Podatek liniowy
Z Wikipedii
Podatek liniowy (również: podatek płaski) jest metodą obliczania wymiaru podatku, w myśl której wysokość należnego podatku jest wprost proporcjonalna do wielkości podstawy opodatkowania.
Koncepcja podatku liniowego jest formułowana najczęściej w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych lub podatku dochodowego od osób prawnych. W takim przypadku wymiar podatku liniowego jest obliczany w oparciu o jedną stawkę opodatkowania, co oznacza, że wszyscy podatnicy płacą taką samą część (np. 19%) swoich dochodów w formie podatku.
W węższym znaczeniu podatek liniowy to wyłącznie brak progresji podatkowej, a więc wzrostu stawki podatkowej wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania. W takim sensie liniowa metoda obliczania wymiaru podatku może współistnieć w jednym systemie podatkowym obok kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych.
W szerszym znaczeniu podatek liniowy oznacza uproszczenie systemu podatku dochodowego, w tym zniesienie kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych. Wówczas całość wymiaru podatku zależy wyłącznie od jednej stawki opodatkowania oraz wielkości podstawy opodatkowania (np. dochodu). Jest to najbardziej klasyczne ujęcie podatku liniowego. W tym ujęciu funkcja wartości należnego podatku od wartości dochodu jest funkcją liniową dla dochodu większego od 0.
[edytuj] Podatek liniowy w Polsce
W Polsce od czasu wprowadzenia opodatkowania dochodów osób fizycznych w latach 90. stosowany jest podatek progresywny, ale od 2004 roku podatek liniowy mogą płacić osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.
Podatek liniowy stał się przedmiotem szerokiej dyskusji publicznej w czasie wyborów parlamentarnych w 2005 roku. Dwie wiodące wówczas w sondażach przedwyborczych partie - Prawo i Sprawiedliwość oraz Platforma Obywatelska - toczyły spór medialny o zasadność wprowadzenia liniowej skali opodatkowania dochodów osób fizycznych. Do klasyki polskiej polityki przeszły użyte przez PiS spoty wyborcze, które prezentowały znikające z lodówki produkty spożywcze oraz pluszowe maskotki ze zwieszoną głową, mające sugerować znaczący wzrost cen podstawowych produktów konsumpcyjnych po ewentualnym wprowadzeniu podatku liniowego.
[edytuj] Podatek liniowy na świecie
Podatek liniowy został wprowadzony w wielu krajach Europy Środkowo-Wschodniej: obowiązuje m.in. na Litwie, na Słowacji, w Estonii i w Rosji. Stawka opodatkowania waha się między 19% a 35%, a więc nieznacznie niżej niż krańcowa stawka opodatkownia w większości krajów Europy Zachodniej, które powszechnie stosują progresywną skalę opodatkowania i nie planują wprowadzenia podatku liniowego. Nawet tamtejsze znaczące partie liberalne opowiadają się za utrzymaniem progresywnej skali podatku dochodowego, choć często postulują łagodzenie progresji stawki.
Jest kwestią sporną wśród ekonomistów, czy wprowadzenie podatku liniowego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej wpłynęło znacząco na poprawę ich sytuacji gospodarczej, zwłaszcza w obliczu istnienia innych barier rozwoju gospodarczego jak np. niski poziom wykształcenia i w związku z tym niska dostępność wykwalifikowanych zasobów pracy.
Wprowadzenie podatku liniowego oznaczało także spadek dochodów budżetu państwa przy jednoczesnym, znaczącym efekcie redystrybucyjnym obciążeń podatkowych. Udział podatników o najwyższych dochodach w całości przychodów podatkowych państwa zmalał, natomiast wzrósł udział podatników średnio i nisko uposażonych. Jednoczesne wprowadzenie bezpośrednich odpłatności za usługi publicznej służby zdrowia oraz studia wyższe wpłynęło znacząco na obniżenie dochodu realnego, zwłaszcza w przypadku podatników o najniższych dochodach.
Dla porównania w Niemczech, które pomimo obecnych problemów gospodarczych pozostają jedną z najsilniejszych gospodarek narodowych świata, istnieje progresywna skala opodatkowania dochodów osobistych, natomiast studia wyższe są finansowane ze środków publicznych. Należy jednak zwrócić uwagę na zaczący dystans w poziomie rozwoju gospodarczego pomiędzy krajami Europy Środkowo-Wschodniej oraz Europy Zachodniej. Zwolennicy podatku liniowego podkreślają, że celem jego wprowadzenia jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego i zmniejszenie dystansu do krajów Europy Zachodniej, natomiast skale progresywne są właściwsze dla gospodarek rozwiniętych, gdzie linearyzacja skali podatkowej nie daje tak silnych bodźców rozwojowych dla gospodarki, jak to ma miejsce w przypadku gospodarek rozwijających się.
Skomplikowany system podatków progresywnych istnieje również w Szwecji, w której państwo finansuje nawet drogie zabiegi dentystyczne oraz funduje wysokie stypendia znaczącej części studentów państwowych uczelni (Szwecja nie posiada prywatnych uczelni).
Również w Stanach Zjednoczonych obowiązuje progresywna skala podatku dochodowego. Obecnie funkcjonują stawki 10% dla osób, których roczny dochód nie przekracza 7300 dolarów, poprzez kolejne 15%, 25%, 28%, 33% aż do 35% dla osób zarabiających ponad 326 451 dolarów.
Wprowadzenie podatku liniowego proponowała w 1985 roku Partia Zielonych w Belgii ze stawką 50%, przy czym z płacenia podatków mieli być wyłączeni ludzie o dochodach niższych niż 10 000 ówczesnych franków belgijskich.
Zobacz też:
Linki zewnętrzne
