Psikologio

El Vikipedio

Psikologio (aŭ psiĥologio) (de la greka psiĥe 'animo', 'menso' kaj logos 'vorto', 'parolo') estas scienco kiu studas la homan subjektivecon. Alivorte, ĝi pritraktas menson, konscion, konduton, nekonscion, ktp. Aplike, ĝi studas la funkciojn kaj problemojn de la homa menso, interalie, psikopatologion, kognojn, emociojn, sonĝojn, dezirojn ktp.

Psikologio malsamas al sociologio, antropologio, ekonomiko kaj politika scienco en tio ke ĝi studas la mensajn procezojn kaj konduton de unuopuloj (sole aŭ grupe) anstataŭ la konduton de tuta grupo. Psikologio malsamas al biologio kaj neŭroscienco en tio ke ĝi ne simple studas la biologiajn kaj neŭronajn procezojn, sed studas mensajn procezojn kaj kiel ili interrilatas.

Psikologio estas multflanka scienco, kiun oni ne povas tute kategoriigi kiel natursciencon, socian sciencon aŭ homan sciencon. Ĝi havas ecojn de ĉiuj tri grupoj.

[redaktu] Historio

En la malfrua 19-a jarcento la psikologio komencis uzi sciencajn metodojn por studi la homan menson, kaj ekde tiam ĝi estas agnoskita kiel aparta scienco.

En 1879 la germana sciencisto Wilhelm Wundt fondis la unuan laboratorion, kiu estis ekskluzive dediĉita al psikologia esploro. Aliaj fruaj psikologoj estis la germano Hermann Ebbinghaus (pioniro pri la studo de memoro), la ruso Ivan Pavlov (kiu malkovris la lernoprocezon de kondiĉigo) kaj la aŭstro Sigmund Freud.

La ideoj de Freud iĝis aparte konataj, ĉefe ĉar ili multe kontraŭis la ĝis tiam akceptitan bildon de la homa menso. Li inventis la esprimon subkonscio, kaj li asertis ke la "memo" ekzistis en interbatalo inter la egoo, la superegoo kaj la iduso.

Ekde la meza 20-a jarcento multaj psikologoj malakceptas la teorion de FREUD, ĉar laŭ ili ĝi ne havas sufiĉan sciencan bazon. Tio kondukis al la estiĝo de kondutismo. Laŭ kondutismo la psikologio studu nur la observeblan konduton, ĉar tion oni povas mezuri. Scienca scio de la menso laŭ kondutistoj ne eblas, ĉar ĝi estas tro metafizika.

Fine de la 20-a jarcento estiĝis nova interdisciplina studo de la homa menso, konata kiel kognitiva scienco. Kognitiva scienco denove konsideras la menson investigebla subjekto, kaj uzas evoluan psikologion, lingvistikon, komputikon, filozofion kaj neŭrobiologion por studi ĝin.

[redaktu] Fakeroj

Biopsikologio

Evolua psikologio

Lernpsikologio

Neŭropsikologio

Psiko-antropologio

[redaktu] Skoloj

Ekzistanalizo

Empiriisma psikologio

Geŝtalt-psikologio

Humanisma psikologio

Kognitiva psikologio

Kondutismo

Konduta terapio

Psikanalizo

Transpersona psikologio

[redaktu] Aplikoj

Psikoterapio

Psikologia konsultado

Varba kaj venda psikologio

Psikodiagnozo

Perturbo

Politika psikologio

Trafika psikologio

NLP (Neŭro-lingvistika programado)

[redaktu] Metodoj

Demandaroj

Interparolo

Testiloj

[redaktu] Famaj psikologoj

[redaktu] El Eŭropo

Alfred Adler

Pierre Daco

Françoise Dolto

Hans-Jürgen Eysenck

Gustav Fechner

Victor Frankl

Erich Fromm

J. L. Moreno

Fritz Perls

Edward B. Titchener

Paul Watzlawick

Max Wertheimer

Wilhelm Wundt

[redaktu] El Ameriko

William James

Abraham Maslow

Carl Rogers

Burrhus Frederic Skinner

[redaktu] Aliaj

Sammy GOUTI

Virginia Satir

[redaktu] Terminaro

Animao/animuso

Arketipo

Ciklotimio

Depresio

Distimio

Ekstravertiteco

Introvertiteco

Personecaj perturboj

Repuŝado

Sangvinulo

Temperamento

Kongrueco

[redaktu] Referencoj

Socioniko (Esperantlingve)
Ruben Feldman GONZALEZ "La nova paradigmo en psikologio"
International PSY Congresses

[redaktu] Eksteraj ligoj

Per-Esperanto-Psikologio Retforumo pri Psikologio en Esperanto

Ansia Psychology University of Rome Research (it)

Psychoworld.sk - human psychology news

Ĉi tiu artikolo pri "Psikologio" ankoraŭ estas ĝermo. Vi povas helpi pluredakti ĝin post klako al la butono «redaktu».
Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi.

La Vikimedia Komunejo havas dosierojn rilatajn al

Psikologio sub la gloso Category:Psychology

Elŝutita el "http://eo.wikipedia.org../../../p/s/i/Psikologio.html"

Kategorioj: Ĝermo | Psikologio