Achternaam
De achternaam, familienaam of geslachtsnaam van een persoon is, in het in het Westen meest gangbare systeem van naamgeving, het onderdeel van de persoonsnaam dat een persoon van voorgaande generaties ontvangt. Het is in de meeste gevallen de achternaam van de vader die aan de kinderen wordt doorgegeven. Met de achternaam wordt de familiale afkomst van de kinderen aangeduid.
De regels die voor naamgeving gelden kunnen van land tot land verschillen.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
[bewerk] Volgorde van voor- en achternaam
In Oost-Aziatische talen zoals het Koreaans en het Japans, en ook in het Hongaars, wordt de volgorde Voornaam Achternaam omgekeerd. Zo is "Kim" bij Kim Il Sung de familienaam, en spreekt men in Japan en Hongarije van respectievelijk Koizumi Junichiro (voor de Japanse premier die in het Westen als Junichiro Koizumi bekend staat) en van Liszt Ferenc voor de bekende Hongaarse componist die wij kennen als Franz Liszt. Men gebruikt daar dus eerst de familienaam en dan de naam die het kind bij de geboorte krijgt.
[bewerk] Spelling
In het Esperanto wordt een achternaam meestal volledig in hoofdletters geschreven, omdat de sprekers van deze taal veel internationale contacten hebben en het anders niet duidelijk zou zijn welk deel van de naam de achternaam is. Ook in Frankrijk en België (Vlaanderen incluis) wordt dit vaak gedaan.
[bewerk] Nederland
In het Nederlands, en de meeste andere westerse talen bestaat iemands volledige naam uit zijn of haar voornaam of voornamen gevolgd door de achternaam.
Iemand die trouwt houdt zijn of haar achternaam, maar krijgt in Nederland het recht om de achternaam van de echtgenoot (of echtgenote) te gebruiken of een combinatie van beider achternamen, met een streepje ertussen. In de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) kan men zijn voorkeur laten vastleggen.
Ouders mogen bij hun eerstgeboren kind kiezen voor de familienaam van de vader of de moeder. Kinderen van ongehuwde ouders of geregistreerde partners kunnen alleen de naam van de vader krijgen als deze het kind juridisch heeft willen en kunnen erkennen. Latere kinderen krijgen dezelfde achternaam als hun oudste broer of zus.
Zie verder:
[bewerk] België
[bewerk] Keuze van de achternaam
In België geeft enkel de vader zijn achternaam door.
Er zijn voorstellen geweest om dit te veranderen, maar de behandeling daarvan is telkens uitgesteld.
[bewerk] Naamswijziging
Het is mogelijk de achternaam te laten veranderen, maar dat mag alleen als er een goede reden voor is. Die reden kan bijvoorbeeld zijn dat de huidige achternaam als beledigend of aanstootgevend wordt gezien zoals Poepjes of Dutroux of omdat men vindt dat de huidige achternaam te vaak voorkomt.
Bij naturalisatie kan een immigrant onder bepaalde voorwaarden een nieuwe Nederlandse of Franse achternaam kiezen.
[bewerk] Duitsland
In Duitsland krijgt iemand van beiden die gaat trouwen de familienaam van de partner (vaak van de man). Men kan ook de meisjesnaam van de moeder kiezen, of een dubbele naam. Hierbij vindt er een daadwerkelijke naamswijziging plaats. Dit betekent dat iemands familienaam niet verandert bij een echtscheiding, tenzij op verzoek. Het is zelfs zo, dat als mevrouw A bij haar huwelijk met de heer B de naam B aanneemt en na een echtscheiding haar 'nieuwe' naam B behoudt, dat zij die naam 'door kan geven' aan een nieuwe echtgenoot, indien zij hertrouwt.
[bewerk] Spaans, Portugees en Catalaans
In het Spaans, Portugees en Catalaans worden de achternamen van zowel vader als moeder gebruikt. Het is echter de naam van de vader die wordt doorgegeven aan de volgende generatie. Zie ook Iberische en Ibero-Amerikaanse namen.
[bewerk] Slavische talen
In Slavische en sommige andere talen worden namen vervoegd als een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord. Daardoor kan men aan de naam ook het geslacht van de persoon zien. De naam van vrouwen wordt soms gevormd door '-aja', '-ova' of iets dergelijks aan de achternaam van de man toe te voegen. Voorbeelden: Piotr Achmatov - Olga Achmatova, Piotr Brodski - Olga Brodskaja.
[bewerk] IJsland
In IJsland gebruikt men geen achternamen. In plaats daarvan worden personen nader aangeduid met de naam van hun vader. Personen die de IJslandse nationaliteit verwerven worden in IJsland geacht een IJslandse achternaam aan te nemen. Zie hiervoor verder IJslandse namen.
[bewerk] Literatuur
- Nederlands repertorium van familienamen. Bd. 1-8. Assen: Van Gorcum 1963-1971.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- Nederlandse familienamen databank bij het Meertens Instituut.
- Hier kan je op de Belgische gemeentenkaart kijken waar een bepaalde familienaam voorkomt.
- Hier kan je op de Nederlandse gemeentenkaart kijken waar een bepaalde familienaam voorkomt.
- Meest voorkomende familienamen in België (Nationaal Instituut voor de Statistiek).
 |
| achternaam | voornaam | patroniem |
| Birmese namen | Chinese namen | Ierse namen | Indiaanse namen | Indiase namen | IJslandse namen | Japanse namen | Nederlandse namen | Romeinse namen | Russische namen | Iberische en Ibero-Amerikaanse namen | Thaise namen
|
