Waterpas
Een waterpas is gereedschap dat wordt gebruikt om te bepalen of een oppervlak zich exact horizontaal of verticaal ten opzichte van de werking van de zwaartekracht bevindt.
De samenstelling van het gereedschap is geniaal eenvoudig. Het heeft een starre, vlakke ondergrond, en een weinig ovaliserend doorzichtig kunststof buisje met daarin een gekleurde vloeistof en een klein luchtbelletje. In het midden van dit buisje zijn twee streepjes aangebracht met een tussenruimte gelijk aan de afmeting van de bel. Plaats het waterpas op het oppervlak welke gecontroleerd moet worden en kijk vervolgens naar de bel in het buisje. Staat de bel in het midden van het buisje (libel) tussen de streepjes dan noemen we de stand waterpas.
De correcte werking van een waterpas wordt gecontroleerd door het waterpas op te stellen, af te lezen, een halve slag te draaien en opnieuw af te lezen. Geeft het waterpas in beide posities een gelijke stand (d.w.z. afwijking van de horizontaal) dan is het waterpas goed. Zijn de twee standen niet gelijk, dan kan de fout van de waterpas hersteld worden door met de stelschroefjes naast de libel het halve verschil weg te regelen.
Het waterpas wordt veelvuldig gebruikt in de bouw voor het stellen van deuren, kozijnen, muren etc. Voor de grotere objecten gebruikt men dan een zogenaamde stelwaterpas, een waterpas van grotere lengte (ca. 180 cm). Ook in de installatietechniek gebruikt men het waterpas voor het opstellen van toestellen en aanleg van leidingdelen.
Er bestaan ook waterpassen die een hoek van 45 graden vast kunnen stellen.
Een bijzondere waterpas is het slangwaterpas. Deze bestaat uit een gewone tuinslang gevuld met water. Aan beide uiteinden zit een glaasje bevestigd, waarop een afleesmogelijkheid zit. Een dergelijk waterpas is bijzonder handig om over grotere afstanden iets horizontaal te maken, mits alle lucht uit de tuinslang is. De werking berust op de wet van de communicerende vaten.
Er zijn ook laserwaterpassen. Deze staan op een statief, welke in een horizontaal vlak rondgedraaid kan worden. Het laser waterpas heeft nog steeds afleesglaasjes, met de libellen.
[bewerk] Zie ook
- waterpasinstrument (gebruikt door landmeters)
