Lobotomie
Lobotomie is een in het midden van de 20e eeuw toegepaste chirurgische procedure waarbij de verbindende zenuwen tussen de twee hersenhelften worden doorgesneden. Met lobotomie werd geprobeerd psychische stoornissen zoals schizofrenie te verhelpen, maar de effecten bleken onvoorspelbaar en hadden veel meer gevolgen dan het verhelpen van de schizofrenie. De periode dat lobotomie uitgevoerd werd, wordt nu gezien als een barbaarse periode in de geschiedenis van de psychiatrie. Lobotomie wordt na ca 1960 als een ineffectieve en voornamelijk destructieve behandelwijze beoordeeld.
De eerste systematische experimenten door de neuroloog Egas Moniz en de chirurg Almeida Lima van de Universiteit van Lissabon dateren van 1935 waarbij de frontale cortex en de rest van de hersenen werd doorgesneden. De resultaten waren tamelijk goed, in het bijzonder bij de behandeling van ernstige depressie, hoewel sterke persoonlijkheidsveranderingen optraden en 6% van de patiënten de operatie niet overleefde. Ondanks deze risico's werd de methode vooral in de VS met enthousiasme begroet als behandelwijze voor anders onbehandelbare aandoeningen. Moniz kreeg zelfs een Nobelprijs in 1949. Zijn methode wordt doorgaans 'lobotomie' genoemd hoewel dit eigenlijk een term is voor een breder scala aan chirurgische procedures.
De criteria waaraan een patiënt moest voldoen waren tamelijk streng; in aanmerking kwamen depressie met risico op zelfmoord, chronische angststoornissen, en obsessief-compulsieve aandoeningen die de patiënt verhinderden te functioneren. De originele methode was grof, maar naderhand werd de procedure verbeterd en werden veel kleinere delen doorsneden.
De lobotomie werd populair gemaakt in de VS door Walter Freeman. Tussen 1936 en 1960 prees hij lobotomie aan als effectieve behandelmethode. Lobotomie werd hierdoor enige tijd gezien als een algemeen bruikbare behandelmethode voor allerlei problemen tot en met wangedrag van kinderen. Uiteindelijk hebben een kleine 50.000 patiënten een lobotomie ondergaan (waaronder bijvoorbeeld de zus van John F. Kennedy, Rosemary Kennedy) zonder dat er verder serieus onderzoek naar de effectiviteit van de methode werd gedaan. Lobotomie raakte uit de mode met de opkomst van effectieve antipsychotica en de methode wordt niet langer toegepast.
