Język aramejski
Z Wikipedii
Język aramejski jest językiem z grupy semickiej, używanym na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.
Dzielił się na dwie głównie odmiany: wschodnią (tereny Mezopotamii) i zachodnią (Fenicja i Palestyna).
Języka tego używali początkowo jedynie Aramejczycy, ale na początku I tysiąclecia p.n.e. rozpowszechnił się na całym Bliskim Wschodzie stając się tamtejszym lingua franca. Sukces tego języka był w dużej mierze zasługą asyryjskich władców, którzy swoimi przesiedleniami rozproszyli Aramejczyków po asyryjskim imperium. Drugim, może nawet istotniejszym, czynnikiem było zaadaptowanie przez Aramejczyków pisma fenickiego, które jako prostsze zaczęło błyskawicznie wypierać pismo klinowe. W połowie VIII w. p.n.e. aramejski stał się drugim obok akadyjskiego oficjalnym językiem Asyrii. Gdy około 500 roku p.n.e. Persowie poszukiwali języka zrozumiałego dla wszystkich mieszkańców ich rozległego imperium, wybrali aramejski.
Pod koniec pierwszego tysiąclecia p.n.e. aramejski dominował już niepodzielnie. Hebrajski i sumeryjski były martwe, akadyjski wymierał, a greki i perskiego używały tylko elity. Od Indii aż po Egipt w mowie i piśmie większość ludności używała aramejskiego.
Języka aramejskiego używał również Jezus Chrystus, a także jego uczniowie. Kilka ksiąg Starego Testamentu jest spisanych po aramejsku. Niektóre księgi Nowego Testamentu zostały początkowo spisane po aramejsku, jednak do dziś zachował się jedynie grecki przekład.
Jego dominację zakończyły arabskie podboje. Nowi władcy upowszechnili bardzo szybko pokrewny aramejskiemu język arabski, który przejął rolę bliskowschodniego lingua franca.
Obecnie dialekty nowoaramejskie (uznawane czasem za osobne języki nowoaramejskie, m. in. syriacki, mandajski, judeo-aramejski) są używane przez mniejszości (głównie chrześcijan) w Libanie, Iraku, Iranie, Syrii oraz Gruzji.
W starożytności język aramejski zapisywany był alfabetem aramejskim, który zastąpiony został następnie pismem syriackim (używanym obecnie również do zapisu języka Biblii). Współcześnie niektóre dialekty nowoaramejskie wciąż korzystają z pisma syriackiego, inne zapisywane są w alfabecie hebrajskim.
Zobacz też: alfabet aramejski.
akadyjski • amharski • amonicki • arabski • aramejski • argobba • dahalik • fenicki • gafat • gurage • gyyz • harari • hebrajski • maltański • moabicki • południowoarabski epigraficzny • prasemicki • punicki • syriacki • tigre • tigrinia • ugarycki • współczesny południowoarabski
