Metathese (scheikunde)
Metathese reacties of dubbele uitwisselings reacties treden hoofdzakelijk op in waterig milieu. In het algemeen wordt een chemische reactie een metathese genoemd als het van het volgende type is:
A-B + C-D → A-D + C-B
waar delen van twee reagerende structuren van plaats wisselen. Een proces als dit kan voor komen tussen twee anorganische zouten als één van de producten niet oplosbaar is in water, waardoor de reactie voortgestuwd wordt, zoals in de volgende vergelijking:
AgNO3(aq) + NaCl(aq) → AgCl(s) + NaNO3(aq)
Een van de belangrijkste reacties in de organische chemie is de olefine metathese (vaak simpelweg metathese genoemd), en de verwante alkyn metathese. Bij de olefine metathese zorgt een metaalkatalysator ervoor dat twee helften van een olefine van plaats wisselen, bijvoorbeeld:
R1CH=CH2 + R2CH=CH2 → R1CH=CHR2 + H2C=CH2
De Nobelprijs voor de Scheikunde werd in 2005 toegewezen aan Yves Chauvin (Frankrijk), Richard R. Schrock (VS), en Robert H. Grubbs (VS) voor de ontwikkeling van de metathese in organische synthese (Nobelprijs 2005).
