Kraggenburg
Kraggenburg is een dorp in de Noordoostpolder, ten zuidoosten van de hoofdplaats Emmeloord.
De plek kreeg zijn naam door het in het midden van de negentiende eeuw daar, in de Zuiderzee aangelegde, gelijknamige tolhuis van "De Naamloze Maatschappij ter verbetering van den handelsweg over het Zwolse Diep". Deze maatschappij had zich tot doel gesteld om de scheepvaartweg vanuit Drente en Overijssel door middel van in de Zuiderzee aangelegde leidammen aanzienlijk te verbeteren.
Inhoud |
[bewerk] Kraggenburg in de 19e eeuw
Voor de aanleg van de leidammen werden "kraggen" gebruikt: drijvende stroken vast ineengegroeide zoden van riet en waterplanten. Die kraggen waren voor een spotprijs te koop in de omgeving van Wanneperveen, Dwarsgracht en Giethoorn.
Drijvende kracht achter de genoemde maatschappij was de gerenommeerde Waterstaatsingenieur Benjamin Pieter Gesienus van Diggelen. Wiens naam bewerkstelligde dat uit het hele land handelslieden en hoge gezagsdragers (Koning Willem III, Thorbecke, de vader van Cornelis Lely en familie van de latere Minister van Waterstaat en Minister-President Tak van Poortvliet) aandelen kochten en zo geld aandroegen voor het project. Van Diggelen's idee was dat de kosten van het project konden worden terugverdiend uit tolgelden die op het eind van de dam in het tolhuis (Kraggenburg) werden geheven. Daar ging het fout. Met name na-ijverige Drentse notabelen zetten de schippers op om de tol 's nachts zonder te betalen te omzeilen en betichtten de Maatschappij van uitbuiting en woekerwinsten. In de politiek onrustige tijd van die jaren leidde dit tot een landelijke rel, waarin de koning als aandeelhouder betrokken dreigde te raken. Waardoor van het hele project enkele jaren later weinig meer dan het tolhuis resteerde, totdat bijna 100 jaar later Kraggenburg een naam en plek in de Noordoostpolder werd.
[bewerk] Kraggenburg na de inpoldering
Na de inpoldering werd Kraggenburg en de grond er om heen aangewezen als ideale plek voor fruitteelt en wat akkerbouw. Een groot deel van de grond aan de rand van het gebied werd voor bosbouw bestemd omdat hier veel onbruikbare keileem voorkwam. Door het tot bosgebied te maken kon ook dit deel geld genereren. De Kraggenburger gemeenschap bestond lange tijd uit agrarisch personeel, boeren en middenstand. Verder waren er twee kerken en drie scholen.
In de zestigerjaren kwamen door de komst van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium en het Waterloopkundig Laboratorium ineens ook hogeropgeleiden en gestudeerden in het dorp wonen. Mensen met een goedbetaalde baan waardoor er behoefte kwam aan luxueuzere huizen. Het dorp floreerde en groeide.
In de negentigerjaren hangen donkere wolken boven het dorp want men trekt naar de stad vanwege de betere voorzieningen. Het dorp loopt niet leeg maar vergrijst wel. De scholen hebben het moeilijk vanwege het geringe aantal leerlingen. Na een fusie tussen twee (PNK en RK) scholen ontstaat een oecumenische school naast de openbare school. De buurtsuper sluit wegens gebrek aan inkomsten maar opent haar deuren weer door inzet van de andere ondernemers, de tomeloze energie van het ondernemende echtpaar en hulp vanuit het dorp dat inziet dat het deze voorziening nodig heeft.
Kenmerkende eigenschappen van Kraggenburg zijn de gemeenschapszin waardoor een evenement als de feestweek het dorp doet uitlopen, iedereen doet mee, staat klaar om te helpen, levert een bijdrage in de kosten. Elke buurt heeft een buurtcommissie die een jaarlijkse BBQ organiseert, deelnemers regelt voor de dorpsfeesten en Abrahams of Sarahs plaatst waar nodig.
[bewerk] Toekomst
De verwachting is dat de omgeving van Kraggenburg steeds meer een recreatieve bestemming gaat krijgen. Naast een middenklasse hotel, zijn er twee groepsaccommodaties, drie campings en een jachthaven. Men kan er wandelen, nordic walken, steppen, skeeleren, fietsen, zwemmen, varen en vissen. Het productiebos is aan de Vereniging Natuurmonumenten overgedaan en die maakt er langzaamaan een gevarieerd en afwisselend bos van.
[bewerk] Trivia
De Kraggenburger gemeenschap mag aan haar dorp graag referen als "Kraggenburg, het mooiste groendorp in de Noordoostpolder". Groendorp is een term die de ontwerpers van de Noordoostpolder hebben bedacht voor de dorpen om Emmeloord heen.
De Kraggenburger carnavalsvereniging "De Zotte Leeuwkes" haalt regelmatig stunts uit zoals een geslaagde recordpoging om met een landbouwtrekker over twee, over een kanaal gespannen, staalkabels te rijden hetgeen door de NCRV werd vastgelegd. Bovendien trekken ze publiek uit de hele polder met hun Butereedneravond.
Er is een poosje aandacht geweest voor het NK appelsnijden waarbij het de bedoeling was een zolang mogelijke ononderbroken sliert appelschil te produceren met behulp van een aardappelschilmesje en een enkele appel.
Verder heeft het dorp een record met een 156 meter lange draaibare barbecuespies waarop voor het hele dorp een eetbare sjaslik werd klaar gemaakt.
