Stengun
De Stengun (of kortweg Sten) was een reeks van Britse 9 mm pistoolmitrailleurs die tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Koreaanse Oorlog veel werden gebruikt door de strijdkrachten van het Verenigd Koninkrijk en het Britse Gemenebest. Ze stonden bekend om hun simpele ontwerp en betrekkelijk lage productiekosten. De naam STEN is een acroniem dat is ontleend aan de namen van de belangrijkste twee ontwerpers, majoor Reginald Shepherd en Harold Turpin, gecombineerd met de letters EN van "ENfield", de vestigingsplaats van de Royal Small Arms Factory (RSAF) in Enfield Lock in Londen. Gedurende de jaren veertig zijn er zo'n 4 miljoen Stens gemaakt.
[bewerk] Geschiedenis
De Sten werd ontworpen op het moment dat het Verenigd Koninkrijk de Battle of Britain voerde en vreesde voor een invasie door Nazi-Duitsland. Bij Duinkerken waren veel wapens verloren gegaan, en het leger werd uitgebreid. Tot in 1941 kochten de Britten van de Amerikanen alle Thompson pistoolmitrailleurs die ze maar konden krijgen, maar zelfs dat dekte bij lange na de behoefte niet en toen de Amerikanen in de oorlog gingen meevechten werden de tekorten nog groter. Bovendien waren ze niet bepaald goedkoop. Daarom kreeg de Royal Ordnance Factory Enfield opdracht om een alternatief te ontwikkelen, dat bovendien veel goedkoper moest zijn.
De eerste versie, Mark I, werd in juni 1941 bij het Britse leger ingevoerd. De Mark V versie uit 1944 werd nog tot in de jaren zestig gebruikt en werd toen geleidelijk aan uitgefaseerd, en vervangen door de Sterling pistoolmitrailleur. Andere leden van het Brits Gemenebest ontwikkelden hun eigen vervangers.
[bewerk] Ontwerp
De Sten was zo ontworpen dat voor de productie zo min mogelijk specialistische kennis nodig was. Zoals veel massawapens bestond de Sten uit eenvoudige metalen onderdelen, die nauwelijks hoefden te worden gelast. Veel van de productie werd uitbesteed aan kleine werkplaatsen, waarna de wapens bij Enfield werden geassembleerd. In de loop van de oorlog werd het ontwerp nog aangepast, en tenslotte koste de productie van het basismodel, de Mark III, nog maar vijf manuren. Sommige goedkope versies bestonden uit niet meer dan 47 onderdelen. Die zagen er kaal uit; niet meer dan een pijp en een een metalen lus als handgreep. De Mark I was wat beter afgewerkt, met een houten handgreep.
De Stengun had een kamer voor 9 x 19 mm parabellum pistoolmunitie, wat handig was omdat veroverde Duitse munitievoorraden dan ook konden worden gebruikt. Een Sten was klein en kon uit elkaar worden genomen tot alleen een paar er onschuldig uitziende onderdelen over bleef. Dit maakte de Sten vooral handig voor acties van partizanen. Guerrillastrijders in West- en Oost-Europe raakten bedreven in het repareren, aanpassen en tenslotte zelf nabouwen van de Sten. In bezet Polen werden meer dan 2000 Stens vervaardigd en ongeveer 500 vergelijkbare Blyskawica pistoolmitrailleurs. De Stens werden door soldaten vaak afgekraakt wegens hun onnauwkeurigheid, die het gevolg was van een wel erg simpel vizier, en omdat ze als gevolg van een slecht ontworpen magazijn vaak vastliepen. Verder gingen ze gemakkelijk per ongeluk af als ze op de grond vielen of een tik kregen. Het ontwerp werd tijdens de oorlog nog voortdurend verbeterd.
Omdat de Sten zo eenvoudig te maken was, produceerden de Duitsers aan het eind van de oorlog hun eigen versie, de MP 3008.
naam Sten Gun
land Verenigd Koninkrijk
introductie 1941
gebruikt in Tweede Wereldoorlog, Koreaanse Oorlog
type pistoolmitrailleur
kaliber 9 mm parabellum
cilinder 196 mm
magazijn 32 kogels
gewicht 3.18 kg
lengte 760 mm
varianten Mk I, II, II(S), III, V
aantal gemaakt 3.7 miljoen
