The Ex
The Ex is een Nederlandse band, begonnen in 1979 als anarchistische punkband. The Ex is ontstaan uit de kraakbeweging in Amsterdam en Wormer, en geïnspireerd door bands als The Fall. Later gaat de band in meer muziekgenres en -stijlen spelen, als noise, folk, etnische muziek, improvisatie en jazz. De band geniet internationale waardering door de maatschappijkritische boodschap en het energieke, ritmische, atonale gitaarspel en de woedende zang van zanger G.W. Sok. De band maakt zijn eigen posters en tekstboekjes zelf om kosten te besparen. Hierdoor blijft de maximale verkoopprijs van de albums altijd laag. Ook brengen ze alle albums in eigen beheer uit, in de beginjaren onder steeds een andere platenmaatschappij.
Inhoud |
[bewerk] Jaren tachtig
In juni 1980 wordt de eerste EP uitgebracht, All Corpses Smell the Same. Later dat jaar brengt de band het eerste album uit, Disturbing Domestic Peace. Het muziekspel is ondergeschikt aan de teksten, die bestaan uit rechttoe-rechtaan statements over politiek en misstanden in de maatschappij. Het tweede album, History is What's Happening uit 1982, wordt gezien als een muzikale vooruitgang. John Langford produceert het derde album, Tumult uit 1983. Enkele maanden later komt de 12 inch Gonna Rob The Spermbank uit.
De band bestaat rond deze tijd uit vijf mensen: G.W. Sok (zanger, echte naam: Jos Kley), Terrie (gitaar), Sabien (drums), Luc en Joke (beiden basgitaar). Achternamen spelen geen rol bij The Ex. Deze bezetting brengt in 1984 de dubbelelpee Blueprints For A Blackout uit, waarin meer wordt geïmproviseerd en ook nieuwe muziekinstrumenten wordt gebruikt, waaronder viool, hobo, marimba en zelfs olievaten. Later dat jaar wisselt de band van drummer: Sabien maakt plaats voor Katrin. Het jaar daarop verlaat ook Joke de groep. In 1985 wordt Pokkeherrie uitgebracht. Op dit album spelen experimenten geen rol en klinkt de band weer als op de oude elpees, gedomineerd door de gitaar van Terrie.
In 1986 wordt John van de Weert, voormalig zanger en gitarist van de Rondos, even lid van de band en samen nemen ze de dubbelsingle "1936: The Spanish Revolution" op. Op de single staan Spaanse volksliedjes, en wordt vergezeld door een fotoboek. De single wordt vooral in Engeland een groot succes. Too Many Cowboys, het zesde album uit 1987, bestaat gedeeltelijk uit live-materiaal. Ook is er een flexidisc aan het album toegevoegd, met daarop het nummer "Wie Vermoordde Hans K.?", gebaseerd op "Who Killed Davey Moore?" van Bob Dylan. Datzelfde jaar werkt de band samen met de Engelse punkband Chumbawamba onder de naam Antidote.
In 1988 verlaat John de band. Hij wordt vervangen door gitariste Nicolette. Ook richt de band de platenmaatschappij Ex Records op. Hierop verschijnt Hands Up! You're Free, een verzameling nummers die zijn opgenomen tijdens de drie Peel Sessions in '83, '85 en '86. Ook wordt Aural Guerrilla opgenomen, wederom geproduceerd door Langford, en wordt de single "Rara-rap" uitgebracht, een aanklacht tegen de apartheid. Ze leveren enkel nummers voor het verzamelalbum Intifada, waarmee ze de Palestijnen steunen.
Op de meer experimentele en jazzy dubbelelpee Joggers & Smoggers uit 1989 werken verscheidene gastmuzikanten mee, waaronder leden van Sonic Youth, Dog Faced Hermans en Ab Baars. Nicolette is rond deze tijd alweer uit de band verdwenen. De band bracht op het Dissonanten festival te Rotterdam het album live ten gehore, samen met een groot aantal van de gastmuzikanten.
[bewerk] Jaren negentig
In 1990 werkt de band samen met The Mekons op het Engelse label Clawfist. Ook begint een samenwerking met de experimentele cellist Tom Cora. In 1991 begint de band een singlesproject. Ze bieden een abonnement aan, waarbij een geïnteresseerde, na f36,- te hebben betaald, een jaar lang iedere twee maanden een single thuisgestuurd krijgt. Een single bevat vier nummers die zijn opgenomen tijdens een optreden in het Bimhuis te Amsterdam, waarbij ze worden bijgestaan door o.a. Ab Baars, Han Bennink en Wolter Wierbos. Ook verschijnt er dat jaar een nieuw album, Scrabbling At The Lock, een samenwerking met Tom Cora. Ook Andy, de gitarist van Dog Faced Hermans, speelt vanaf dan mee met de band. Dit album wordt de best verkochte plaat van de groep. Begin januari 1992 ontvangt de band op Noorderslag de BV Popprijs '91.
In 1993 komt werken The Ex en Tom Cora voor de tweede keer samen op And The Weathermen Shrug Their Shoulders. Het jaar daarop begint de band een serie optredens onder de titel It's All Too Beautiful, waarbij muziek en dans tegen elkaar ingaan. Tijdens de optredens wordt de band bijgestaan door Joop van Brakel en een dansgroep, onder leiding van choreograaf Wim Kannekens. De optredens duren tot in 1995.
In 1995 wordt stemkunstenaar Han Buhrs bij de band, en samen met hem nemen ze het album Mudbird Shivers op. Door de komst van Buhrs kan de band ook blues-invloeden in de muziek verwerken. In 1994 stopt Dog Faced Hermans, waardoor Andy definitief zich bij The Ex aansluit. In deze samenstelling brengt de band het geïmproviseerde dubbelalbum Instant op, waarop samenwerkingen met oude vrienden staan. Ook geven ze dat jaar een feest in Paradiso, onder de naam "Plezante Aangelegenheid".
Na dit feest wordt het rustiger rond de band. De bandleden gaan andere muzikale projecten aan. Enkele leden werken samen met de klezmerband Kletka Red en met het dansgezelschap Magpie. Buhrs verlaat begin '97 de band. Datzelfde jaar brengt G.W. Sok Ex-Rated uit, een bundel met een groot aantal van zijn songteksten.
De band treedt over de hele wereld op. In 1998 gaat de band naar de Verenigde Staten, waar ze samenwerken met producer Steve Albini, die het album Starters Alternators voor ze produceert. Ook nemen ze hier in '99 met Tortoise een mini-album op. In mei 1999 viert de band haar twintigjarig bestaan in Paradiso, waarop ze samenspelen met onder andere De Kift en Shellac.
[bewerk] Jaren 2000
In juni 2000 treedt The Ex op op het Holland Festival, waarop ze samenwerken met een twintigkoppige big band. Onder andere columnist Jan Mulder en dirigent Hamisch McKeich werken mee aan dit optreden. Ook maakt Gitarist Terrie twee geïmproviseerde albums, één met Ab Baars en één met Han Bennink. In 2001 komt het wederom door Albini geproduceerde album Dizzy Spells uit, waarna de band op tournee gaat door Europa en de Verenigde Staten. Ook In the Fishtank komt uit, een album waarop The Ex met Sonic Youth samenwerkt.
Samen met Han Bennink geeft de band in 2002 enkele concerten in Ethiopië. Later dat jaar treden ze ook op in Frankrijk. In 2003 verlaat bassist Luc de band; hij wordt vervangen door contrabassiste Rozemarie, die onder andere in het Koninklijk Concertgebouworkest heeft gespeeld. Zij verlaat in 2005 de band weer. De band gaat weer op tournee, waarbij ze onder andere optreden in Italië, Eritrea en een drieweekse tournee door de Verenigde Staten. In de Verenigde Staten werken ze voor de derde keer samen met Albini voor het dubbelalbum Turn, dat in 2004 wordt uitgebracht. Ook gaat de groep dat jaar voor de tweede keer op tournee door Ethiopië. In 2005 brengt de band samen met de Franse geluidsdichter Anne James Chaton het album In The Event uit, evenals de singlecompilatie Singles.Period.
[bewerk] Discografie
- Disturbing Domestic Peace (1980)
- History Is What's Happening (1982)
- Tumult (1983)
- Blueprints for a Blackout (1984)
- Pokkeherrie (1985)
- Support The Miners' Strike (live, met Morzelpronk + Nico en Zowiso, 1985)
- Too Many Cowboys (1987)
- Aural Guerrilla (1988)
- Hands Up! You're Free (1988)
- Joggers & Smoggers (1989)
- Scrabbling At The Lock (1991)
- And The Weathermen Shrug Their Shoulders (1993)
- Instant (1995)
- Mudbird Shivers (1995)
- Starters Alternators (1998)
- In The Fishtank (met Tortoise, 1999)
- Dizzy spells (2001)
- Een Rondje Holland (onder de naam Ex Orkest, 2001)
- Fiets (2002)
- In the Fishtank 9 (met Sonic Youth en ICP, 2002)
- Turn (2004)
- In The Event (met Anne James Chaton, 2005)
- Singles.Period (singlescompilatie, 2005)
- Moa Anbessa (met Getatchew Mekuria + Guests, 2006)
[bewerk] Bronnen
- Frans Steensma (red), "OOR's Eerste Nederlandse Pop-encyclopedie" (14e editie, Amsterdam, 2004)
