Markies de Sade
door Van Loo (~1761)
Donatien Alphonse François de Sade (Parijs, 2 juni 1740 – Charenton-Saint-Maurice, 2 december 1814) was een Frans aristocraat en schrijver van veel gecensureerde pornografische boeken. Het woord sadisme is van zijn naam afgeleid. Hij is bekender onder de naam Markies de Sade.
Hij wordt gezien als de bekendste voorstander van het libertinisme.
In oktober 1763 werd hij voor het eerst opgesloten in Vincennes wegens voor "kleine uitspattingen" in een bordeel. Dit kostte hem vijftien dagen cel. Na een tweede veroordeling, ditmaal tot zes maanden, in 1768 wegens "geseling", werd hij uiteindelijk in 1772 ter dood veroordeeld wegens vergiftiging van een prostituee. Tijdens die periode begon hij uit "verveling" te schrijven en zo ontstonden zijn "libertijnse" boeken.
Tijdens de Franse Revolutie werd hij bevrijd, waarna hij in 1793 opnieuw ter dood werd veroordeeld. Als gevolg van een administratieve fout ontsnapte hij echter aan de guillotine.
In 1802 werd hij in Charenton geïnterneerd vanwege zijn "gewelddadige pornografische" geschriften: men beschouwde hem als geestesziek, hoewel hij dit niet was. Hij bleef tot zijn dood in Charenton gevangen. Het was zijn wens begraven te worden in een ongemarkeerd graf dat bestrooid zou zijn met kastanjes. Die wens werd niet gerespecteerd: hij werd begraven in gewijde grond.
Sades literaire oeuvre kan worden gezien als filosofische kritiek op de moraal van zijn tijd. Het merendeel van zijn "schandelijke" boeken bestaan uit monologen waarin hij een levensvisie duidelijk probeert te maken aan de lezer. Hij viel bij voorkeur hypocrisie aan, en de standpunten van verlichte filosofen (zoals Voltaire), waarbij hij uiterst gevat, sterk, agressief en soms humoristisch Frans taalgebruik hanteert. Voor de hedendaagse lezer zijn zijn boeken echter "saai". Alhoewel zijn werk lang verboden is geweest, is het in 1990 opgenomen in de Bibliothèque de la Pléiade, tussen dat van andere grote Franse schrijvers.
[bewerk] Romans
- Dialogue entre un prêtre et un moribond, 1782.
- Les Cent-Vingt journées de Sodome ou l’École du libertinage (De 120 dagen van Sodom), 1785, heruitgegeven in 1904.
- Aline et Valcour ou le Roman philosophique, 1786, uitgegeven in 1795.
- La vérité, 1787.
- Les Infortunes de la vertu" (1ste editie van Justine), 1787.
- Justine ou les Malheurs de la vertu (uitbreiding van Infortunes), 1788, uitgegeven in 1791
- Catalogue raisonné des Œuvres de M. Sxxx, 1788.
- Eugénie de Franval, 1788.
- La Philosophie dans le boudoir ou Les instituteurs immoraux, uitgegeven in 1795.
- La nouvelle Justine ou les Malheurs de la vertu. Vervolgd door l’Histoire de Juliette, sa sœur, 1797 of 1801.
- Les Crimes de l'amour, Nouvelles héroïques et tragiques, 1800.
- La Marquise de Gange, 1813.
- Dorcy ou la Bizarrerie du sort, uitgegeven in 1881.
- Les Journées de Florbelle, verloren gegaan en nooit uitgegeven.
[bewerk] Toneelstukken
- L’Inconstant, 1781.
- Le Prévaricateur, 1783.
- La Folle Épreuve, ou le Mari crédule, 1783.
- Oxtiern ou les Malheurs du libertinage, 1791.
