Subcomandante Marcos

Delegado Zero, oftewel Afgevaardigde Nul, is de woordvoerder en belangrijkste ideoloog van het Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger, een revolutionaire beweging die actief is in Chiapas in Mexico. Het is niet duidelijk of hij slechts een woordvoerder is, of ook de leider van de beweging. Hij is in ieder geval de Zapatista die het meest op de voorgrond treedt. Vóór 2006 noemde hij zichzelf Subcomandante Insurgente Marcos, en onder die naam is hij nog altijd bekender.

Inhoud 1 Identiteit 2 Geschriften 3 Zie ook 4 Bronnen

[bewerk] Identiteit

Marcos verschijnt altijd in het openbaar in een bivakmuts en meestal ook met een pijp. De gezichtsbedekking die hij draagt is traditioneel voor Mexicanen die zich verzetten voor onrechtvaardigheid. In de twintigste eeuw gingen bijvoorbeeld Superbarrio en El Santo altijd gemaskerd door het leven, en ook uit de koloniale tijd zijn verslagen bekend van gemaskerde opstandelingen die zich verzetten tegen het Spaanse gezag. Door dit mysterieuze uiterlijk wordt hij ook wel als sekssymbool gezien. Soms heeft hij een invalide haan aan zijn zijde, genaamd pinguin. In 2006 doorkruiste hij Mexico op een zwarte motorfiets in het kader van de 'alternatieve campagne' van de Zapatistas in de aanloop naar de presidentsverkiezingen, waaraan ze overigens niet deelnamen. Deze campagne was ook de aanleiding voor zijn naamsverandering.

Marcos' achtergrond is onzeker. De Mexicaanse identificeerde hem in 1996 als Rafael Sebastián Guillén Vicente. Guillén studeerde aan een jezuïtisch instituut in Tampico en later aan twee universiteiten in Mexico-stad. Hij haalde een master filosofie aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico (UNAM) en was actief in Nicaragua ten tijde van de sandinistische revolutie.^[1] Kort daarna verdween hij. Guilléns familie weet niet wat er met hem gebeurd is, en wil niet zeggen of ze denken dat Guillén Marcos is. Marcos zelf heeft altijd ontkend Guillén te zijn. Opvallend is dat Guillén geen Indiaan is, hoewel het EZLN wel grotendeels een Indiaanse beweging is.

In een interview met Gabriel García Márquez gaf Marcos aan te zijn opgegroeid in een middenklassegezin. Zijn ouders waren beiden leraren op het Mexicaanse platteland. Hij las thuis lezen, uit de krant, in plaats van op school en leerde de wereld kennen vanuit romans, wat hem—naar eigen zeggen—een heel andere kijk op de wereld gaf dan mensen die de wereld zien door de massamedia. Ook las hij revolutionaire lectuur, waaronder Marx en Engels, maar was—opnieuw naar eigen zeggen—op dat moment al te 'gekneed' door de ironie van de literatuur.^[2]

Marcos radicaliseerde waarschijnlijk door het met harde hand ingrijpen van de overheid bij de studentenopstanden van 1968 en later. Hij was oorspronkelijk maoïst, maar is tegenwoordig aanhanger van een meer praktische vorm van socialisme. Hij is verder beïnvloed door Che Guevara (door sommigen wordt Marcos als Ches opvolger gezien), door de Italiaanse marxistisch denker Antonio Gramsci en door de Mexicaanse anarchistische geïnspireerde revolitionair Emiliano Zapata.

[bewerk] Geschriften

Naast revolutionair is Marcos ook schrijver van zowel politiek als literair werk: tussen 1992 en 2006 publiceerde hij meer dan 200 verhalen en essays en 21 boeken. Een aantal essays zijn gebundeld in het boek Ons Woord is Ons Wapen, waarvan het voorwoord werd geschreven door José Saramago. Met misdaadauteur Paco Ignacio Taibo II schreef hij de roman Muertos incómodos. Verder werkte hij samen met onder anderen Noam Chomsky en Naomi Klein.

[bewerk] Zie ook

• Andersglobalisme

[bewerk] Bronnen