Vogelmelk
| Vogelmelk | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 De bloem lijkt op een ster |
||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||
|
||||||||||
| Geslacht | ||||||||||
| Ornithogalum | ||||||||||
 Overzicht van de gehele plant |
De Vogelmelk (Ornithogalum) is een geslacht van bolgewassen in de Aspergefamilie, maar viel vroeger onder de Hyacintenfamilie. De Latijnse naam Ornithógalum is afkomstig van een oude Griekse plantennaam, die vogelmelk betekent (ornithos=vogel, gala=melk).
Alle vogelmelk soorten zijn wettelijk beschermd!
Inhoud |
[bewerk] Andere namen
- De Duitse naam Milchstern (melkster) verwijst naar de witte bloemkleur en stervormige punten van de bloem.
- De Engelse naam Star of Bethlehem (ster van Bethlehem) gaat ook uit van de stervorm van de bloem en verwijst naar de Ster van Bethlehem in het bijbelverhaal over de geboorte van Jezus.
- De Nederlandse namen zijn, naast vogelmelk, ook wel akkermanneke en ster van Bethlehem.
[bewerk] Botanische beschrijving
De trosvormig gegroepeerde bloemen staan op stelen die ontspringen in de oksels van lancetvormige, schutbladen. De bloemen hebben zes kroonbladen, met op het midden van de achterzijde een duidelijk herkenbare groene streep. De doosvrucht bevat zwarte zaden.
De vogelmelksoorten hebben een 3 cm brede bol, waarvanuit kleinere nevenbollen kunnen ontstaan. De lijnvormige bladeren spruiten hier grondstandig uit voort. Ze zijn wat vlezig.
De vrucht is een zeshoekige doos.
[bewerk] Verspreiding
De meeste soorten zijn inheems in Zuid-Europa en Klein-Azië, al zijn er ook een aantal soorten inheems in Zuid-Afrika.
[bewerk] Gebruik
De bollen van de plant zijn eetbaar, vergelijkbaar met schorseneer.
[bewerk] Taxonomie
Het geslacht telt ongeveer honderd soorten, waarvan er een viertal in de Lage landen voorkomen.
Dit zijn:
- Bosvogelmelk (Ornithogalum pyrenaicum) ook wel pruissische asperge of Pyreneese vogelmelk genoemd, heeft jonge bladen die wel op dezelfde manier als asperges gegeten wordt. De bloemstengel wordt 1 meter hoog, de bloemtrossen worden 30-50 cm groot. Na de bloei blijven de bloemen geopend.
- Gewone vogelmelk (Ornithogalum umbellatum)
- Knikkende vogelmelk (Ornithogalum nutans)
- Piramidevogelmelk (Ornithogalum piramidale) (adventief bij ons voorkomend) is 40-80 cm hoog en afkomstig uit Zuid-Europa en Klein-Azië. De witte bloemen verschijnen in juni-juli in rijke trossen, die in het begin van de bloei piramidevormig zijn. De bloemblaadjes draaien na de bloei ineen.
- Ornithogalum arabicum is een 30-80 cm hoge soort die begin zomer bloeit met komvormige witte bloemen. De plant overleeft in ons klimaat alleen zeer zachte winters.
- Ornithogalum aureum of Ornithogalum minatum is een natuurlijke gele variatie.
- Ornithogalum balansae is inheems in Anatolië, het bloeit in maart-april met een groot aantal stervormige witte bloemen.
- Ornithogalum caudatum is inheems in Zuid-Afrika, die hier lang populair was als kamerplant of kasplant. Bij ons is deze plant met haar 30-60 cm lange bladeren en 9-10 cm brede knol niet winterhard. De 90 cm lange bloeistengel zit vol witte bloemen, en is uitsteend bruikbaar als snijbloem.
- Ornithogalum dubium komt van origine uit Zuid-Afrika, en wordt tegenwoordig als kamerplant geteeld. De plant heeft 1 - 3 bloemstelen met fel oranjegekleurde bloemen.
- Ornithogalum narbonense is inheems in het Midden-Oosten. De bloemen zijn stervormig.
- Ornithogalum thyrsoides wordt wel zuidenwindlelie genoemd. Deze tot 70 cm hoge soort bloeit afhankelijk van de planttijd begin voorjaar of begin zomer met dichte aren van komvormige, 3 cm grote witte bloemen. Ook deze soort is bij ons slechts half winterhard. Omdat ze bij ons niet winterhard zijn, moeten ze bij ons in kassen gekweekt worden. In Zuid-Afrika worden ze veel als snijbloem gekweekt.
