Hunsingo (streek)
Hunsingo (Gronings: Hunzego) is een streek in de provincie Groningen gelegen tussen het Reitdiep en het Maarvliet. Het grenst in het noorden aan de Waddenzee, in het oosten aan Fivelingo, in het westen aan het Westerkwartier en Friesland en in het zuiden aan het Gorecht.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
De naam betekent streek (go of gouw) van de Hunze. Dit omdat de Hunze vroeger doorliep tot aan Lauwerzee, maar later is door de 'bewerking' (verlenging, verdieping, recht trekking) het Reitdiep genoemd. Het is het eerste lid van de Ommelander Unie en heeft als hoofdplaats Winsum. Het gebied komt grotendeels overeen met het Hoogeland, dat overigens meer een geografische aanduiding is, terwijl Hunsingo een bestuurlijke eenheid was.
De drie waddeneilandjes Rottumerplaat, Rottumeroog en Zuiderduintjes behoren tot dit gebied.
Er bestaat ook een voetbalclub met de naam Hunsingo. Deze is in Winsum gevestigd.
[bewerk] Geschiedenis
Net als Fivelingo was Hunsingo van oorsprong een Friese gouw. Hunsingo was het eerste lid van de Ommelander Unie. De belangrijkste plaats in Hunsingo was Winsum. Door de nabijheid van de stad Groningen kreeg het echter niet de kans uit te groeien tot een werkelijke stad.
De gouw was onderverdeeld in vier onderkwartieren:
- het Marnsterdeel
- het Halfambsterdeel, bestaande uit de oudere kwartieren Halfambt en Upgo (of Ubbena)
- het Oostambtsterdeel bestaande de oudere kwartieren Oosterambt en Innersdijken
- het Middagland of Mid-go
Het Middagland moest later worden afgestaan aan het Westerkwartier. Hierdoor wordt ook wel verondersteld dat Hunsingo slechts drie onderkwartieren bezat.
In Hunsingo kunnen de meeste borgen worden gevonden. Dit betekent niet automatisch dat er in Hunsingo meer adel was dan in de rest van Groningen. Een enorm deel van de borgen zijn afgebroken, zowel officieel als door het ontevreden volk. Een beroemde borg in Hunsingo is de Menkemaborg bij Uithuizen, een andere bekende is Verhildersum bij Leens.
Hunsingo wordt gekenmerkt door weilanden, wierden en dijken. Oorspronkelijk was Hunsingo veel kleiner. Door bedijking is er enorm veel land gewonnen. De zee legde steeds een laagje klei tegen de dijken tot het weer een aantal meter had aangebracht. Door die afzetting is dit nieuwe land hoger dan het oude binnendijkse land, dat is de reden waarom een deel van Hunsingo ook bekend staat in Groningen als het Hoogeland. Als de nieuwe afzetting voldoende omvang had bereikt werd die vervolgens veiliggesteld door de aanleg van een nieuwe dijk.
Tegenwoordig is Hunsingo een van de belangrijkste economische aders van Groningen. Dit komt door de Eemshaven op de oostelijke punt en het Nationaal park Lauwersmeer en het garnalendorp Zoutkamp op de westelijke punt. In Zoutkamp is het garnalenbedrijf Heiploeg gevestigd, de grootste garnalenleverancier van Europa.
[bewerk] Waterschap
Hunsingo is ook de naam van het voormalige waterschap dat grotendeels overeenkwam met het gebied. Het waterschap is in 1995 opgegaan in het waterschap Noorderzijlvest.
[bewerk] Zie ook:
- Hunsingoer Landregt, de oude landrechten van het gewest, geschreven in het Oudfries
