Polanka Horyniecka

Z Wikipedii

Polanka Horyniecka
Województwo	podkarpackie
Powiat	lubaczowski
Gmina	Horyniec-Zdrój
Strefa numeracyjna (do 2005)	16
Tablice rejestracyjne	RLU
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Nagrobek ewangelicki mieszkańca Deutschbach na cmentarzu w Nowym Bruśnie

Polanka Horyniecka (pierwotnie: Deutschbach) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, w gminie Horyniec-Zdrój.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.

Wioska położona po prawej stronie doliny Brusienki, nieco powyżej Nowego Brusna, u podnóża wału Roztocza. Nazywała się pierwotnie Deutschbach (Niemiecki Potok).

Została założona w latach 80. XVIII w. w ramach zainicjowanej przez cesarza Józefa II akcji osadnictwa niemieckiego w Galicji, tzw. kolonizacji józefińskiej. W roku 1785 przybyło do Deutschbach 18 rodzin (84 osoby) wyznania ewangelicko-reformowanego. Koloniści byli zwalniani z opłat oraz otrzymywali za darmo materiały na budowę domów. Niemcy opuścili Deutschbach w czasie okupacji. Po wojnie nazwę wsi najpierw spolsczono na Dojczbach a potem zmieniono na Polanka Horyniecka. Obecna Polanka obejmuje tereny dwóch dawnych wsi: Deutschbach i Starego Brusna.

Około 3 km na północny zachód od wsi istniał dawniej folwark Stare Brusno, należący do majątku Ponińskich w Horyńcu. Po wojnie powstało tu PGR Polanka, po jego likwidacji w 1989 r. nabyte przez Przedsiębiorstwo Rolno-Handlowe "Amigo", które prowadziło tu stadninę koni. Od 1998 r. właścicielem obiektu jest spółka agroturystyczna "Polanka"[1], prowadząca nadal stadninę koni oraz bazę noclegową. W rejonie byłego folwarku pozostał z dawnych czasów staw, kapliczka, kamienny krzyż przydrożny, resztki jazu i młyna wodnego. Przy gruntowej drodze w pobliżu stadniny zobaczyć można nietypowe znaki drogowe.

W okolicy ciekawie ukształtowane garby Roztocza sięgające wysokości 350-360 m i rozległe lasy. Na północ od wsi wznosi się wśród pól zalesione ostańcowe wzgórze Hrebcianka (330,6 m), w rejonie którego znajduje się kilka radzieckich schronów bojowych z 1941 r. i resztki rowów przeciwczołgowych.

Interesujące przyrodniczo i geologicznie są położone w pobliży źródła Brusienki. Niewiele ponad kilometr od wioski, na Kamiennej Górze zw. też Brusnem lub po prostu Górą (364,8 m), znajdują się kamieniołomy, z których tutejsi kamieniarze pozyskiwali surowiec. Występują tu m.in. duże złoża wapieni litotamniowych z dolnej fazy tortonu, eksploatowane co najmniej od kilku stuleci.

Po wysiedleniu z sąsiedniego Brusna ludności ukraińskiej, w Polance osiadło dwóch przedstawicieli dawnych rodów kamieniarskich – Michaił Lubycki i Dymitr Pidhorecki. Zmarli wkrótce po wojnie. Odtąd kamieniarstwo zaczęło zanikać. Ostatnimi – znanymi z nazwiska – kamieniarzami, tworzącymi jeszcze w latach 60. XX w. byli Adam Birnbach i Mieczysław Zaborniak.

Dawny folwark (PGR, stadnina)

Polanka – stadnina koni

Krzyż przydrożny z 1841 r.

_{Wykorzystane materiały:}

• _{Stefan Lew – Ludowy ośrodek kamieniarski w Bruśnie, Rocznik Przemyski t. XI, 1967.}
• _{Paweł Wład, Marek Wiśniewski – Roztocze Wschodnie, Wyd. Nauk. Turyst. i Eduk., Mielec 2004}
• _{Grzegorz Rąkowski – Polska egzotyczna, część II, wyd. "Rewasz" 2004.}