Tubylczy Amerykanie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Zasugerowano, aby ten artykuł zintegrować z artykułem Indianie.

Tubylczy Amerykanie (inaczej Rdzenni Amerykanie, czasem zwani też "rodowitymi", ang. Native Americans) są autochtoniczną ludnością obu Ameryk, to znaczy ludnością, która zamieszkiwała te obszary długo przed początkiem europejskiej kolonizacji.

W Kanadzie używa się dziś powszechnie określenia "First Nations", czyli "Pierwsze Narody", natomiast na Alasce, z racji terminologii stosowanej w "Alaska Native Claims Settlement Act" (ANCSA) i z powodu występowania tam Inuitów (Eskimosów), Jupików oraz Aleutów używana jest nazwa "Alaskan Native", czyli Tubylczy Alaskańczyk.

Pojęcie to jest równoznaczne z powszechnie używanymi po polsku pojęciami "Indianie" oraz (w arktycznej części Kanady) - "Eskimosi", ale jest tłumaczeniem określenia, którym posługują się dbający o poprawność mieszkańcy USA i Kanady. W świadomości mieszkańców Polski, dla których obcy jest problem historii walk z pierwotnym osadnictwem tubylczym, to poprawne dla Amerykanów nazewnictwo jest nacechowane pewną dozą nienaturalności, podobnie jak nazywanie czarnych potomków niewolników - Afroamerykanami. Podobny problem nazewniczy dotyczy australijskich Aborygenów.

[edytuj] Podział geograficzny

Tubylczy mieszkańcy Stanów Zjednoczonych i Kanady są często dzieleni według rejonów geograficznych. Oto przykład jednego z podziałów:

Arktyka (zamieszkana przez dwa ludy nieindiańskie)
- Aleuci (ang. Aleut)
- Inuici (dawniej Eskimosi, ang. Inuit)
Subarktyka
- Jupikowie (ang. Yupik)
- Kri (ang.. Cree)
- Innuici (ang. Innu)
- Atikamek
Wybrzeże Północno-Zachodnie
- Haidowie (ang. Haida)
- Muckleshoot
- Tlingit
Góry Skaliste
- Czarne Stopy (ang. Blackfoot, Blackfeet)
- Wrony (Indianie) (Kruki, ang. Crow, Absaroka)
- Nez Perce
- Ute
Kalifornia
- Mohave
Wielka Kotlina (Great Basin)
- Pajutowie (ang. Paiute)
- Szoszoni (ang. Shoshone)
Południowy Zachód
- Apacze (ang. Apache)
- Chemehuevi
- Cocopah
- Havasupai
- Hopi
- Nawahowie (ang. Navajo, Dineh)
- Pueblo
- Quechan
- Tohono O'odham (dawniej Papago)
- Yavapai
Wielkie Równiny
- Arapahowie (ang. Arapaho)
- Kaddo (ang. Caddo)
- Szejenowie (Czejenowie, ang. Cheyenne)
- Komancze (ang. Comanche)
- Kickapoo
- Kiowa
- Dakotowie (Dakota, Lakota, Siuksowie, ang. Sioux)
- Paunisi (ang. Pawnee)
- Odżibwejowie (Odżibuejowie, Czipewejowie, ang. Ojibwa lub Chippewa)
- Saukowie (ang. Sacs)
Wschodnia Kraina Lasów
- Delawarowie (ang. Delaware)
- Irokezi (fr. i ang. Iroquois)
  - Kajugowie (ang. Cayuga)
  - Mohawkowie (ang. Mohawk)
  - Oneidowie (Oneidzi, ang. Oneida)
  - Onondagowie (ang. Onondaga)
  - Senekowie (ang. Seneca)
  - Tuscarora
- Pekoci (ang. Pequots)
- Mohikanie (ang. Mohicans)
Południowy Wschód
- Czirokezi (ang. Cherokee)
- Czoktawowie (ang. Choctaw)
- Krikowie (ang. Creek)
- Seminole