Mniejszość niemiecka w Polsce

Z Wikipedii

Ten artykuł jest częścią serii Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce

Mniejszości narodowe: Białorusini Czesi Litwini Niemcy Ormianie Rosjanie Słowacy Ukraińcy Żydzi Mniejszosci etniczne: Łemkowie Romowie Karaimi Tatarzy Grupy ubiegające sie o status mniejszości etnicznej: Kaszubi Ślązacy

Mniejszość niemiecka jest największą liczebnie spośród ustawowo uznawanych mniejszości narodowych w Polsce.

Spis treści 1 Dane statystyczne i ich wizualizacja (2002)[1] 2 Organizacja 3 Historia 4 Przypisy 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Dane statystyczne i ich wizualizacja (2002)^[1]

Według wyników spisu powszechnego z 2002 roku narodowość niemiecką deklarowało 152 897 osób (0,4% mieszkańców Polski), spośród których 147 094 miało obywatelstwo polskie.

Najwięcej Niemców zamieszkuje w województwie opolskim - 106 855 osób (69,9% wszystkich zamieszkałych w Polsce Niemców) oraz w województwie śląskim - 31 882 osób (20,8% ogółu Niemców w Polsce), w pozostałych województwach mieszka ich łącznie 14 160 (9,3% ogółu Niemców w Polsce).

Znaczący udział w ogóle mieszkańców Niemcy mają tylko w województwie opolskim - 10%. W pozostałych województwach stanowią niewielki odsetek mieszkańców: 0,67% w województwie śląskim, 0,32% w warmińsko-mazurskim i 0,1% w pomorskim. Najniższy odsetek (0,005%) Niemcy stanowią w województwie lubelskim i świętokrzyskim.

Rejon	Liczba ludności	Liczba Niemców	Odsetek
Polska	38 230 080	152 897	0,4
województwo dolnośląskie	2 907 212	2 158	0,074
województwo kujawsko-pomorskie	2 069 321	717	0,034
województwo lubelskie	2 199 054	112	0,005
województwo lubuskie	1 008 954	651	0,064
województwo łódzkie	2 612 890	325	0,012
województwo małopolskie	3 232 408	261	0,008
województwo mazowieckie	5 124 018	574	0,011
województwo opolskie	1 065 043	106 855	10,033
województwo podkarpackie	2 103 837	116	0,006
województwo podlaskie	1 208 606	85	0,007
województwo pomorskie	2 179 900	2 319	0,106
województwo śląskie	4 742 874	31 882	0,672
województwo świętokrzyskie	1 297 477	70	0,005
województwo warmińsko-mazurskie	1 428 357	4 535	0,317
województwo wielkopolskie	3 351 915	1 013	0,03
województwo zachodniopomorskie	1 698 214	1 224	0,072

[edytuj] Organizacja

Obecnie największym stowarzyszeniem mniejszości niemieckiej w Polsce jest Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim (TSKN)^[2], zaś "jedyną organizacją Mniejszości Niemieckiej w Polsce , która nie jest finansowana przez rząd niemiecki"^[3], lecz przez 11 112 płacących składki członków i Departament Kultury Mniejszości Narodowych w Warszawie, jest Rada Niemców Górnośląskich z Siedzibą w Katowicach.

TSKN regularnie (od 1991) zgłasza swoich kandydatów w wyborach parlamentarnych z listy komitetu wyborczego "Mniejszość Niemiecka". Komitet wyborczy mniejszości narodowej nie jest związany klauzulą zaporową 5% głosów w skali kraju, determinującą prawo do uczestniczenia w podziale mandatów w wyborach do Sejmu.

Mniejszość Niemiecka uzyskiwała:

• w 1991 - 7 mandatów poselskich (6 mandatów w okręgach wyborczych i 1 mandat z listy ogólnopolskiej przy 1,18% głosów, oraz 1 mandat senatorski (Gerhard Bartodziej)
• w 1993 — 3 mandaty dla TSKN (i 0,44% głosów) i 1 mandat senatorski oraz 1 mandat poselski dla DFK
• w 1997 - 2 mandaty (16,96% głosów na Opolszczyźnie, 0,39% w skali kraju)
• w 2001 - 2 mandaty (8,67% głosów na Opolszczyźnie, 0,36% w skali kraju)
• w 2005 - 2 mandaty (12,92% głosów w województwie opolskim, 0,29% w skali kraju)

[edytuj] Historia

Przed II wojną światową reprezentantem mniejszości niemieckiej w Polsce była partia Jungdeutsche Partei in Polen (Partia Młodoniemiecka w Polsce), założona w 1931 r. w Bielsku-Białej (kontynuowała tradycje powstałego na Śląsku Cieszyńskim w 1921 r. Niemieckiego Związku Narodowo-Socjalistycznego).

Od 1932 r. była ona też czynna na Górnym Śląsku i od 1934 r. również w Wielkopolsce, Łodzi i na Pomorzu. Pod silnym wpływem NSDAP z Rzeszy, stała się w szybkim tempie najsilniejszą partią mniejszościową w Polsce. W połowie lat 30. liczyła ona ok. 50 tys. członków, wśród których najliczniej reprezentowana była młodzież miejska i chłopi. Jej organem prasowym był ukazujący się od 1933 r. w Katowicach dziennik Der Aufbruch. Jej przywódcy, skupieni wokół Rudolfa Wiesnera zwalczali inne partie mniejszości i deklarowali pro forma lojalność względem państwa polskiego, de facto działając na jego szkodę. W październiku 1939 r. partia została rozwiązana przez Niemców.

Innymi partiami i związkami politycznymi Niemców w II Rzeczypospolitej były: m.in. Związek Niemczyzny dla Ochrony Praw Mniejszości w Polsce (1921-23), Niemiecka Socjaldemokratyczna Partia w Poznańskiem i na Pomorzu (1920-33), Zjednoczenie Niemieckie w Sejmie i Senacie dla Poznańskiego, Okręgu Noteci i Pomorza (1924-33), Niemieckie Zjednoczenie w Poznańskiem i na Pomorzu (1934-39), Związek Niemców w Polsce (1921-23), Niemiecka Socjalistyczna Partia Pracy w Polsce (1925-39), Niemiecki Związek Ludowy na Polskim Śląsku (1921-39), Partia Niemiecka (1922-34), Niemiecka Chrześcijańska Partia Ludowa (1934-39), Niemiecka Partia Socjaldemokratyczna (1922-25). W 1933 część partii, gł. opozycyjnych, zaprzestała działalności.

Niemiecka Socjalistyczna Partia Pracy (po secesji prohitlerowskiej grupy dowodzonej przez A. Kroniga) i Niemiecka Chrześcijańska Partia Ludowa opowiadały się za polsko-niemieckim porozumieniem ponad podziałami, przeciwko wspólnemu zagrożeniu ze strony hitleryzmu. Reszta działających partii poczęła sprzyjać nowemu rządowi Rzeszy i za to otrzymały znaczną pomoc finansową z Berlina. Ugrupowania pozostałe poza orbitą wpływów narodowych socjalistów traciły wpływy. Do zjednoczenia obozu hitlerowskiego w Polsce nie doszło z powodu personalnych antagonizmów i walki konkurencyjnej ugrupowań "starych" (większość stronnictw) i "młodych" (Partii Młodoniemieckiej).

Organizacje takie jak Jungdeutsche Partei (teren całej Polski), Deutsche Vereinigung (Pomorze Poznańskie), Deutscher Volksbund (Śląsk), Deutscher Volksverbarid (Łódzkie), oraz ich filialne stowarzyszenia i związki tworzyły piątą kolumnę w Polsce prowadząc działalność dywersyjną (szpiegostwo, sabotaż, prowokacje, działalność polityczno-destrukcyjna). Były one nadzorowane przez partyjne i państwowe organizacje III Rzeszy: NSDAP, Auslandsorganisation, Gestapo, SD, Abwehrą, które sprawowały nad nimi nadzór i wydawały stosowne instrukcje. Przyjmuje się że organizacje dywersyjno-sabotażowe tego typu zrzeszały 25% mniejszości niemieckiej[1]. Niemieccy działacze (głównie z Deutscher Volksverband i z Jungdeutscher Partei) walczyli przeciw asymilacji Niemców z ludnością polską, piętnowano mówienie po polsku, kontakty kulturą polską. Polskich świąta narodowe były bojkotowane podobnie jak członkowie mniejszości niemieckiej, którzy nie przestrzegali owych zasad. W czasie wojny mniejszość niemiecka stanęła po stronie wojsk inwazyjnych nazistów, tworząc liczne organizacje dywersyjne i bojowoe. Do najsłynniejszych należał Selbstschutz, złożony z około 80 do 100.000 Niemców (spośród około 740,000 ogólnej liczby Niemców w Polsce, czyli również kobiet, starców i dzieci, a nie samych mężczyzn którzy uczestniczyli w tej organizacji). Selbstschutz i mniejszość niemiecka dokonywała masowych mordów na Polakach, tworzyła również listy osób mających być wysłanych do obozów koncentracyjnych. Liczbę ofiar tych masowych mordów oblicza się na około 50,000 Polaków. 90% Polaków wysłanych do obozów koncentracyjnych podczas wczesnej okupacji zostało tam wysłanych na podstawie list stworzonych przez mniejszość niemiecką[2]. Między innymi z tych powodów, zadecydowano iż po zakończonej wojnie dokonany zostanie transfer mniejszości niemieckiej z Polski do Niemiec, tak aby uniknąć podobnych wydarzeń w przyszłości[3].

Przedstawiciele mniejszości niemieckiej swymi wypowiedziami dalej stanowią powód kontrowersji i zaniepokojenia w Polsce. Niemcy zostali złapani w miejscowościach takich jak Jelenia Góra, Karpacz,Cieplice(miejsce niesławnej Niemieckiej masakry na Polakach) i Podgórzyn rozwieszając plakaty o wrogiej wobec Polsce i Polaków treści[4]. Mniejszość niemiecka w Szczedrzyku próbowała przywrócić nazwę Hitlersee na pomniku poświęconym pamięci żołnierzy III Rzeszy[5]. Próba lokalnego zarządcy wybranego z mniejszości niemieckiej, polegająca na zdjęciu godła Polskiego z budynku urządowego dzień przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, wywołała oburzenie przedstawicieli Polskich partii politycznych i stała się przedmiotem debaty w Sejmie [6] Do innych incydentów, które wywołały kontrowersje zaliczyć można także próbę nazwania szkoły mniejszości niemieckiej imieniem Fritz'a Haber'a [7], człowieka odpowiedzialnego za stworzenie broni chemicznej podczas Pierwszej Wojny Światowej. Przedstawiciel polskich władz Andrzej Przewożnik, odpowiedzialny za konserwacje i opiekę nad miejscami pamięci, nazwał próbę uhonorowania człowieka o pseudonimie "Doktor Śmierć" skandalem. Wszystkie partie polityczne Polski potępiły ten akt, zarówno Platforma Obywatelska jak i Prawo i Sprawiedliwość. Sam przedstawiciel mniejszości niemieckiej Henryk Kroll stwierdził zaś, iż Niemcy w Polsce nie mają poczucia lojalności wobec Polskiego państwa i obchodza ich tylko sprawy Opola[8]

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Działalność mniejszości niemieckiej w Polsce: fakty i liczby
• Witryna Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce (ZNSSK)
• Masurische Storchenpost (Mazurska Poczta Bociania)