Rozenoorlogen
De Rozenoorlogen is een benaming van de binnenlandse strijd in Engeland van 1455 tot 1485. De strijd handelde tussen twee adelspartijen, die zich plaatsten achter respectievelijk het huis Lancaster en het huis York. Zoals op veel plaatsen in Europa was er door vererving en onderlinge oorlog een politieke lappendeken ontstaan waar twee grote coalities van feodale lenen om de macht in het land streden. (In de Nederlanden waren er bijvoorbeeld de Hoekse en Kabeljauwse twisten en de burgeroorlog tussen Schieringers en Vetkopers.)
Beide huizen stamden af van Edward III Plantagenet. Diens rechtmatige opvolger Richard II werd echter door zijn baronnen onder Hendrik Bolingbroke, de hertog van Lancaster afgezet (1399) en zo kwam met Hendrik IV deze zijtak door usurpatie op de troon. Zijn zoon Hendrik V was aanvankelijk bijzonder succesvol in de Honderdjarige Oorlog in Frankrijk en dwong de zwakzinnige Franse koning hem zijn dochter als vrouw te geven en zijn eigen zoon de dauphin tot bastaard te verklaren. Voordat Hendrik echter de Franse kroon vast in handen kon nemen stierf hij en liet hij een baby als opvolger na. Doordat deze als koning Hendrik VI (1422-1461) net als zijn Franse grootvader zwakzinnig was, moest de regering diverse keren worden waargenomen door een regentschapsraad die, bezet door Lancasters, zich schuldig maakte aan nepotisme. Een andere zijtak, York, begon een burgeroorlog en wist het koningschap over te nemen, eerst onder Edward IV.
De Lancasters, aangevoerd door Hendriks vrouw Margaret vochten echter terug en er waren een aantal veldslagen waarbij veel bloed vloeide. Hendrik kwam zelfs korte tijd terug op de troon, hoewel hij daar zelf weinig van merkte. Hij was inmiddels echt gek geworden. De hertog van Warwick speelde een grote rol in deze tijd, hij wordt wel de kingmaker genoemd omdat hij er niet voor terugdeinsde van partij te wisselen en weer een ander op de troon te zetten. Uiteindelijk werden echter Margaret en haar zoon gedood. Toen Edward ook stierf verhinderde zijn broer Richard III dat Edwards zoontje (Edward V) de troon over kon nemen. Zijn neefje verdween in de Tower.
Hendrik VII Tudor, die in de verte verwant was aan de inmiddels grotendeels uitgemoorde Lancasters, versloeg in 1485 bij Market Bosworth ten slotte Richard III en trouwde met Edward IV's dochter Elizabeth. Hiermee kwam de burgeroorlog ten einde.
[bewerk] Shakespeare
De rozenoorlogen zijn vooral bekend geworden door de toneelstukken die William Shakespeare erover geschreven heeft. Hoewel hij daarin een goede afschildering van deze voor Engeland rampzalige tijd geeft, neemt hij het niet altijd even nauw met de historische werkelijkheid. Zo worden in zijn stukken de huizen Lancaster en York gesymboliseerd door respectievelijk een rode en een witte roos, maar dat is niet op de geschiedenis gebaseerd. Richard III wordt ook afgeschilderd als een vreselijke schurk die onder andere zijn neefjes vermoordde, maar het is heel goed mogelijk dat het Hendrik Tudor was die daar verantwoordelijk voor was.
