Der Ring des Nibelungen

Der Ring des Nibelungen is het magnum opus van Richard Wagner, geschreven tussen 1853 en 1874. De 'ringcyclus' is een vier voorstellingen durende muziek-theaterproductie, door Wagner omschreven als 'Ein Bühnenfestspiel für 3 Tage und einen Vorabend'. De cyclus omvat 4 samenhangende werken, Das Rheingold, Die Walküre, Siegfried en Götterdämmerung (in Nederlands: Godenschemering). De première van de Ring vond plaats in augustus 1876 in het Bayreuther Festspielhaus onder leiding van dirigent Hans Richter.

'De ring' is in velerlei opzicht een baanbrekend werk, niet alleen vanwege de immense duur en de veeleisende theaterproductie, maar ook omdat Wagner in dit werk het principe van het 'Leitmotiv' tot in de perfectie heeft uitgewerkt.

[bewerk] Ontstaansgeschiedenis

Wagner begon aan de ring in 1848, na ideeën over werken over onder andere Frederik Barbarossa en Jezus van Nazareth terzijde te hebben geschoven. Als eerste schreef hij het libretto voor een heldenopera, genaamd Siegfrieds Tod (later werd dit de Götterdämmerung).

Het werk aan de opera werd verstoord door de Dresdener oproer, waarin de polemiserende Wagner zelf een niet onaanzienlijke rol speelde, waarna de componist moest vluchten naar Zwitserland. Daar werkte hij aanvankelijk andere theoretische geschriften uit (onder andere zijn theoretisch hoofdwerk Oper und Drama uit 1851) alvorens hij zich stortte op de ontbrekende voorgeschiedenis der junge Siegfried (na twee verdere bewerkingen zal dit werk eenvoudigweg als Siegfried bekend worden). In het volgende jaar werden dan de dichtingen voor de Walküre en Das Rheingold voltooid en werd -vanaf 1853- aan aanvang gemaakt met het componeren. Aanvankelijk vermoedde Wagner 'drie volle jaren' nodig te zullen hebben voor de voltooiing van het werk, het zullen er uiteindelijk 21 blijken te zijn.

[bewerk] Synopsis

Der Ring is feitelijk een parabel over de macht, en beschrijft de vergeefse pogingen van de oppergod Wotan macht over de wereld voor zich te herwinnen, die door de dwerg Alberich gedwarsboomd worden. Wotan wordt hierbij gehinderd door zijn eigen wetten, die hij zelf heeft opgesteld teneinde oppergod te worden, en waaraan hijzelf ook onderworpen is (iets waaraan zijn echtgenote Fricka hem keer op keer fijntjes weet te herinneren!).

Doordat Alberich de liefde heeft afgezworen, is deze in staat met behulp van het Rijngoud een ring te smeden die hem grenzeloze macht over het aardrijk verschaffen zal. Wotan weet zich met een list deze ring toe te eigenen -die vervolgens door Alberich wordt vervloekt-, maar moet hem afgeven aan de twee reuzen Fasolt en Fafner, als loon voor de bouw van de burcht Walhalla, en als losgeld voor de godin Freya, de hoedster van de eeuwige jeugd, die door de reuzen als onderpand was ontvoerd.

In zijn pogingen de ring terug te krijgen schakelt Wotan achtereenvolgens zijn favoriete dochter, de Walküre Brünnhilde, zijn bastaardkinderen Siegmund en Sieglinde en tenslotte (indirect) het kind van die twee, Siegfried in.

Zijn pogingen om anderen te laten uitvoeren wat hij zelf eigenlijk wil bereiken falen echter, en uiteindelijk verliest Wotan alles wat hij heeft ingezet, alsmede zijn eigen eeuwige bestaan en dat van zijn collega-goden. Als Brünnhilde in de finale van de Götterdämmerung de ring en zichzelf in het vuur werpt, berust Wotan in zijn ondergang, en wordt ook Walhalla vernietigd.

Hoewel de namen van de personages voor een groot deel zijn ontleend aan het middel-hoogduitse Nibelungenlied is het werk slechts in zeer beperkte mate aan dit middeleeuwse epos ontleend.

[bewerk] Externe informatie

• Artikelen in de NRC.

Der Ring des Nibelungen
Vorabend	Erster Tag	Zweiter Tag	Dritter Tag
Das Rheingold	Die Walküre	Siegfried	Götterdämmerung