Literatuur
Het woord literatuur (ook wel (de) letteren) heeft verschillende, dicht bij elkaar liggende betekenissen. De ruimste is dat literatuur de verzameling van alle teksten is, geschreven en in mondelinge vorm.
Literatuur wordt ook wel in een enge betekenis gebruikt, waarbij zij tegenover lectuur is gesteld. In die zin zou literatuur de hoge, elitaire vorm en lectuur de lage, populairdere vorm van teksten aanduiden.
Zowel aan gedichten en poëzie als aan toneel- en filmteksten, als aan prozateksten die geheel of gedeeltelijk zijn verzonnen (bijvoorbeeld de roman) als aan proza dat verwijst naar waargebeurde verschijnselen en personen (onder meer de brief, het essay en de autobiografie) kunnen literaire eigenschappen worden toegeschreven. Literaire eigenschappen worden beschreven in het artikel over een aan literatuur verwante term: bellettrie.
Literatuur zou je daardoor als volgt kunnen definiëren: een verzameling woorden die door de smaakmakende gemeenschap als waardevol wordt beschouwd en volgens die gemeenschap bijzondere kenmerken heeft. Het blijft natuurlijk de vraag wie die "smaakmakende gemeenschap" precies is - veelal is dit een diffuus geheel van personen die samen het literaire veld uit maken. Het betreft dus literatuurwetenschappers, recensenten, critici, schrijvers, opiniemakers, uitgevers, journalisten, mediafiguren, studenten, samenstellers van schoolboeken, leden van literaire jury's, enzovoort. Dit literaire veld is uiteraard steeds in beweging (het verandert steeds)en onderling verdeeld. Zo verandert het literaire canon dat door de werkzaamheden van het veld tot standkomt doorheen de tijd.
Ook niet-literaire teksten kunnen literaire eigenschappen hebben - het onderscheid literatuur-lectuur betreft immers eerder een continuüm, geen zwart-wittegenstelling. Zo blijft van veel schrijvers onduidelijk of ze nu wel of niet tot de literatuurproducenten kunnen worden gerekend. Een voorbeeld hiervan is de schrijver Godfried Bomans, door velen als literair schrijver beschouwd, maar ook door velen weer niet.
De term wordt ook gebruikt om een coherente verzameling van werken die een bepaalde eigenschap gemeen hebben aan te duiden, bijvoorbeeld: vakliteratuur, de Duitse literatuur of een zogenaamde literatuurlijst.
De studie van de literatuur wordt letterkunde of literatuurwetenschap genoemd.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Literatuur
- H. van Gorp en R. Ghesquiere: Lexicon van literaire termen, Martinus Nijhoff, Groningen, 1998.
