8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego
Z Wikipedii
W grudniu 1784 pod dowództwem ks. Józefa Poniatowskiego utworzono we Lwowie pułk kawalerii. Podczas zaborów był on jedną z niewielu formacji wojskowych podporządkowanych zaborcom z polską komendą i tradycjami wojskowymi. Za czasów panowania cesarza Franciszka Józefa I pułk nosił nazwę 1. Pułku Ułanów Austriackich, lecz po przejściu pod dowództwo Niepodległego Państwa Polskiego, w roku 1918, nadano mu numer 8. i zatwierdzono nazwę na cześć twórcy i pierwszego dowódcy: 8. Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.
Barwą pułku stał się kolor złotożółty (stare złoto, po austriacku kreise geld). W tym kolorze noszono otoki rogatywek i proporczyki na kołnierzach mundurów. Na naramiennikach poniżej oznaczenia stopni wojskowych widniał monogram JP pod książęcą mitrą, na pamiątkę pierwszego dowódcy i patrona pułku.
Pułk zasłużył się szczególnie w wojnie polsko-rosyjskiej 1920, kiedy w pierwszej fazie działań na linii frontu uczestniczył z powodzeniem w ofensywie kijowskiej, a następnie walnie przyczynił się do rozgromienia rosyjskiej Armii Konnej komandarma Siemiona Budionnego w największej bitwie kawaleryjskiej XX wieku pod Komarowem na ziemi zamojskiej.
W 1939 8. Pułk wchodził w skład Krakowskiej Brygady Kawalerii pod dowództwem gen. bryg. Zygmunta Piaseckiego, ta zaś należała do Armii "Kraków". Pułkiem dowodził ppłk dypl. Włodzimierz Dunin-Żuchowski. 3 września 8. Pułk oddzielił się od brygady, stoczył zwycięską bitwę pod Szczekocinami, aby następnie przyłączyć się do Armii Lublin. Lecz mimo kilku odniesionych zwycięstw Pułk poniósł bardzo dotkliwe straty i ostatecznie został rozbity podczas prób przedostania się do Rumunii. Tylko I szwadronowi udało się dotrzeć na Węgry. W czasie wojny tradycje Pułku były utrzymywane przez oddziały partyzanckie AK oraz oddziały Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Pułk ostatecznie przestał istnieć w 1945.