Intercitymaterieel
De Koploper, Intercitymaterieel (ICM) of Plan Z is een treinstel van NS Reizigers dat voornamelijk gebruik wordt in intercitytreindiensten. De maximumsnelheid van de Koploper is 160 km/h, al staat de ATB maximaal 140 km/h toe.
Inhoud |
[bewerk] 4000
|
|
|
|
|
[bewerk] ICM-0
In 1977 zijn de 4001-4007 als protoserie gebouwd door Talbot te Aken. Deze driedelige Koplopers, die toen officieel nog niet zo heetten, wijken op allerlei punten af van de vervolgserie. Door al deze afwijkingen werd ICM-0 door NSR te duur bevonden in het onderhoud. In 2003 zijn deze zeven Koplopers terzijde gesteld. Enkele treinstellen zijn inmiddels gesloopt door sloperij Dotremont in Maastricht. Nog geheel aanwezig zijn treinstel 4001, dat op een Arnhems raccordement staat, treinstel 4004, dat als oefenobject in Ossendrecht in gebruik is, en treinstel 4005, waarvan de AB voor het Nederlands Spoorwegmuseum is en de kopbakken naar Stator in Utrecht gaan. Verder is de AB 4007 omgebouwd tot AB 4044 ter vervanging van een uitgebrande AB.
De rijtuigen van het type ICR zijn voor een groot deel gebaseerd op het middenrijtuig van ICM-0.
[bewerk] ICM-1 en ICM-2
Tussen 1984 en 1987 zijn de Koplopers 4011-4097 gebouwd. Deze treinstellen hebben twee motordraaistellen (4 aangedreven assen) onder een van de koprijtuigen. De ICM-2's (4051-4097) hebben geen rijweerstanden maar choppers voor het aansturen van de motoren.
[bewerk] 4200
[bewerk] ICM-3 en ICM-4
Tussen 1990 en 1994 zijn er 50 vierdelige Koplopers gebouwd (4201-4250). Deze treinstellen hebben zes aangedreven assen (drie motordraaistellen). De vierdelige Koplopers hebben in tegenstelling tot de driedelige wel magneetremmen. Treinstel 4231 kreeg in 1996 extra zitplaatsen in de eerste klas en is omgenummerd tot 4444. Dit treinstel doet voornamelijk dienst in de 'Ambtenarentrein' 501/502 (Den Haag – Groningen v.v.)
[bewerk] Doorloopkop
Het treinstel heeft zijn officiële bijnaam te danken aan zijn karakteristieke doorloopkop. Deze doorloopkop, bedacht door Prof. ir. N.H.C.E. Zeevenhooven, maakte het reizigers, catering en conducteurs mogelijk om tijdens de rit van treinstel te wisselen.
De doorloopkoppen worden sinds 31 oktober 2005 niet meer gebruikt. Als reden is gegeven dat door problemen met het op stations koppelen van de treinstellen de punctualiteit van de dienstregeling teveel in het gedrang zou komen. Het is echter aannemelijker dat het uit kostenoogpunt (besparing van € 200.000 op jaarbasis) is gedaan, ook met het oog op de komende modernisering (besparing van € 7 miljoen).
[bewerk] Indeling van compartiment
De Koploper was de eerste Nederlandse trein waar vanaf de bouw behalve het gebruikelijke vis-à-vis (met de banken tegenover elkaar) ook de coachopstelling (met de banken achter elkaar) wordt gebruikt. Bovendien staan de zitplaatsen in de tweede klas ook nog eens verder uit elkaar dan bij andere treinen. Iedere reiziger (behalve bij ICM-0) heeft de beschikking over een luchtdouche (een kleine ventilator) en boven de ramen zitten leeslampen die de reizigers zelf kunnen in- of uitschakelen.
[bewerk] Modernisering
In de nabije toekomst zullen de Koplopers gemoderniseerd worden. Rond maart 2007 moet het eerste treinstel door NedTrain werkplaats Haarlem worden afgeleverd. Het gemoderniseerde treinstel zal ongeveer 13% meer zitplaatsen hebben, krijgt een nieuw interieur, rolstoeltoilet, airco, digitale reisinformatie en koersrollen en een statische omzetter in plaats van de huidige motorgenerator. Ter voorbereiding bevindt zich treinstel 4011 al enige tijd bij de werkplaats in Haarlem. De sinds 31 oktober 2005 niet meer gebruikte doorloopkoppen worden bij deze revisie voorzien van een gesloten plaat.
[bewerk] ICMm 4011
Bij ICM treinstel 4011 is de doorloopkop al verwijderd. De schuifdeuren zijn vervangen door één plaat. Ook de banken zijn vervangen, er zijn nu meer zitplaatsen. Tevens kunnen de ramen niet meer open, aangezien er airco geplaatst is. Verder is de kleurstelling iets aangepast en zijn de oude koersrollen vervangen door LCD-bestemmingsdisplays. Na deze modernisering is er een kleine letter m achter ICM gekomen.
De 4011 is van medio november tot 6 december 2006 naar de Weerkamer van Wenen geweest om beproefd te worden op weersinvloeden.
[bewerk] Totaalreclame
Tussen 1986 en 2002 waren enkele Koplopers voorzien van totaalreclame. De bedrijven KLM, Martinair, Aegon, Randstad en De Lage Landen hebben NS betaald om een of meer treinstellen in hun huisstijl te laten rondrijden.
In 1999 is het interieur van treinstel 4023 door de Italiaanse designer Alessandro Mendini onder handen genomen. De trein is van buiten te herkennen aan de witte deuren en de tekst er gaat niets boven Groningen op de voorzijde.
In het kader van 50 jaar Kinderboekenweek is in 2004 treinstel 4028 tijdelijk bestickerd als Kinderboekentrein.
Eveneens in 2004 is treinstel 4241 in het kader van de Olympische Zomerspelen 2004 en de sponsoring door NS van NOC*NSF geheel in het oranje bestickerd. Vanaf 2005 rijden ook treinstellen 4201 en 4240 als Olympisch treinstel. Deze hebben reclame voor de Olympische Zomerspelen van 2008 in Peking, dit omdat NS sponsor is van NOC*NSF, aan de zijkant van de trein zijn sporters in actie te zien. Ook twee V-IRM treinstellen werden in oranje gehuld.
[bewerk] Inzet
- 500 IC Den Haag Centraal / Rotterdam Centraal – Groningen / Leeuwarden.
- 700 IC Schiphol – Groningen / Leeuwarden.
- 1500 IC Amsterdam Centraal – Amersfoort (– Deventer).
- 1600 IC Schiphol – Deventer – Enschede.
- 1700 IC Den Haag Centraal / Rotterdam Centraal – Deventer / Enschede.
- 2800 IC Rotterdam Centraal – Amersfoort Schothorst.
- 8800 IC Utrecht Centraal - Leiden Centraal (in de spits, gemengd met DD-IRM)
| Nederlandse Treinstellen | |
|---|---|
| Diesel: | Mat '34 · Dieselvijf · Blauwe Engel · DE4 (Nederlands-Zwitsers TEE-treinstel) · Plan U · Wadloper · DM '90 (Buffel) · LINT 41 · GelenkTriebWagen / Spurt |
| Elektrisch: | ZHESM-materieel · Mat '24 (Blokkendoos) · Mat '36 (Stroomlijnmaterieel) · Mat '40 · Mat '46 · Mat '54 (Hondekop) · Mat '64 (Plan V / T) · SGM (Sprinter) · ICM (Koploper) · SM '90 (Railhopper) · DD-AR · IRM · Thalys PBA · ICE 3M · Protos |
