Etienne Vermeersch

Etienne Vermeersch (Sint-Michiels, 2 mei 1934) is een Vlaams filosoof en was gedurende circa dertig jaar hoogleraar aan de Universiteit Gent.

Vermeersch was van rooms-Katholieke huize en vijf jaar novice bij de orde van de Jezuïeten. Op zijn 25e brak hij echter met het christelijk geloof en werd strijdend atheïst en skepticus.

Vermeersch studeerde Klassieke Filologie en Wijsbegeerte en promoveerde in 1965 aan de Universiteit Gent met een proefschrift over de filosofische implicaties van de informatietheorie en de cybernetica. In 1967 werd hij aan dezelfde universiteit benoemd tot gewoon hoogleraar. Zijn leeropdracht omvatte algemene inleidingen tot de wijsbegeerte en de wetenschapsfilosofie en de grondige studie van hedendaagse wijsbegeerte en wijsgerige antropologie.

Zijn wetenschappelijk werk heeft betrekking op grondslagenonderzoek van de menswetenschappen, filosofische aspecten van het onderzoek over informatica en artificiële intelligentie en, recent meer en meer, algemeen maatschappelijke en ethische problemen, vooral op het gebied van bio-ethiek, milieufilosofie en de cultuurfilosofie.

Vermeersch was vice-rector aan de Universiteit Gent van 1993 tot 1997. Hij was onder meer lid van de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid, van de Raad van Bestuur van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie, van de MiNa-Raad en van de Federale Raad voor Wetenschapsbeleid. Hij was ook voorzitter van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek.

Vanaf de jaren '80 werd hij in de Belgische media een belangrijke opiniemaker. Hij trad vaak op als woordvoerder van maatschappelijke bewegingen die ijveren voor ethische hervormingen. Zo was hij een voorstander van de legalisering van euthanasie. Niettemin laat hij zich vaak opmerken door onafhankelijke uitspraken, zoals in 1991, toen hij bij de inval van Irak in Koeweit voorstander was van een Westerse militaire interventie, om te voorkomen dat het land massavernietigingswapens zou ontwikkelen. Hij werd echter een even felle tegenstander van de tweede Golfoorlog, waarvoor hij geen enkele legitieme reden zag.

Na de dood van Semira Adamu, een afgewezen Nigeriaanse asielzoekster die bij haar gedwongen uitwijzing in 1996 om het leven kwam, richtte de Belgische regering een commissie op die regels moest opstellen voor gedwongen uitwijzingen, waarvan Vermeersch de voorzitter werd (de zogenoemde "Commissie Vermeersch"). Hoewel de adviezen van deze commissie voor de vluchtelingen een zo humaan mogelijke behandeling beogen, werd Vermeersch geregeld heftig aangevallen voor zijn werk in deze commissie, onder meer door collega's van zijn eigen universiteit.

Vermeersch schreef honderden artikels en publiceerde negen boeken (waarvan drie als editor). Ter gelegenheid van zijn emeritaat verscheen het boek Van Antigone tot Dolly (1997), een keuze uit artikels uit zijn universitaire loopbaan. Hij geeft lezingen in België, Nederland en Frankrijk over uiteenlopende onderwerpen. Regelmatig is hij ook te gast in allerlei discussieprogramma's op de Belgische televisie.

Etienne Vermeersch is één van de meest vooraanstaande sceptici van België. Hij is stichtend lid van Skepp, de Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale. Reeds meer dan veertig jaar geeft hij lezingen en publiceert hij artikels over dit onderwerp.

Begin 2005 kreeg hij te kampen met een tweede hartinfarct waar hij van herstelde.

[bewerk] Boeken

Epistemologische Inleiding tot een Wetenschap van de Mens, Brugge, De Tempel, 1967.
Hedendaagse Wijsbegeerte, Gent, Gakko, 1970, 151 pp..
De Ogen van de Panda. Een milieufilosofisch essay, Brugge, Van de Wiele, 1988, 72 pp.
Legalisering van Abortus. Bedenkingen bij de discussies in de Senaatscommissie, Mededelingen van het Centrum voor Milieufilosofie en Bio-ethiek aan de RUG, 1989, 32 pp.."
Bio-ethiek. Een Inleiding, Universiteit Gent, Wetenschappelijke Nascholing, 19??, 32 pp.."
Van Antigone tot Dolly. Veertig jaar kritisch denken, Antwerpen, Hadewijch, 1997, 256 pp."

Als Editor:

met L. Cassiers: Erfelijkheid: genetische tests en maatschappij, Leuven, Garant, 2000, 141 pp.."
met L. Cassiers: Hérédité Tests génétiques et Société, Bruxelles, De Boeck, 2001, 137 pp.."
met L. Cassiers, Y. Englert, A. Van Orshoven, Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek. Adviezen 1996-2000, Leuven, Garant, 2001, 263 pp.."