Douglas DC-3
De DC-3 is een vliegtuig van de Amerikaanse vliegtuigfabriek Douglas Aircraft Company. Vanaf 1935 zijn er 10.655 exemplaren van gebouwd, plus 4937 stuks in licentie. Het toestel wordt zelfs in de 21-ste eeuw nog voor commerciële vluchten ingezet. Daarnaast bezitten diverse vliegclubs een luchtwaardige DC-3.
De DC-3 werd ontwikkeld uit de DC-2. In de Verenigde Staten bestond vraag naar een toestel waarin transcontinentale vluchten konden gemaakt, zonder dat de passagiers hoefden over te stappen op nachttreinen om te kunnen slapen. Aanvankelijk was het toestel dan ook met slaapbanken uitgerust. Het werd toen DST genoemd (Douglas Sleeper Transport). Latere versies hebben echter normale stoelen; aanvankelijk 28 stuks, en later 35 stuks. Zij kregen de typeaanduiding DC-3.
De DC-3 maakte op 17 december 1935 zijn eerste vlucht. Het robuuste en betrouwbare toestel werd tijdens en na de Tweede Wereldoorlog ook ingezet als transportvliegtuig; sleepvliegtuig (onder meer voor de Horsa-zweefvliegtuigen die bij de Slag om Arnhem werden gebruikt); en voor troepentransport en gewondentransport. De RAF noemde het toestel Dakota; de Amerikanen spraken van Gooney Bird. Bij de Amerikaanse strijdkrachten waren diverse typen in gebruik: C-47 (Skytrain), Showa LC-49, C-50, C-52, C-53 (Skytrooper), C-68, C-84, C-117; bij de Amerikaanse marine werd het toestel als R4D aangeduid.
Na de Tweede Wereldoorlog werd een deel van de militaire DC-3's aan burgerluchtvaartmaatschappijen verkocht. Zo speelde het toestel een belangrijke rol in de ontwikkeling van de burgerluchtvaart. Een deel van de militaire vloot bleef echter actief. Militaire DC-3's werden ingezet tijdens de luchtbrug naar Berlijn in 1948 en 1949. Zelfs tijdens de Vietnamoorlog werden nog DC-3's gebruikt. Naast hun gebruikelijk taken kregen sommige DC-3's een rol als gunship. De bewapening werd daartoe opgevoerd. Deze toestellen kregen de typeaanduiding AC-47.
Inhoud |
[bewerk] Li-2 en Showa L2D
Van 1938 tot 1952 werden DC-3's in de Sovjet-Unie in licentie gebouwd door Lisunov, onder de typeaanduiding Li-2 (Ли-2). Dit type was uitgerust met М-62ИР-motoren, die 1000 PK leverden, en met verkorte vleugels (spanwijdte 28,81 meter, in plaats van 29,98 meter). De Li-2 had met maximaal 322 km/h een lagere topsnelheid, maar doordat de motoren zuiniger waren lag het maximum vliegbereik op 2600 km, tegen 2160 bij de DC-3. In totaal werden 4937 stuks gebouwd, in allerlei varianten waaronder militaire versies. Tegenwoordig zijn er nog maar enkele Li-2's vliegwaardig.
In Japan en Mantsjoerije werd de DC-3 door Mitsui in licentie gebouwd onder de typeaanduiding Showa L2D. Het werd gebruikt voor troepentransport. De licentieovereenkomst met Douglas werd in februari 1938 getekend. Toen de oorlog tussen Amerika en Japan begon werden licenties onbelangrijk. Aan het einde van de oorlog waren er al bijna 500 van gebouwd.
[bewerk] Nederland
In Nederland werd de eerste DC-3 in 1936 afgeleverd. Het toestel werd door de KLM gebruikt onder de naam Ibis. In totaal kocht de KLM voor de oorlog 23 toestellen van dit type.De DC-3 maakte het mogelijk om de frequentie op de Indiëlijn van 2x naar 3x per week op te voeren. Bovendien werd het mogelijk het luchtrecht (een toeslag) op luchtpost af te schaffen.
Na de Duitse inval in mei 1940 werden vijf DC-3's van de KLM door de Duitse Luftwaffe gevorderd. Daarnaast werden er een aantal toestellen bij de bombardementen op Schiphol vernietigd. Enkele DC-3s verbleven tijdens de inval in het buitenland. Enkelen daarvan werden naar Engeland gedirigeerd. Daar werden ze gechartered door de BOAC en voerden gedurende de hele oorlog een geregelde lijndienst tussen Bristol en Lissabon uit. Daarbij werd de Ibis boven de Golf van Biskaje neergeschoten door een Duits jachtvliegtuig. Een aantal andere KLM DC-3s was in Napals gestationeerd. Sinds het uitbreken van de oorlog in 1939 was dit het beginpunt van de Indië-lijn. Deze toestellen werden overgedragen aan de KNILM en bleven tot en met februari 1942 2x per week een dienst onderhouden tussen Lyda in Palestina en Batavia. Tijdens het oprukken van het Japanse leger in februari en maart 1942 voerden deze toestellen evacuatie vluchten uit van Java naar Australië. Het deel van de vloot wat ontkwam werd gevorderd door het Amerikaanse Leger. Een van deze toestellen, de voormalige PH-ALW Wielewaal, bestaat nog steeds. Dit toestel maakt tegenwoordig deel uit van de collectie van het Queensland Air Museum in Australië
Na de Tweede Wereldoorlog werd bij de KLM en veel andere maatschappijen de rol op de intercontinentale lijnen opvergenomen door onder meer de Douglas DC-4 en Lockheed Constellation. De DC-3 bleef echter nog tot in de jaren '60 in gebruik op Europese routes.
In 1974 speelde een DC-3 een belangrijke rol in de door Wim Verstappen geregisseerde speelfilm Dakota.
De Dutch Dakota Association (DDA) houdt twee DC-3's luchtwaardig, en voert hiermee voor donateurs en anderen vluchten uit. Tijdens zo'n vlucht met het eerste toestel van de Association, de PH-DDA, vond op 25 september 1996 boven de Waddenzee een ernstig ongeluk plaats, waarbij alle 32 inzittenden omkwamen. Deze vliegramp, die bekend staat als de Dakotaramp, leidde tot het aanscherpen van de Nederlandse regels voor het vliegen met historische toestellen.
De Dutch Dakota Association beschikt vanaf 2004 weer over twee stuks DC-3 en voert met één daarvan - de PH-DDZ - regelmatig vluchten uit.
Op 27- en 28 mei 2006 hield het Aviodrome te Lelystad een fly-in voor DC-3's.
[bewerk] Technische gegevens
| Lengte | 19,66 m |
| Spanwijdte | 29,98 m |
| Hoogte | 5,16 m |
| Aandrijving | Twee Pratt & Whitney R-1830 Twin Wasp dubbele stermotoren van 1200 PK |
| Topsnelheid | 368 km/h op 2680 m hoogte |
| Vliegbereik | 2160 km |
| Bemanning | drie koppen |
| Vliegplafond | 7350 m |
| Leeggewicht | 7700 kg |
| Startgewicht | 13.190 kg |
|
|
|---|
| Propellervliegtuigen: Dolphin | DC-1 | DC-2 | DC-3 | DC-4 | DC-5 | DC-6 | DC-7 |
| Straalvliegtuigen: DC-8 | DC-9 | DC-10 | MD-11 | MD-80 | MD-90 | MD-95 |
| Niet gerealiseerde vliegtuigen: MD-94X | MD-12 |
