Welgetempereerde stemming
Welgetempereerde stemming is een verzamelnaam voor een aantal muzikale stemmingen met als belangrijkste karakteristiek dat er geen intervallen in voorkomen die voor het gehoor onaanvaardbaar van de reine stemming afwijken. De intervallen zijn echter niet evenredig zwevend.
Het grote voordeel van deze stemmingen boven de daarvóór gebruikelijke middentoonstemming is dat nu àlle toonsoorten speelbaar zijn. Daarenboven hadden de verschillende toonsoorten in de welgetempereerde stemmingen elk een eigen karakter door de verschillend klinkende drieklanken.
Het bekende Das Wohltemperierte Klavier van Johann Sebastian Bach diende niet, zoals velen denken, om de voordelen van de gelijkzwevende stemming aan te tonen, maar veeleer om de verschillende karakters van de toonsoorten te laten uitkomen, en daarnaast aan te tonen dat de middentoonstemmingen ongeschikt zijn voor toonsoorten met veel voortekens.
Wel hebben de verschillende toonsoorten elk een eigen karakter, wat niet het geval is in de later opgekomen gelijkzwevende stemming.
De eerste welgetempereerde stemming in Europa was de in 1691 door Andreas Werckmeister geïntroduceerde Werckmeisterstemming. Verdere welgetempereerde stemmingen stammen van de Bach-leerling Kirnberger.
Tegenwoordig worden instrumenten met vaste toonhoogten meestal niet welgetempereerd, maar zo nauwkeurig mogelijk evenredig zwevend gestemd, met halve tonen met een frequentieverhouding ![{f_2 \over f_1} = \sqrt[12]{2} \approx 1{,}05946309](../../../math/7/c/e/7ce4a7daf8bafaf6c97cccf64214ca51.png)
.
[bewerk] Literatuur
- Alfred Dürr: Johann Sebastian Bach – Das Wohltemperierte Klavier. Bärenreiter, Kassel 1998, ISBN 3-7618-1229-9
