Portaal:Filosofie/Uitgelicht 46
Het existentialisme is een filosofische beweging die wordt gekarakteriseerd door een benadrukking van individualiteit, individuele vrijheid, en subjectiviteit. Het is een richting die is ingezet door de Duitse filosofen Georg Hegel, Edmund Husserl, Friedrich Nietzsche en Martin Heidegger en populair was rond het midden van de 20e eeuw met het werk van de Franse schrijver en filosoof Jean-Paul Sartre en anderen, waaronder ook de schrijver Albert Camus. Sindsdien heeft het sterk aan populariteit ingeboet en is wat dat betreft opgevolgd door vormen van (neo-)conservatisme, liberalisme en consumentisme.
Onder invloed van o.a. Nietzsche komt de vraag naar het zijn en de zin van het bestaan (de metafysica) weer naar boven. Maar ook de vraag naar de moraal komt in deze filosofie weer aan de orde. Wie ben ik, wat doe ik hier, wat is de zin van mijn bestaan? En het antwoord is: als alles toeval is, is het bestaan absurd. Hoe ontkomt een mens hieraan? Door in volle vrijheid zijn eigen weg te kiezen, zichzelf te vormen, zichzelf te verwerkelijken. Deze zelfverwerkelijking kan worden geactualiseerd in grenssituaties, situaties waarin de laatste vragen omhoog komen, zoals: oorlog, strijd, schuld, lijden of dood. Dat zijn de momenten waarop de mens werkelijk existeert, boven zichzelf uitstijgt. Hij is daarbij niet gebonden aan wat dan ook, aan niemand verantwoording verschuldigd, maar handelt in volle vrijheid.
