Mat '64
Materieel '64 (Mat '64) is elektrisch treinmaterieel van de Nederlandse Spoorwegen ontworpen in 1964. Het heeft net als de voorganger (Mat '54), die Hondekoptrein werd genoemd, een bolle neus ter bescherming van de machinist. Het materieel bestaat uit zelfstandige treinstellen. Hierbij is een trein bestaande uit drie treinstellen afgebeeld.
In 2006 wordt Mat '64 nog steeds ingezet op vrijwel alle geëlektrificeerde baanvakken in Nederland, voornamelijk als stoptrein, maar ook wel als sneltrein en soms (bijvoorbeeld in de late uren) als intercity.
Inhoud |
[bewerk] Karakteristieken
Het prototype van Mat'64, Plan TT Treinstel Toekomst (treinstel 501) werd gebouwd in 1961 door Werkspoor en is inmiddels gesloopt. In de jaren 1964-1965 werden de vervolgserie Plan T gebouwd, vanaf 1966 werden de tweedelige treinstellen Plan V gebouwd.
Mat '64 is afgeleid van de enkele jaren daarvoor gebouwde lichtgewicht dieseltreinstellen Plan U en was het eerste materieel met de nu alomtegenwoordige zwenkzwaaideuren. Door het ten opzichte van Plan U ontbrekende gewicht van de dieselmotor is Mat '64 tot op heden het lichtste elektrische materieel in Nederland. Mat '64 was ook het eerste Nederlandse materieel met bagagerekken in de lengterichting boven de ramen, in plaats van dwars boven de banken zoals vroeger gebruikelijk was.
De treinstellen Plan T en de oudste stellen Plan V waren oorspronkelijk groen, vanaf het in 1968 afgeleverde treinstel 431 werden zij afgeleverd in de nieuwe NS stoptrein-huisstijl, geel met grijs en schuine blauwe banden. De groene stellen kregen in de jaren daarna ook deze kleurencombinatie.
Een duidelijk verschil tussen Plan V en T is natuurlijk het verschil in aantal rijtuigbakken: respectievelijk 2 en 4. Verder zijn bij de kopbakken op de cabine tegenwoordig de uiterste raampjes bij Plan T grijs geschilderd en bij Plan V geel. Zo is het dus aan de kopbak al te zien of het Plan T of Plan V is.
[bewerk] Plan T
Vierdelige elektrische treinstellen. 30 stellen (502-531) werden gebouwd in 1964-1965 door Werkspoor. Bij de laatste revisie, kregen deze stellen een nieuw interieur, met dezelfde stoelen als gebruikt in de Railhoppers, grotendeels in coach-opstelling. De wanden en vloeren in De T's werden zachtgeel, in plaats van wit/grijs.
Het is met een leeftijd van ruim 40 jaar anno 2006 het oudste reizigersmaterieel dat nog in regulier gebruik is bij de NS.
 Treinstel Plan T, vlak voor aankomst bij Utrecht Centraal. |
 Het interieur van Plan T, eerste klas. |
 Het interieur van Plan T, tweede klas. |
[bewerk] Plan V
Tweedelige elektrische treinstellen. 246 stellen (401-438, 441-483 en 801-965) werden gebouwd tussen 1966 en 1976 door Werkspoor (tot stel 840) en Talbot (841-965). In totaal zijn er 13 deelseries gebouwd, met veel onderlinge verschillen. De oudste stellen beschikten nog over een bagage/post-ruimte met klapstoelen aan het uiteinde van de treinstellen, later werd deze ruimte benut voor extra zitplaatsen.
Inmiddels is zijn de oudste deelseries (de treinstellen 401-438) gesloopt. Alleen treinstel 419 is bewaard gebleven, dit werd in 2004 weer teruggebracht in de oorspronkelijke groene kleur en is inmiddels museumtreinstel geworden.
Anders dan Plan T behield Plan V tot op heden het oorspronkelijke interieur, wel is bij de revisies in de jaren '90 de bekleding vervangen, in plaats van de oorspronkelijke donkergroene of rode bekleding, heeft de Plan V blauwe bekleding gekregen in de eerste klas, en groene (oudere stellen) of paarse (nieuwere stellen) bekleding in de tweede klas.
De treinstellen 901-915 zijn aangepast voor eenmanbediening op de lijn Dordrecht – Geldermalsen. De exploitatie met eenmanbediening is op deze lijn echter nooit ingevoerd, en deze treinstellen zijn weer in de gewone omloop opgenomen.
Van de treinstellen 936-965 is de elektrische installatie aangepast zodat deze sneller optrekken. Daardoor kunnen zij de huidige dienstregeling Zwolle – Emmen rijden. Deze zogenaamde super-V's vervingen hier de in december 2005 buiten dienst gestelde Railhoppers.
 Het interieur van Plan V, eerste klas. |
 Het interieur van Plan V, tweede klas. |
 Plan V-stellen te Uitgeest voor vertrek als Sprinter (Stoptrein) naar Amsterdam Centraal, 11 mei 2006. |
 Koppeling tussen twee stellen Plan V. |
[bewerk] Inzet
In de dienstregeling 2007 wordt op de volgende trajecten Mat '64 ingezet:
- 3300 Stoptrein Hoorn Kersenboogerd – Hoofddorp
- 3400 Sneltrein Hoorn – Haarlem (– Den Haag Centraal) (gemengd met DD-AR)
- 3700 Intercity Zwolle – Nijmegen
- 3800 Sneltrein Zwolle – Emmen
- 4400 Stoptrein 's-Hertogenbosch – Nijmegen
- 4500 Stoptrein Amsterdam C - Enkhuizen ('s weekends één Plan T, gemengd met DD-AR/DDM-1)
- 4800 Stoptrein Uitgeest - Haarlem - Amsterdam Centraal ('s weekends één Plan T, gemengd met DD-AR)
- 4900 Intercity Utrecht Centraal – Almere Oostvaarders (gemengd met DD-AR)
- 5000 Stoptrein Leiden Centraal – Dordrecht (gemengd met DD-AR)
- 5100 Stoptrein Den Haag Centraal – Roosendaal (gemengd met DD-AR)
- 5200 Stoptrein Tilburg West - Deurne
- 5400 Intercity Amsterdam Centraal - Haarlem - Zandvoort aan Zee ('s weekends één Plan T, gemengd met DD-AR)
- 5700 Stoptrein Utrecht Centraal – Hilversum – Leiden Centraal
- 5900 Stoptrein Utrecht Centraal – Rhenen
- 6000 Stoptrein Utrecht Centraal – Tiel
- 6300 Stoptrein Den Haag Centraal – Haarlem (gemengd met DD-AR)
- 6400 Stoptrein Eindhoven – Weert
- 6800 Stoptrein Roermond – Maastricht Randwijck
- 6900 Stoptrein Roermond – Heerlen
- 7000 Stoptrein Apeldoorn – Almelo
- 7200 Stoptrein Amsterdam Zuid – Utrecht Centraal
- 7500 Stoptrein Zutphen – Ede-Wageningen
- 8000 Stoptrein Zwolle – Emmen
- 8800 Intercity Leiden Centraal - Utrecht Centraal (gemengd met IRM)
- 9600 Stoptrein 's-Hertogenbosch – Eindhoven
- 16000 Stoptrein Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch
- 13600 Stoptrein Breda – Tilburg – 's-Hertogenbosch
- 14600 Stoptrein Roosendaal – Vlissingen (gemengd met DD-AR)
- 31300 Stoptrein Amersfoort – Ede-Wageningen (Connexxion)
- 31400 Stoptrein Amersfoort – Barneveld Noord (Connexxion)
- 32000 Stoptrein Maastricht Randwijck – Kerkrade Centrum (Veolia)
- 32100 Intercity Maastricht – Heerlen (Veolia)
- 32500 Stoptrein Dordrecht – Geldermalsen (Arriva)
[bewerk] Externe links
| Nederlandse Treinstellen | |
|---|---|
| Diesel: | Mat '34 · Dieselvijf · Blauwe Engel · DE4 (Nederlands-Zwitsers TEE-treinstel) · Plan U · Wadloper · DM '90 (Buffel) · LINT 41 · GelenkTriebWagen / Spurt |
| Elektrisch: | ZHESM-materieel · Mat '24 (Blokkendoos) · Mat '36 (Stroomlijnmaterieel) · Mat '40 · Mat '46 · Mat '54 (Hondekop) · Mat '64 (Plan V / T) · SGM (Sprinter) · ICM (Koploper) · SM '90 (Railhopper) · DD-AR · IRM · Thalys PBA · ICE 3M · Protos |
