Gortys
Gortys (ook wel Gortyn, Gortyns of Gortyna) is de naam een oud-Griekse stad, gelegen in het zuiden van het eiland Kreta, ca. 30 km ten zuidwesten van Cnossus, en niet ver van Phaestus.
Gortys is beroemd geworden in 1884 door de ontdekking van het zogenaamde Stadsrecht van Gortyn, een lange inscripties uit de 5e eeuw v. Chr., geschreven in boustrophedon, en de enige nog bestaande codificatie van oud-Grieks recht van enige omvang. Het gaat hier echter niet om een wetboek in strikte zin, maar een verzameling van juridische beschikkingen over uiteenlopende kwesties inzake burgerlijk en strafrecht, die zeker tot de 7e/6e eeuw v. Chr. teruggaan. Op strafrechtelijk gebied had de staat klaarblijkelijk toen reeds meer zeggenschap dan de familie. Belangrijk zijn o.m. de bepalingen ten aanzien van de slaven: krachtens het Stadsrecht van Gortyn hadden dezen bepaalde rechten, konden eigendommen bezitten en een vrije vrouw huwen.
[bewerk] Geschiedenis
Na Cnossus was Gortys de belangrijkste stad van het antieke Kreta. Het werd reeds in de Ilias en de Odyssee genoemd, en werd hoogstwaarschijnlijk rond 1400 v. Chr. gesticht door Grieken afkomstig uit de Peloponnesus. Het was een Dorische stad, waarover echter vóór de Hellenistische periode weinig is geweten.
In de Romeinse tijd was Gortyn sinds 67 v. Chr. de hoofdstad van de provincie Creta et Cyrenaica en beleefde toen zijn hoogste bloei. Het christendom drong er reeds vroeg in de 1e eeuw door: Paulus' vriend Titus wordt genoemd als eerste bisschop van Gortys en van geheel Kreta.
In 826 werd Gortys door de Arabieren verwoest.
[bewerk] Bezienswaardig
De overblijfselen van de antieke stad zijn aanzienlijk, maar dateren vooral uit de Romeinse tijd. Op de akropolis vonden Italiaanse en Griekse archeologen sinds 1884 resten van een Athenatempel, voorts zijn er ruïnes van een Apollotempel en, van o.m. verscheidene theaters en thermen, een serapeion, een nympheum en een odeion (waar de inscriptie met het Stadsrecht wordt bewaard). Van de Basilica van Titus (6de eeuw) is een deel goed bewaard gebleven.
