Spoorwegsein
Een sein geeft de machinist van een trein opdrachten.
Inhoud |
[bewerk] Nederland
Het huidige seinstelsel in Nederland is ingevoerd in 1954 en wordt aangeduid als Seinstelsel 1954.
[bewerk] Armseinen of mechanisch sein
Een armsein bestaat uit een paal met een beweegbare arm. Deze arm wordt elektrisch of met trekdraden bediend. Een groot nadeel van armseinen ten opzichte van lichtseinen is de slechte zichtbaarheid bij mist, de mogelijkheid op vastvriezen in de winter en de grotere slijtage. Een voordeel van een armsein is dat het geen last kan hebben van een computerstoring of van een stroomstoring: het sein wordt met trekdraden, dus mechanisch, bediend en kan daarom geen last hebben van stroomuitval. In België en Nederland (sinds 1985) komen armseinen (vrijwel) niet meer voor. In Duitsland komen armseinen nog veel voor.
[bewerk] Vast sein
Met vaste seinen worden seinen bedoeld die niet verplaatsbaar zijn. Hieronder vallen lichtseinen en borden.
[bewerk] Borden
De belangrijkste borden zijn de snelheidsborden:
- Groen met zwart getal (driehoek met de punt omhoog. In België is het getal wit gekleurd): de snelheid mag worden verhoogd naar de op het bord aangegeven snelheid (getal * 10 km/h). Groen 13 betekent dus snelheid verhogen tot max. 130 km/h.
- Geel met zwart cijfer (driehoek met de punt omlaag): snelheid verminderen tot de aangegeven snelheid. Geel 8 betekent dus afremmen tot 80 km/h.
- Wit met zwart cijfer (vierkant bord. In België staat er om het cijfer een cirkel): Maximaal toegestane snelheid. Na het bord 'geel 8' volgt het bord 'wit 8'. Voorbij het witte bord mag de snelheid van 80 km/h niet overschreden worden.
[bewerk] Lichtseinen
Bij een lichtsein wordt het seinbeeld gevormd door lichten.
[bewerk] Nederland
Sinds 1954 is huidige lichtseinstelsel in gebruik. Het Nederlandse lichtseinstelsel is het eenvoudigste in de hele wereld. Het Nederlandse lichtsein bestaat meestal uit drie lichten: groen, geel en rood. Het sein kent twee verschijningsvormen: een hoog sein, waarbij de lampen boven elkaar geplaatst zijn en een dwergsein: een laag bij de grond geplaatst sein, waarbij de lampen in een driehoek geplaatst zijn. Additioneel kan een hoog sein voorzien zijn van een cijferbak, waarop met een verlicht getal de toegestane of opgelegde snelheid is aangegeven (waarbij de nul is weggelaten, een cijfer 8 komt dus overeen met 80 km/h).
[bewerk] Betekenis
De meest voorkomende seinbeelden:
- Groen: voorbijrijden toegestaan met de maximale ter plaatse geldende snelheid.
- Groen knipper: voorbijrijden toegestaan met max. 40 km/h.
- Groen knipper met verlicht getal: voorbijrijden toegestaan met de door het getal aangegeven snelheid.
- Geel: snelheid begrenzen tot 40 km/h of zoveel minder om voor het eerstvolgende stoptonend sein te kunnen stoppen.
- Geel met verlicht getal: afremmen naar de aangegeven snelheid.
- Geel knipper: rijden op zicht (achter het sein op elk moment kunnen stoppen met een maximle snelheid van 40 km/h)- dit seinbeeld wordt gebruikt om een trein- of rangeerbeweging te laten plaatsvinden naar een reeds bezet spoor of een opstelterrein.
- Rood: Stop voor het sein. Dit sein mag niet gepasseerd worden.
Buiten deze basisbetekenissen zijn er nog andere betekenissen. Alle lichtseinen en borden zijn te vinden in Seinenboek van de divisie Rail van de Inspectie van Verkeer en Waterstaat [1].
[bewerk] LED-sein
Bij steeds meer lichtseinen worden de gloeilampen vervangen door LED's. Led's zijn onderhoudsvriendelijker en hebben een langere levensduur, maar hebben als nadeel dat ze de machinist 's nachts verblinden.
[bewerk] België
Het Belgische lichtstein bestaat meestal uit vijf lichten. Van boven naar beneden: groen, rood, geel en wit en rechts van het bovenste (groene) licht zit nog een geel licht.
[bewerk] Betekenis
De meest voorkomende Belgische seinbeelden:
- Groen licht: voorbij rijden met plaatselijke snelheid toegestaan.
- Groen-Geel (Verticaal): het volgende sein is staat open en is Geel-Geel (diagonaal). Dit Geel-Geel (diagonaal) sein staat binnen remwegafstand van een volgend sein dat mogelijk rood toont.
- Groen-Geel (Horizontaal): het volgende sein staat open maar legt een snelheidsbeperking op. De bestuurder moet afremmen tot 40 km/h.
- Geel-Geel (diagonaal): afremmen om tijdig te kunnen stoppen voor het volgende, mogelijk rode, stoptonende sein.
- Rood: Stop voor het sein. Dit sein mag niet gepasseerd worden, tenzij met een bevel.
- Rood-Wit: voorbij rijden toegestaan als kleine beweging. (meestal bij bezetspoor of rangering)
Vast brandende seinen geven de bestuurder aan dat hij onder het regime normaalspoor (links)rijdt. Knipperende seinen geven de bestuurder aan dat hij onder het regime tegenspoor rijdt (rechts).
[bewerk] Cabinesein
De volgende ontwikkeling in het seinwezen is het sein in de cabine. De treinbeïnvloeding wordt dan in feite gecombineerd met de seinen. De bestuurders van de Rotterdamse metro en de machinisten van de Franse TGV's rijden volledig op cabineseinen. Lichtseinen langs de baan zijn hier dan ook niet te vinden.
Bij het European Train Control System (ETCS) wordt gebruikgemaakt van cabinesignalering bij de levels 2 en 3.
[bewerk] Front- en sluitseinen
De voor- en achterverlichting van een trein worden respectievelijk front- en sluitsein genoemd. In Nederland bestaat het frontsein uit drie witte lichten: twee lichten op gelijke hoogte en een licht midden daarboven. Het sluitsein bestaat uit twee rode lichten op gelijke hoogte. In België bestaat het frontsein uit twee witte lichten op gelijke hoogte. In Nederland kan met deze lichten naast front- en sluitsein ook het rangeersein (een wit licht) of gevaarsein (twee rode lichten op gelijke hoogte en een tot drie witte lichten; betekenis: tegenligger nadert gevaar) getoond worden. Het Belgische gevaarsein bestaat uit twee wisselend knipperende witte lichten. Het Belgische rangeersein bestaat uit 2 witte lichten op gelijke hoogte aan de voor en achter zijde van de trein.
