Esperantomonumenten
Esperantomonumenten zijn monumenten die zijn ter ere van de taal Esperanto of de schepper van die taal, Ludwik Zamenhof zijn opgericht. In Nederland zijn zes van dit soort monumenten, in de plaatsen Bergen op Zoom, Den Burg, Leeuwarden, Utrecht, Oost-Vlieland en Zwolle.
Inhoud |
[bewerk] Leeuwarden - Utrecht - Zwolle
In Leeuwarden staat een standbeeld van Dr. Zamenhof in het Zamenhofpark aan de Pasteurweg. Het beeld is in 1975 onthuld en vervaardigd door kunstenaar D. Blanksma.
[bewerk] Bergen op Zoom
De onthulling van het Zamenhofmonument in Bergen op Zoom vond plaats in 1933. Een bekende aanwezige was onder andere Lidia Zamenhof, de dochter van Ludoviko Zamenhof.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog is het monument door de nazi's gedeeltelijk vernield. In 1983 is het monument weer volledig hersteld. Het monument bestaat uit 3 delen : een sokkel, een zuil en een bol. De sokkel is stevig en wit en symboliseert de grote kracht waarmee Zamenhof het Esperanto schiep. De sokkel heeft de vorm van een vijfpuntige ster wat symboliseert dat de taal is bestemd voor alle vijf werelddelen. De zuil is ook vijfpuntig gevormd en de kleur is groen, de kleur van de hoop. Op de zuil staat een bol, hier komen de vijf punten bij elkaar en zijn ze verbonden door de woorden 'Esperanto - mondlingvo'. Dit symboliseert dat Esperanto is bestemd voor alle mensen en dat het alle mensen verbindt.
Op 9 september 2000 vond in Bergen op Zoom de onthulling van het gerestaureerde Esperantomonument plaats. Dankzij de gemeente Bergen op Zoom en de financiële ondersteuning van Esperanto Nederland kon dit gerealiseerd gevierd worden. Bij het officiële gebeuren waren buiten de vele belangstellenden, Dr. Louis Zaleski-Zamenhof, kleinzoon van de schepper van Esperanto, en Mario Santuz, ontwerper van het monument aanwezig. Omdat er gelijktijdig in Bergen op Zoom een open monumentendag werd georganiseerd, was de belangstelling groot. Esperanto Nederland organiseerde gedurende deze dag een feestprogramma met o.m een openbare Esperantocursus volgens de Cseh-methode, een Esperanto-informatie markt en muzikale optredens van de Esperantokoren Malvo en Akordo.
[bewerk] Den Burg - Texel
Het monument werd gebouwd in 1935 door de broers Johan Duinker en Gijs Duinker, die allebei esperantist waren. De architect van het monument was dhr. Igesz en de metselaar Siem de Waal heeft het geheel opgebouwd. Johan Duinker was in die tijd hoofdredacteur van de Texelse Courant en maakt handig gebruik van zijn functie om in de krant Esperanto bijeenkomsten en cursussen aan te kondigen. In de Texelse Courant verschenen bovendien reisverslagen van Siem de Waal, een jonge Texelaar die met de fiets Esperantisten in heel Europa bezoekt en overal met open armen werd ontvangen. Op het eiland groeide het enthousiasme voor de kunsttaal waardoor het de broers Duinker lukte geld bijeen te zamelen voor een heus Esperanto monument.
Begin juni 1935 werd het monument onder grote belangstelling onthuld door dhr. Isbrücker. Op bevel van de nazi's werd het monument in 1941 afgebroken maar voor de sloop konden enkele mensen de meest belangrijke onderdelen zoals de teksten, de afbeelding van Zamenhof en de Esperanto-ster verwijderen en veilig stellen. Na de bezetting is op initiatief van dhr. Boon het monument herbouwd en op tweede pinksterdag 1950, opnieuw onthuld.
Op 2 juni 1985 organiseerden esperantisten uit Den Helder en Alkmaar een herdenking naar aanleiding van 50-jarige bestaan van het monument.
Op 17 juni 2000 kwamen in Den Burg op Texel ongeveer 30 esperantisten samen om de herdenking van de onthulling van het Esperanto monument die 65 jaar geleden plaatsvond te vieren en het vieren van de restauratie die dat jaar plaatsvond. Hans ten Hagen en Ronald Bijtenhoorn, bestuursleden van Esperanto Nederland onthulden een bloemstuk met lint waarop gedrukt stond : 'Dank aan Texels Trouw'. Tijdens de korte plechtigheid bij het monument hield Harry de Graaf, verbonden aan de Texelse Courant, een toespraak over de historie van het monument en Kees Ruig, voormalig officier op de vaart, sprak over het nut van Esperanto tijdens zijn reizen. Verder werd er in het gebouw 'De Schakel' voor belangstellenden Esperanto-les gegeven door de uit Argentinië afkomstige Atilio Orellana Rojas en werd er een oude film uit 1935 over de bouw van het monument vertoond.
[bewerk] Vlieland
Het Vlielandse Esperantomonument is opgericht in 1987. Uit informatie van een medewerker van de VVV op Vlieland bleek dat de vervaardiging van de wereldbol een persoonlijk initiatief is geweest van ene heer Terwissga, een Vlielander die de wereldtaal Esperanto een warm hart toedroeg.
Het monument meet in doorsnee ca. 120 cm en het is vervaardigd van beschilderd metaal. De lengte-as is wat langer dan de boldoorsnede ter hoogte van de evenaar (hij is dus niet honderd procent bolvormig). De kleuren van de globe zijn groen (continenten), blauw (zeeën) en zwart (belangrijkste gebergteketens als Oeral, Rocky Mountains, Andes en Himalaya). Over de evenaar loopt een band met een breedte van ca. 12 cm met de tekst: Esperanto - Lingvo Internacia 1887 - 1987. Het streven van de ontwerper zal niet alleen zijn geweest om te laten zien dat het Esperanto in 1987 honderd jaar bestond. Hij zal er ook mee willen hebben uitdrukken dat hij het nastrevenswaardig vond om deze lingua franca mondiaal verder te verspreiden.
De globe heeft eerst enige jaren op het Kerkplein op Vlieland gestaan. Na het overlijden van de ‘globe-ontwerper’, is besloten de globe naar de Boslaan te verplaatsen.
