Luteranizm
Z Wikipedii
| Luteranizm | |
| Główna religia | Chrześcijaństwo |
| Czas założenia | XVI wiek |
| Wyznanie macierzyste | Kościół katolicki |
| Założyciel | Marcin Luter |
| Klasyfikacja religii | |
Luteranizm - doktryna teologiczna i chrześcijański ruch reformacyjny, zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku (za datę jego rozpoczęcia uważa się rok 1517). Stanowi jeden z nurtów protestantyzmu i ewangelicyzmu.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Augustiański mnich Marcin Luter sprzeciwiał się praktyce sprzedaży odpustów, w wyniku czego 31 października 1517 r., zawiesił na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez, w których nie zaatakował samego odpustu, lecz wyjaśniał jego znaczenie oraz istotę pokuty.
Mimo zabiegów Lutra, początkowo niewielu zareagowało na jego postulaty, dopiero, gdy rozesłał tezy swoim przyjaciołom, a ci postarali się upowszechnić je za pomocą druku, nastąpił odzew. Jako pierwsi zareagowali humaniści z Erazmem z Rotterdamu i Tomaszem Morusem na czele. Ten ostatni wystąpił przeciwko nowinkom Lutra. Rzym także zareagował, wytyczając Lutrowi proces o kacerstwo. Dochodzenie przeciwko Lutrowi zaowocowało bullą papieską "Exsurge Domine". W bulli Leon X domagał się od Lutra odwołania swojej nauki i ukorzenia się przed Rzymem. Luter zlekceważył papieża – w odwecie zakazano na niektórych uniwersytetach jego pism, on z kolei spalił bullę przy udziale publiczności.
3 stycznia 1521 roku rozpoczyna się oficjalnie reformacja – Leon X bullą "Docet pontificem Romanum" wyklął Marcina Lutra. Reformator jednak nie spłonął na stosie, miał bowiem potężnego protektora w osobie Fryderyka Mądrego. Nawet cesarz Niemiec, Karol V, nie odważył się nakazać wydania Rzymowi Lutra, gdyż koronę zawdzięczał właśnie Fryderykowi Mądremu. Decyzją sejmu wormackiego skazano jednak Lutra na banicję. Jako banita został wyjęty spod prawa, nikt nie mógł udzielić mu schronienia a każdy mógł go bezkarnie zabić. W celu chronienia Lutra upozorowano jego porwanie i umieszczono w bezpiecznym miejscu.
Reformacja rozwijała się jednak dalej. Jej efektem, a więc pośrednio efektem idei Lutra, była wojna chłopska w Niemczech.
[edytuj] Główne zasady luteranizmu
- Odrzucenie dogmatów ustanowionych przez sobory i papieży z wyjątkiem wniosków czterech pierwszych soborów powszechnych; tylko Pismo Święte jest źródłem objawienia (zasada sola scriptura).
- Głową Kościoła nie jest papież, ale Jezus Chrystus, będący jedynym pośrednikiem w zbawieniu (solus Christus).
- Dla zbawienia najważniejszy jest wewnętrzny akt wiary (sola fide). Wiara jest ufnością wobec Boga i posłuszeństwem jego woli, a dopiero owocem wiary są dobre uczynki.
- Ewangelicy wierzą w zbawienie z łaski usprawiedliwiającej (sola gratia).
- Sakramenty są "znakami i świadectwami woli Bożej". Uznawane są jedynie dwa: Chrzest i Komunia św., podawana pod dwiema postaciami. Obecność Chrystusa w eucharystii jest rozumiana jako konsubstancjacja (współistnienie).
- Matkę Jezusa jako "błogosławioną między niewiastami" otaczają szacunkiem, lecz od tego szacunku daleko jest do czci, jaka należy się jedynie Bogu. Luteranie odrzucają kult świętych - modlić wolno się tylko do Trójjedynego Boga;
natomiast świętych należy wspominać i naśladować. Pobożność ewangelicka opiera się głównie na posłuszeństwie wobec Słowa Bożego, na szczerej modlitwie, przykładnym życiu rodzinnym i sumiennym wykonywaniu wszelkich obowiązków.
- Luteranie praktykują spowiedź ogólną, ale uznają również spowiedź indywidualną.
- Duchowni - księża przewodniczą obrzędom i organizują je. Nie obowiązuje ich celibat. Ksiądz nie jest kapłanem, gdyż luteranie uznają kapłaństwo powszechne ochrzczonych.
[edytuj] Luteranie na świecie
Obecnie na świecie żyje 70 mln. luteran:
- W Afryce: 15 mln. wiernych (wzrost w porównaniu z początkiem 2005 r. o: 6%),
- W Europie: 38 mln. wiernych (spadek w porównaniu z początkiem 2005 r. o: 1,5%),
- W Azji: 7 mln. wiernych (wzrost w porównaniu z początkiem 2005 r. o: 0.03%),
- W Ameryce płd.: 1 mln. wiernych (wzrost w porównaniu z początkiem 2005 r. o: 0,25%),
- W Ameryce płn.: 8 mln. wiernych (spadek w porównaniu z początkiem 2005 r. o: 1%),.
Luteranizm stanowi dominujące wyznanie w północnych Niemczech, Danii, Islandii, Szwecji, Finlandii, Norwegii, Estonii i na Łotwie.
Część luteran na świecie zorganizowanych jest w Światowej Federacji Luterańskiej - organizacji ponadnarodowej. Światowa Federacja Luterańska została założona w 1947r., należy do niej 140 kościół z 78 krajów, a więc 66 milionów wiernych z 70 mln. wszystkich luteran. Siedziba ŚFL znajduje się w Genewie. Przewodniczącym Światowej Federacji Luterańskiej jest ks. bp. Mark Hanson (Ewangelicki Luterański Kościół w Ameryce).
[edytuj] Luteranie w Polsce
W Polsce żyje ok. 80 tys. luteran, należą oni do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Największe skupisko wiernych w Polsce znajduje się na Śląsku Cieszyńskim. Biskupem kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce jest ks.bp. Janusz Jagucki, który jest z mocy urzędu biskupa także prezesem Konsystorza, wiceprezesem Konsystorza jest Adam Pastucha; prezesem Synodu jest ksiądz Jan Gross. Kościół organizacyjnie podzielony jest na 6 diecezji: diecezję warszawską (z siedzibą w Łodzi), diecezję cieszyńską (z siedzibą w Bielsku-Białej), diecezję katowicką (z siedzibą w Katowicach), diecezję wrocławską (z siedzibą we Wrocławiu), diecezję pomorsko-wielkopolską (z siedzibą w Sopocie) i diecezję mazurską (z siedzibą w Olsztynie).
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- http://www.luteranie.pl/ – Serwis Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
- http://www.lutheranworld.org/ - Światowa Federacja Luterańska
