Sentinel (czołg)
Z Wikipedii
| Australian Cruiser Tank "Sentinel" | |
 |
|
| AC1 w czasie testów | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | Australia |
| Producent | Chullora Railway Workshops w Sydney |
| Trakcja | gąsienicowa |
| Typ | czołg pościgowy |
| Załoga | 5 |
| Historia | |
| Prototyp | styczeń 1942 |
| Lata produkcji | 1942 – 1943 |
| Dane techniczne | |
| Silnik | 3 silniki benzynowe, 8-cylindrowe Cadillac V8 |
| Moc | 330 KM (246 kW) (łącznie) |
| Transmisja | mechaniczna |
| Wymiary | |
| Długość maksymalna | 6,35 m |
| Szerokość | 2,80 m |
| Wysokość | 2,56 m |
| Masa | |
| Masa bojowa | 27 500 kg |
| Opancerzenie | |
| Grubość pancerza | 45 – 65 mm |
| Osiągi | |
| Prędkości maksymalne | |
| Na drodze | 48 km/h |
| Zdolność pokonywania przeszkód | |
| Zasięg | 175 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| Artyleryjskie | 1 armata 2-funtowa |
| Strzeleckie | 2 karabiny maszynowe Vickers kal. 7,62 mm |
| Użytkownicy | |
| Australia | |
Sentinel (ang. "strażnik") – czołg australijski z okresu II wojny światowej opracowany w obliczu groźby inwazji japońskiej. Do powstania tego wozu przyczynił się też fakt, że Brytyjczycy we wczesnej fazie wojny na Pacyfiku nie posiadali żadnych rezerw pancernych, które mogli by odesłać do Australii. W rezultacie powstał czołg zdolny z powodzeniem nawiązać walkę z dowolnym czołgiem japońskim. Podobnie jak kanadysjki czołg Ram, który bazował na wcześniejszej konstrukcji (M3 Lee), "Sentinel" bazował na czołgu brytyjskim "Crusader".
[edytuj] Historia
W listopadzie 1940 roku Australijski Sztab Główny wydał rozkaz budowy nowoczesnego czołgu szybkiego o masie 16-20 ton, uzbrojonego w armatę 2-funtową (40 mm) i chronionego pancerzem o grubości 50 mm. Oceniano, że potrzebnych będzie ok. 2000 wozów. Planowano, że pierwszy czołg będzie gotowy gotowy w lipcu 1940 roku, a co miesiąc zakłady produkcyjne miało opuszczać ok. 70 maszyn. Jednak pierwsze 3 prototypy czołgu skonstruowano dopiero w styczniu 1942 roku, zaś masowa produkcja ruszyła sierpniu 1942 roku i trwała do lipca 1943 roku.
Z braku płyt pancernych i możliwości ich produkcji zdecydowano się użyć odlewów w podobny sposób jak na brytyjskich wozach "Matilda". Zespół projektujący zdecydował, że kadłub i wieża wykonane zostaną z pojedynczych odlewów – był to jedyny czołg z tego okresu mający jednoczęściowy, lany kadłub. Grubość kadłuba pancerza wynosiła 45 mm, a grubość ścian wieży 65 mm. Czołgi produkowane były w zakładach kolejowych "Chullora Railway Workshops" w Sydney. Aby uprościć produkcję, wykorzystano gotowe części innych czołgów brytyjskich.
Ponieważ w Australii nie produkowano wówczas silników o odpowiednio dużej mocy, "Sentinel" napędzany był 3 silnikami Cadillac V-8, każdy o pojemności 5,7l pracujących w układzie "liścia koniczyny". Wały napędowe ze wszystkich silników spotykały się w skrzyni transferowej umieszczonej pod wieżą armatnią, a stamtąd pojedynczy wał przechodził do przodu do głównej skrzyni przekładniowej. Skrzynia biegów była 5-biegowa. Łącznie silniki wytwarzały moc 330 KM.
Czołg został uzbrojony w armatę 2-funtową (planowano użyć nowocześniejszego działa 6-funtowego, ale nie było ono wówczas dostępne w Australii)] i dwa karabiny maszynowe Vickers 7,62 mm (jeden umieszczony w półkulistej kopułce z przodu kadłuba, drugi zsynchronizowany z armatą). Jarzmo działa oparte było na systemie francuskim typu Hotchkiss z czołgu H-35.
Oczywiście nie obyło się bez problemów i usterek. Obracana elektrycznie wieża przestawała działać w momencie gdy kadłub czołgu był pochylony, a system chłodzenia był nieodpowiedni do warunków klimatycznych. Po wypuszczeniu serii kilkudziesięciu pojazdów dalszej produkcji zaniechano ze względu na łatwość dostaw odpowiedniego sprzętu z USA. Łącznie wyprodukowano 66 czołgów oznaczonych numerami od 8001 do 8065. Projektanci zdecydowali się jednak na dalsze eksperymenty.
Druga wersja czołgu, AC3, miała znacznie lepsze opancerzenie i uzbrojenie. Pojazd miał zmodyfikowany kadłub i większy pierścień wieży. Logicznym następcą armaty 6-funtowej była haubico-armata 25-funtowa (angielskie 17-funtowe działo przeciwpancerne nie było dostępne w Australii). W tej sytuacji, wykorzystując doświadczenie zdobyte przy projekcie "Short" Mark I, w bardzo krótkim czasie zaprojektowano czołgową wersję tej armaty. Została ona zamontowana w nowej wieży, nieco większej niż poprzednia, dostosowana do działa 2- i 6-funtowego. W efekcie, nowy "Sentinel" otrzymał bardzo skuteczne działo przeciwpancerne. W tej wersji z czołgu usunięto karabin maszynowy w kadłubie i zmniejszono załogę o jednego członka, aby zrobić więcej miejsca na składowanie amunicji większego kalibru. Napęd czołgu stanowiły nadal 3 silniki Cadillaca V8, ale tym razem zamontowano je na wspólnym wale korbowym – bardzo podobne rozwiązanie zastosowano w kilku modelach amerykańskich czołgów M3 i M4.
Następna wersja "Sentinela" – AC4 została wyposażone w najlepsze przeciwpancerne działo znajdujące się w arsenale aliantów – brytyjskie działo 17-funtowe. Ciekawie rozwiązano problem braku tych dział w Australii w fazie testowej – aby symulować duży odrzut działa 17-funtowego wyprodukowano wieżę czołgu z dwoma armatami 25-funtowymi, które strzelając równocześnie dawały odrzut większy niż jedna "siedemnastka", co wykazało przydatność wieży "Sentinela" do uzbrojenia w tą armatę.
Wszystkie wyprodukowane czołgi były używane wyłącznie z celach szkoleniowych, badawczych i testowych, australijskie jednostki pancerne w tym czasie uzbrojone były wyłącznie w czołgi amerykańskie i brytyjskie.
W 1943 australijska 3. Brygada Pancerna otrzymała kilkanaście czołgów AC1, które zostały zewnętrzne zmodyfikowane, aby wyglądem przypominały czołgi niemieckie i mogły wziąć udział w filmie "Szczury Tobruku" [1]. Do naszych czasów dotrwały jeszcze tylko 4 egzemplarze. Jeden z czołgów można dzisiaj obejrzeć w Muzeum Czołgów w Bovington w Wielkiej Brytanii. Pojazd ten został podczas wojny przesłany tam drogą morską dla przeprowadzenia prób. Drugi znajduje się w Szkole Pancernej w Puckapunyal w Wiktorii i jest maskotką Australijskiego Królewskiego Korpusu Pancernego. Jedyny pojazd AC3 znajduje się w Australian War Memorial w Canberze i ostatni w bardzo złym stanie jest w posiadaniu prywatnego muzeum w Wiktorii.
[edytuj] Odmiany czołgu
- AC I "Sentinel"
- armata 2-funtowa
- 2*karabin maszynowy Vickers
- trzy silniki Cadillaca V8 w konfiguracji "liścia koniczyny"
- AC III
- haubico-armata 25-funtowa
- 1*karabin maszynowy Vickers
- trzy silniki Caddilaca V8 na wspólnym wale korbowym
- AC IV
- armata 17-funtowa
- 1*karabin maszynowy Vickers
- Napęd jak w AC III
[edytuj] Linki zewnętrzne
| Pojazdy wojskowe państw Wspólnoty Brytyjskiej z okresu II wojny światowej | |
| Czołgi lekkie | |
| Vickers 6-Ton • Light Tank Mk II, Mk III, Mk IV, Mk V, Mk VI • Tetrarch Mk VII • Harry Hopkins Mk VIII | |
| Czołgi pościgowe | |
| Cruiser Mk I, Mk II, Mk III, Mk IV • Covenanter • Crusader • Cavalier • Centaur/Cromwell • Challenger • Comet • Ram • Sentinel | |
| Czołgi piechoty | |
| Matilda Mk I • Matilda Mk II • Mk III Valentine • Mk IV Churchill | |
| Opancerzone samochody rozpoznawcze | Lekkie opancerzone samochody zwiadowcze |
|---|---|
| SC Daimler Dingo • SC Ford Lynx • SC Humber | LRC Standard Beaverette • LRC Humber • LRC Morris • LRC GM Otter |
| Samochody pancerne | Gąsienicowe transportery opancerzone |
| AC Humber • AC Daimler • AC (GM) Fox • AC Marmon-Harrington | Universal Carrier • Windsor Carrier • Loyd Carrier |
| Działa samobieżne | Niszczyciele czołgów |
| Bishop • Sexton • Deacon | Archer |
| Pojazdy prototypowe i eksperymentalne | |
| Alecto • Avenger • Black Prince • Centurion • Excelsior • Rhino • TOG1 • TOG2 • Tortoise • Valiant • Light Tank Mk VII | |
