Laissez-faire
Laissez faire, laissez passer (laissez-faire, Nederlands:Laat maar doen, laat maar gaan) is een Franse uitdrukking voor de vrijheid van productie en verkeer.
[bewerk] Etymologie
August Oncken meent dat de oorsprong van de het eerste deel van de uitdrukking, laissez faire, gezocht moet worden bij een vergadering van handelaren in Lyon, 1680. Het zou het antwoord zijn (Nous laisser faire) van een Franse koopman, François Legendre, tegenover de vraag (Que faut-il faire pour vous aider?) van de Franse minister van financiën Colbert van wat de handel zou kunnen versterken. Legendre antwoord was in die tijd vrij uniek en gewaagd, aangezien Colbert in die jaren daarvoor het protectionisme verkondigde als rechterhand van Lodewijk XIV.
Daarna, in 1751, zou de Franse staatsman René Louis de Voyer d'Argenson in zijn memoires (voor het eerst gepubliceerd in 1825) het gebruikt hebben als devies tegen de staat: Laissez faire, telle devrait être la devise de toute puissance publique, depuis que le monde est civilisé. d'Argenson zou een jaar later een anonieme brief sturen aan de net opgerichte Journal économique, waarin hij uitermate kritisch was over het net verschenen boek van de Italiaan Girolamo Belloni, dat het mercantilisme verdedigde. Onbeperkte vrijhandel was daarentegen het betoog van d'Argenson.
De uitdrukking laissez faire, laissez passer in zijn geheel moet worden toegekend aan Mirabeau. Deze fysiocraat gebruikte het in 1766 in een artikel voor het tijdschrift Éphémérides du Citoyen van Nicolas Baudeau -het tijdschrift dat later onder leiding van DuPont de Nemours komt te staan. Volgens Mirabeau was de Gournay de 'geestelijke vader' van dit principe. De Gournay was echter een gematigd mercantilist: wel voor vrije binnenlandse concurrentie, maar toch invoerrechten op de goederen uit het buitenland. De werkelijke betekenis achter de zinspreuk moet dan ook bij François Quesnay gezocht worden. De leus zou in een gesprek van Mirabeau met Quesnay in 1758 in het geheel zijn geuit.
Adam Smith, David Ricardo en Thomas Malthus hebben de spreuk nooit gebruikt. Wel was het hèt motto van de tegenstanders van de Britse Graanwetten, de Anti-Corn Law League. Daarnaast heeft ook de Franse economist Jean-Baptiste Say de strekking veel gebruikt.
| Bron(nen): |
|
