Kirsan Iljoemzjinov

Kirsan Nikolajevitsj Iljoemzjinov (Russisch: Кирса́н Никола́евич Илюмжи́нов) (geboren 5 april 1962) is de eerste en huidige president van de Russische autonome republiek Kalmukkië sinds de verkiezingen van 1993. Hij is ook sinds 1995 de president van de overkoepelende schaakbond FIDE, waarbij ook de Nederlandse schaakbond KNSB is aangesloten.

[bewerk] Periode voor het presidentsschap

Hij werd geboren in Elista en leerde al op 4-jarige leeftijd schaken van zijn grootvader. Op 7-jarige leeftijd werd hij landskampioen bij de kinderen en op 14-jarige leeftijd algemeen landskampioen (van Kalmukkië). Hierna werkte hij 2 jaar in een fabriek, alvorens hij het Rode Leger inging op 18-jarige leeftijd. Hij verliet het leger als sergeant en werd ook daar schaakkampioen. Hij studeerde daarna aan het Internationale Relaties Instituut (MIMO) in Moskou, waar hij de kleinzoons van Leonid Brezjnev en de neef van Fidel Castro ontmoette en weer schaakkampioen werd. Na zijn afstuderen werd hij directeur van een handelsmaatschappij waar hij millionair werd en waarbij volgens critici ook vele miljoenen aan steunfondsen in verdwenen (zie 'Religie en schaken'). In 1993 won hij de eerste verkiezingen van Kalmukkië met 65% van de stemmen. In 2002 werd hij voor de derde keer herkozen.

[bewerk] Presidentschap en regeringswijze

Iljoemzjinov wordt wereldwijd gezien als een corrupte incapabele leider, die niet in staat is zijn gebied te leiden. Zo schafte hij in 1994 de grondwet af en voerde de "Dictatuur van het gezonde verstand" in. Dat betekent dat de president het beleid bepaalt. Hij alleen kan mensen benoemen of ontslaan. In zijn visie werken de mannen, zorgen de vrouwen voor de kinderen, schaken de kinderen en zorgt hij zelf voor de rest.

Hij wil Kalmukkië afscheiden van de Russische Federatie en in plaats daarvan "geassocieerd lid" zijn. Volgens Iljoemzjinov staat zijn land de facto al buiten de federatie, omdat Kalmukkië volgens hem geen geld meer uit het federale budget krijgt maar wel belasting afdraagt. Rusland staat negatief tegenover deze plannen.

Hij streeft ernaar een "Aziatische autoriteit" te worden, zoals zijn rolmodellen; de leiders van Singapore, Korea en China (ook al ligt zijn republiek in Zuid-Rusland).

Kalmukkië is een van de armste regio's van Rusland. Naar het welzijn van de bevolking wordt echter minder gekeken door de president. Hij geeft bijvoorbeeld meer dan drie keer zo veel uit aan zijn nationale voetbalelftal als aan onderwijs. Dit elftal is momenteel ook de enige bewoning in zijn prestigieuze "Schaakcentrum" (zie 'Religie en schaken'). De bevolking van Elista houdt regelmatig protestacties en hongerstakingen vanwege het gebrek aan basiszaken als water en democratie.

Ook het buitenland bekijkt hem met argusogen. Hij zou geld hebben aangenomen van Saddam Hoesein en ook binnen de schaakbond heeft hij concurrenten voor de leiderspositie geld betaald om zijn positie te behouden. Rusland bekijkt ondertussen zijn positie met argwaan. De autonome republiek wordt door het wanbeleid van Iljoemzjinov steeds armer en vraagt steeds meer steungeld vanuit Moskou. Iljoemzjinov heeft daarbij nagelaten goede relaties op te bouwen met de Russische president Poetin.

[bewerk] Religie en schaken

Iljoemzjinov heeft miljoenen uitgegeven aan religie en schaken. Zo liet hij een katholieke kerk bouwen in het land, op aandringen van de Paus, terwijl in het gebied op dat moment slechts 1 katholiek woonde. Hij heeft ook een moskee, synagoge en ongeveer 22 Russisch-Orthodoxe Kerken en 30 Boeddhistische tempels laten bouwen.

Bij het schaken wilde hij in 1998 de schaakolympiade houden in de hoofdstad Elista. Hij liet hiervoor een "Schaakcentrum" bouwen. Hij slaagde er, waarschijnlijk door zijn grote inbreng van geld in de FIDE, in om de olympiade in zijn stad te houden. Dit ondanks protesten van buitenaf: Een paar maanden eerder was namelijk de schrijfster van de enige lokale onafhankelijke krant ontvoerd en vermoord. Deze schrijfster, Larisa Judina, had al eens onderzoek gedaan naar het verdwijnen van meer dan 70 millioen dollar aan fondsgelden in het bedrijf waar Iljoemzjinov de directeur van was, vlak voor zijn verkiezing als president. Bronnen binnen het land wezen er sterk op dat de president met de moord van doen had, maar de toedracht tot de moord is nooit onderzocht. Zijn "Schaakcentrum" is sinds de olympiade hard bezig te vervallen.