haar duizendste verjaardag.
De wortels van de Kerk liggen in de Kerk van Byzantium en in oorsprong maakte ze deel uit van het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel. In 1054 verbraken ook de Russen de band met Rome in navolging van Constantinopel. In 1448 maakten de Russische bisschoppen zich dan los van het Patriarchaat Constantinopel. Sindsdien wordt de Russisch-orthodoxe Kerk als een zelfstandige kerk beschouwd. Vijf jaar later viel Constantinopel in handen van de Turken. In Rusland ontstond de theorie van ´het derde Rome´. Moskou zou het christelijk (orthodoxe) keizerrijk moeten voortzetten. In 1589 nam de metropoliet van Moskou met toestemming van de patriarch van Constantinopel de titel patriarch aan.
| Dit artikel past in de serie over de Orthodoxie |
|
|
Ook bekend als |
|
 |
|
|
De belangrijkste concilies Theologie |
|
|
Patriarchaten |
|
|
Autocephale Kerken |
|
|
Liturgie |
|
|
Personen |
|
|
Kerkinterieur |
|
|
Liturgische gewaden |
|
In de jaren '50 van de 17e eeuw voerde de toenmalige patriarch van Moskou, Patriarch Nikon, hervormingen door in de Russisch-orthodoxe leer. Vele gelovigen waren tegen deze hervormingen en onder leiding van aartspriester Avvakoem Petrov scheidden zij zich af van de Kerk in wat bekend staat als de raskol ("schisma"). Zij noemen zichzelf староверы, Oudgelovigen. De Russisch-orthodoxe kerk deed hen echter in de ban en noemde hen раскольники; raskolniki, schismatici. Een van de belangrijkste verschillen tussen de Oudgelovigen en de huidige Russisch-orthodoxe liturgie is de wijze waarop het kruisteken wordt gemaakt. De oud-gelovigen doen dat met twee vingers als teken van de dualiteit Jezus, de zoon van God, en Jezus, de mens. De nieuwe Russisch-orthodoxe kerk maakt het kruisteken met drie vingers als symbool van de heilige Drieëenheid (Vader, Zoon en Heilige Geest). De banvloek werd pas in 1971 door de Kerk opgeheven.
Tot 1905 werd de Russisch-orthodoxe Kerk als enige staatskerk erkend.
Na de Oktoberrevolutie van 1917, tijdens de communistische periode, werd de Kerk vervolgd. Bisschoppen, priesters en gelovigen werden gevangen genomen en geëxecuteerd. Kloosters werden gesloten en ontelbare kerken werden vernield of ingericht als verenigingslokaal, bioscoop of pakhuis. Onder Stalin werd echter een korte heropleving van de Russisch-orthodoxie mogelijk; Stalin wenste haar - vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog - als eenheidsbrengende factor te gebruiken. Deze periode van gewilde tolerantie kwam na Stalins regering tot een einde, hoewel bepaalde orthodoxe geestelijken toegestaan werd openlijk op te treden. Vele Russisch-orthodoxe geestelijken kwamen zo ook min of meer in dienst van de Sovjet-Unie te staan. Pas in de jaren 1980 kwam er enige verandering in de de beperkingen op de erediensten. In de jaren 1990 mochten nieuwe kerken en kloosters gebouwd worden en werd op de scholen godsdienstonderricht mogelijk.
Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie maakt de Russisch-orthodoxe Kerk een soort renaissance door.
Zie ook: Russisch-Orthodoxe Kerk onder het Communisme (1917-1945)
[bewerk] Liturgie
De liturgie en riten van de Russisch-orthodoxe Kerk komen grotendeels overeen met die van de andere Oosters-Orthodoxe Kerken. Ze vinden dan ook hun oorsprong in de Kerk van Byzantium.
Typisch is dat het kruisteken wordt gemaakt van het voorhoofd, via de rechterschouder naar de linkerschouder met 3 vingers zoals in de Grieks-orthodoxe Kerk.
In de kerkdiensten worden de hoogtepunten als de geboorte, dood en opstanding van Christus herdacht. Er worden geen muziekinstrumenten gebruikt. Er is wel veel koorzang. De gelovigen staan soms uren na elkaar recht om gezamenlijk hun eerbied tot uitdrukking te brengen.
[bewerk] Verspreiding
De kerk is sterk vertegenwoordigd in de landen van de voormalige Sowjet-Unie. De Wit-Russisch-orthodoxe Kerk en de Oekraïens-orthodoxe Kerk ressorteren onder de Russisch-orthodoxe Kerk. Een deel van de Oekraïens-orthodoxe Kerk heeft zich echter afgescheurd en heeft een eigen patriarchaat van Kiev. De Russisch-orthodoxe Kerk is ook vertegenwoordigd in Europa, Amerika en Oceanië. De Oekraïens-orthodoxe parochies buiten Oekraïne en sommige Russisch-orthodoxe parochies in West-Europa ressorteren echter onder het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel. De bisschoppen die resideren in landen buiten de voormalige Sowjet-Unie hebben een eigen bisschoppensynode.
Tegenwoordig heeft de kerk ongeveer 100 miljoen leden. Ze is dan ook, qua aantal gelovigen, de grootste van de Oosters-Orthodoxe Kerken.
[bewerk] De Russisch-orthodoxe Kerk in België en Nederland
Er is een aartsbisdom Brussel en België en een bisdom Den Haag en Nederland. Aartsbisschop Simon leidt beide bisdommen. Het aartsbisdom Brussel en België telt 12 parochies, waaronder 2 kloosters. Ook in Nederland is de Russisch-orthodoxe Kerk vertegenwoordigd. Vele gelovigen van andere Oosters-Orthodoxe Kerken, waaronder ook autochtone Nederlanders, bezoeken diensten van deze kerk. Op 20 juni 2004 werd het eerste Russisch-orthodoxe kerkgebouw, in traditionele stijl gebouwd, ingewijd. Dit gebouw staat aan de Schiedamsesingel in Rotterdam.
[bewerk] Kritiek en recente ontwikkelingen
De Russisch-orthodoxe kerk wordt door velen sterk bekritiseerd voor haar invloed op de Russische politiek en het openbare leven. Vanuit het Westen kwam vooral over de medewerking van orthodoxe geestelijken aan het Sovjet-bewind kritiek. Tegenwoordig ook vanuit eigen land. Zo worden tegenwoordig soms anti-semitische berichten gepubliceerd in nieuwsbronnen van regionale diocesen, worden een groot aantal andere geloofsovertuigingen als de Jehova's getuigen, mormonen, Rooms-Katholieke Kerk, Hare-Krishna's en protestantistische kerken aangeduid als 'sektes' en wordt in lokale kerken opgeroepen diensten hiervan te verstoren en soms zelfs om geweld te gebruiken tegen deze 'ongelovigen'. Een ander punt is de invloed op de politiek. Zo wist de diocese van Jekaterinenburg een oblastwet in te voeren die de overheid verplicht stelt kerkgenootschappen pas als 'traditioneel' aan te merken als ze meer dan 100 jaar actief zijn (in heel Rusland is dit 15 jaar). Traditionele kerken hoeven bijvoorbeeld geen belasting te betalen en ze mogen gratis uitzenden op staatszenders.
Rusland kent officieel vrijheid van godsdienst, maar lobbyisten van de Russisch-orthodoxe Kerk hebben al een aantal federale wetten weten in te voeren om deze vrijheid weer in te perken. Onder andere door de invoering van verplichte registratie voor kerken en door het veroordelen van sommige geloofsovertuigingen als 'sekten' (met name Jehova's getuigen), waarna deze een samenscholingsverbod kregen van de overheid en geen religieuze literatuur het land mogen binnenbrengen.
Ondanks al deze wetten heeft de Russisch-orthodoxe Kerk haar monopoliepositie niet weten te handhaven: naast het succes van zowel evangelicalen als de Rooms-Katholieke Kerk, kenmerkt het Russische volk zich tot spijt van de inheemse kerk door een - ook na het Sowjet-tijdperk - steeds verder oprukkend atheïsme dan wel godsdienstige onverschilligheid.
[bewerk] Zie ook
- Lijst van patriarchen van Moskou
- Lijst van Russisch-orthodoxe bisdommen
[bewerk] Externe links
| {{{afb_links}}} | Christendom (Portaal) |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Bijbel - Jezus - Heilige Geest - Maria - Kerk - Monnik - Paus - Kardinaal - Bisschop - Priester - Pastoor - Kapelaan - Diaken - Dominee - Doop - Belijdenis - Avondmaal - Eucharistie - Liturgie - Liturgisch vaatwerk - Zonde - Vrijzinnig protestantisme - Vergeving - Geschiedenis van het christendom - Christendom van A tot Z |
|||
