Duits Lijntje
| Duits Lijntje | |
|---|---|
 |
|
| km: | station: |
| 0 | Boxtel |
| Liempde | |
| 10 | Schijndel |
| 17 | Veghel |
| Uden | |
| 35 | Mill |
| Haps | |
| 44 | Beugen |
| Oeffelt | |
| 49 | Gennep |
| Hassum | |
| 62 | Gogh |
| Uedem | |
| Birten | |
| Büderich | |
| 93 | Wesel |
Het Duits lijntje is een voormalige spoorlijn van de Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS). Deze verbond het Duitse Wesel met het Nederlandse Boxtel via Goch, Gennep, Uden en Veghel.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Het gehele traject kon worden geopend in 1878 geopend met de bedoeling een onderdeel van de snelste verbinding Londen – Berlijn – St. Petersburg te zijn. Vanaf 1886 reden over deze lijn D-treinen waarmee men zonder overstappen van Londen via Vlissingen naar Berlijn kon reizen. Vanwege dit comfort maakten veel vorsten en diplomaten voor hun Europese reizen gebruik van dit traject. Het Duitse grensstation was Goch, het Nederlandse was Gennep. De NBDS was in 1908 de eerste spoorwegmaatschappij in Nederland die stoomlocomotieven met asindeling 2'C gebruikte. Deze kregen vanwege hun blauwe kleur de bijnaam Blauwe Brabanders.
De Eerste Wereldoorlog maakte in 1914 een einde aan dit prominente verkeer. In deze periode maakten vooral vluchtelingen uit Engeland en later uit Amerika gebruik van de NBDS door het toenmalige neutrale Nederland.
Tussen Büderich en Wesel gebruikte de NBDS een 1950 m lange spoorbrug over de Rijn. Deze werd gebouwd tussen 1872 en 1874, als onderdeel van de aanleg van de lijn Wesel – Straelen – Venlo door de Köln-Mindener Eisenbahn. Een ander belangrijk kunstwerk op het 100 km lange baanvak was de brug over de Maas bij Gennep.
In 1925 werd de NBDS aan beide zijden van de grens genationaliseerd. D-treinen keerden niet meer terug op dit baanvak. Aan beiden zijden was de lijn gedegradeerd tot zijlijn.
Op de eerste Nederlandse oorlogsdag viel de spoorbrug bij Gennep door verraad in handen van de Duitsers. De Peel-Raamstelling werd vervolgens doorbroken.
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd in het najaar van 1944 de Gennepse spoorbrug door de Duitsers opgeblazen om zo de oprukkende Geallieerden tegen te houden. De Geallieerden zijn genoodzaakt een baileybrug ter vervanging aan te leggen. Treinverkeer wordt omgeleid via Nijmegen – Mook. Op de hei nabij De Looi bij het zogenaamde Hommersum-junction kunnen treinen toch weer richting Duitsland rijden.
Op 10 maart 1945 blies de terugtrekkende Duitse Wehrmacht de spoorbrug bij Wesel op. Daarmee kwam een eind aan het Duitse gedeelte van het Duits lijntje. In de jaren 1960 en 1970 werd in fasen het Duitse gedeelte gesloten en opgebroken. Daarvóór was het gedeelte tussen Goch en Uedem in de Tweede Wereldoorlog al zo vaak door sabotage beschadigd dat dit niet meer werd hersteld. Op het tracé werd een verkeersweg aangelegd.
In 1950 beëindigde de NS het laatste stukje personenverkeer op de lijn Boxtel – Uden. Twintig jaar later werd het goederenvervoer op het stuk Uden – Gennep beëindigd. Intussen had men bij Gennep naast de spoorbrug een verkeersbrug aangelegd. De laatste trein is de zogenaamde leutexpres tijdens het carnaval van 1971, waarna de spoorbrug ontmanteld werd. Op 1 mei 1982 werd nabij het voormalige station van Gennep een spoorwegmonument onthuld, Loc 94, een gerestaureerde Pruisische stoomlocomotief uit 1924.
In 2004 beëindigde de NS het goederenvervoer op het stuk van Boxtel tot Veghel.
Uit protest tegen de plannen van ProRail om de aansluiting bij Boxtel te verbreken werden er op Tweede Paasdag 2005 ritten georganiseerd met een stoomtrein en een light rail-voertuig. Veghel heeft in maart 2005 met Syntus de haalbaarheid onderzocht naar de mogelijkheden naar personenvervoer tussen Boxtel en Veghel. Een Lint 41 is op uitnodiging van Veghel vanuit Nijmegen naar Veghel gegaan. Sinds mei 2005 is er geen treinverkeer meer mogelijk, omdat de aansluitwissel bij Boxtel weg is gehaald. Veghel maakt zich wel sterk voor het heropenen van het lijntje.
[bewerk] Reizigers
Reizigers die gebruik maakten van de spoorlijn:
- 1877: 189.560 passagiers
- 1887: 312.882 passagiers
- 1897: 486.524 passagiers
- 1907: 803.916 passagiers
- 1913: 876.213 passagiers
[bewerk] Trivia
- In de tijd van de Russische Tsarenfamilies, maakt deze gebruik van het Duits Lijntje om vanuit Wladiwostok (?) en Sint-Petersburg in Rusland via Duitsland door Nederland (en/of België) naar Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië te reizen. Zo schijnen keizerlijke hoogheden weleens korte tijd voet op Nederlandse bodem c.q. treinstations te hebben gezet op weg naar (familie-)bezoeken in Londen.
- Het Duits Lijntje als onderdeel op een west-oost spoorverbinding tussen Vlissingen/Roosendaal (Nederland) naar Duitsland was eigenlijk al een soort van 'Betuwe-spoorlijn' (om goederen van Nederlandse havens naar Duitse achterland) te vervoeren 'avant-la-lettre'.
- Vergelijk ook met 'IJzeren Rijn', een spoorverbinding in west-oostwaarts tussen België via Nederlands Limburg naar Duitsland.
[bewerk] Zie ook / verwante onderwerpen
[bewerk] Literatuur
- Michael Lehmann: Der Blaue Brabant – Die Geschichte der Boxteler Bahn. ISBN 3-9802229-4-2
- London – St. Petersburg, Die Geschichte der NBDS und ihrer Strecke Boxtel – Veghel – Gennep – Goch – Wesel im europäischen Eisenbahnverkehr als CD bei "http://www.boxteler-eisenbahn.de"
