Manuel Azaña
Manuel Azaña y Diaz (Alcalá de Henares, 10 januari 1880 – Montauban, 4 november 1940), was een Spaans politicus. Aanvankelijk op literair gebied actief, stelde hij zich in 1918 en in 1923 kandidaat voor de Reformistische Partij (liberaal). In 1925 richtte hij de Acción Republicana op, een links-republikeinse partij. In 1926 won Azaña de Nationale Literatuurprijs. In 1930 sloot Azaña zich aan bij het republikeins-socialistische Pact van San Sebastiàn. De republikeinse en socialistische partijen behaalden in april 1931 de overwinning bij de gemeenteraadsverkiezingen, waarna koning Alfonso XIII van Spanje het land verliet en de republiek werd uitgeroepen (14 april 1931).
De katholieke-liberaal Niceto Alcala Zamora vormde na het uitroepen van de Tweede Spaanse Republiek een interim-kabinet en benoemde Azaña tot minister van Defensie. Deze regering nam een nieuwe grondwet aan, die radicaal-democratisch, antimilitaristisch en vrij antiklerikaal gekleurd was. Azaña was sterk antiklerikaal en antimilitaristisch en steunde de nieuwe grondwet. De katholieke premier en enkele andere ministers traden uit protest af.
In december 1931 werd Alcala Zamora president en Azaña vormde een regering met de sociaaldemocraten, de gematigde republikeinen, linkse-republikeinen en zijn eigen Acción Republicana. Zijn regering voerde landhervormingen door en democratiseerde de samenleving. De rol van de kerk werd drastisch verminderd.
In september 1933 viel de regering-Azaña door interne meningsverschillen binnen de coalitie en sindsdien werd Spanje tot 1936 geregeerd door centrum-rechts.
In 1934 vormde Azaña samen met andere republikeinse partijen de Izquierda Republicana (Linkse-Republikeinen).
In januari 1936 sloot de Izquierda zich aan bij het Volksfront, een samenwerkingsverband van linkse-republikeinen, socialisten en communisten, die in februari 1936 de verkiezingen won en een regering vormde met Azaña als premier.
De linkse partijen brachten de centrum-rechtse president Niceto Alcala Zamora ten val en zorgden ervoor dat Azaña president kon worden (mei 1936). In juli 1936 brak de Spaanse Burgeroorlog uit. Azaña bleef president, ondanks de toenemde macht van de socialisten en de communisten (door de toenemende Sovjet-interventie ten gunste van de republikeinse regering, was Azaña gedwongen om socialisten en communisten meer macht te geven, hoewel Azaña zelf anti-socialistisch was en vooral steunde op de burgerlijke partijen van links). Reeds in september van 1936 zag de regering van Spanje zich genoodzaakt om zich te vestigen in het toen nog veilige Barcelona.
In februari 1939 vluchtte Azaña naar Frankrijk en deed afstand als president. In april 1939 wonnen de nationalisten van generaal Francisco Franco de Spaanse Burgeroorlog en kwam er een einde aan de Tweede Spaanse Republiek. Azaña bleef in Frankrijk, waar hij in november 1940 overleed.
Hoewel antiklerikaal was hij in 1929 voor de kerk getrouwd.
Zie ook: Spaanse Republiek - Francisco Franco
[bewerk] Externe band
| Voorganger: Niceto Alcalá Zamora y Torres |
President van de Voorlopige Regering 1931 |
Opvolger: - |
| Voorganger: Niceto Alcalá Zamora y Torres |
Minister-President van Spanje 1931-1933 |
Opvolger: Alejandro Lerrou García |
| Voorganger: Manuel Portela Valladares |
Minister-President van Spanje 1936 |
Opvolger: Augusto Barcia Trelles |
| Voorganger: Diego Martínez Barrio |
President van Spanje 1936-1939 |
Opvolger: Diego Martínez Barrio |
