Old Style en New Style
In Groot-Brittannië en landen van het Britse rijk betekent Old Style of O.S. achter een datum dat die datum in de Juliaanse kalender is genoteerd, die in die landen in gebruik was tot 1752; New Style of N.S. betekent dat de datum is genoteerd in de Gregoriaanse kalender, aangenomen op 14 september 1752 (New Style). Bijvoorbeeld wordt vaak opgemerkt dat William Shakespeare en Miguel de Cervantes op dezelfde datum, 23 april 1616 stierven, maar niet op dezelfde dag. Engeland gebruikte nog de Old Style tot 1616, terwijl Spanje de New Style al gebruikte. Cervantes stierf dus tien dagen voor Shakespeare.
Vanwege deze verschillen gebruikten Engelsen in hun correspondentie vaak twee data, min of meer automatisch, zoals Benjamin Woolley opmerkte in zijn biografie van Dr. John Dee, "The Queen's Conjurer", die streed om ook in Engeland het datumsysteem van 1583/4 aan te nemen. Vergeefs. Wolley schreef dat vanwege deze beslissing het in de hele periode tot aan 1752 het gebruikelijk was om in berichten twee data toe te voegen: "OS" of Old Style, de andere "NS" of New Style.” Thomas Jefferson bijvoorbeeld leefde in de periode dat Engeland zich uiteindelijk aanpaste, en op zijn grafsteen stonden, naar zijn wens, de data in de Old Style. Op dat moment was het verschil meer dan tien dagen.
Een andere complicatie was dat het begin van het Juliaanse jaar niet altijd 1 januari was maar in verschillende landen tijdens verschillende periodes op een ander moment viel. Lange tijd begon in Engeland het jaar op 25 maart (Lady Day), zodat bijvoorbeeld bij Elizabeth I van Engeland als sterfdatum 24 maart 1602 (Old Style) wordt gegeven; in de moderne stijl van jaren tellen zou dat geschreven worden als 24 maart 1603. En het zou overeenkomen met 3 april 1603 als er omgerekend zou worden naar de Gregoriaanse Kalender. Dit laatste wordt normaal gesproken voor data in Britse landen niet gedaan. Om misverstanden uit te sluiten schrijven geschiedkundigen data in het "dubbelzinnige" jaardeel tussen 1 januari en 25 maart met een schuine streep, dus bijvoorbeeld "24 maart/3 april 1602/1603".
Rooms-katholieke landen zoals Italië, Polen, Spanje en Portugal, waren de eerste die de Gregoriaanse Kalender aannamen. Donderdag, 4 oktober 1582 werd gevolgd door vrijdag 15 oktober 1582 , zodat tien dagen "verdwenen". Landen die pas in de 18e eeuw over gingen stelden ook nog een extra schrikkeljaar in, zodat er een verschil van 11 dagen was. Sommige landen die nog later over gingen moesten nog één of twee extra dagen laten verdwijnen.
Frankrijk stapte over van Juliaans op Gregoriaans op 9 december 1582 JU waarbij de volgende dag 20 december 1582 GR was. Frankrijk gebruikte de Franse Republikeinse Kalender van 22 september 1792 GR tot 31 december 1805 GR.
In het Keizerlijke Rusland hebben de termen "Oude/Nieuwe stijl" dezelfde betekenis als elders, echter werd de Gregoriaanse Kalender daar veel later geïntroduceerd, op 14 februari 1918 (NS). Daarom heet de Oktoberrevolutie van 1917 zo, terwijl hij eigenlijk plaats vond op 7 november (NS) ofwel 25 oktober (OS).
[bewerk] Misverstanden
Deze verschillende kalenders hebben ook vroeger wel voor misverstanden gezorgd. Bijvoorbeeld één van de factoren bij de overwinning van Napoleons overwinning bij de Slag bij Austerlitz was de verwarring die ontstond over de preciese datum van de geplande ontmoeting tussen de Russen, die de Juliaanse Kalender gebruikten, en de Oostenrijkers, die de Gregoriaanse gebruikten.[1]
Het is in de moderne geschiedschrijving gebruikelijk - teneinde verwarring te voorkomen en de datering consistent te houden - om de OS data om te rekenen naar NS data en het begin van het jaar aan te passen aan 1 januari. Bijvoorbeeld: in de geschiedenisboeken staat de onthoofding van Karel I van Engeland op 30 januari 1649. Maar documenten uit die tijd hebben het allemaal over een executiedatum van 30 januari 1648.[2]
Dit omrekenen van data werkt prima voor gebeurtenissen die plaatsvonden voor de introductie van de Gregoriaanse kalender op 9 december 1582 in Frankrijk. Van de Slag bij Agincourt is algemeen bekend dat deze plaats vond op 25 oktober 1415, St Crispin's Day. Maar voor de periode tussen de eerste introductie 4 oktober 1582 en de introductie in Groot-Brittannië op 14 september 1752 kan er aanzienlijke verwarring ontstaan over gebeurtenissen op het continent en die in britse landen. Vooral als een gebeurtenis met beide te maken heeft. Bijvoorbeeld Willem III van Engeland kwam aan in Brixham in Engeland op 5 november, nadat hij uit Hellevoetsluis vertrokken was op 11 november. De Slag aan de Boyne die slechts enkele maanden later plaats vond in Ierland op 1 juli wordt door de protestanten hardnekkig gevierd op "The Twelfth". Het benadrukken van de 11 gestolen dagen voor de verjaardag van deze slag heeft veel te maken met het weigeren van Protestanten om het "Roomse" Gregoriaanse systeem te accepteren.
[bewerk] Voetnoten
- ↑ Lord Robertson Prospects for NATO - Russian relations(PDF) Blz 1, eerste paragraaf
- ↑ House of Commons Journal Volume 8, 9 June, 1660 Regicides.
